Daders moord vier IKON-journalisten krijgen toch maximumstraf: dertig jaar cel

12 uren geleden 1

De daders van de moord op vier Nederlandse IKON-journalisten in El Salvador in 1982 hebben een celstraf van dertig jaar gekregen. Begin juni waren ze al schuldig bevonden en leken ze aanvankelijk een straf van vijftien jaar te krijgen. Maar uit het definitieve schriftelijke vonnis blijkt dat die straffen hoger uitvallen.

De rechter legde de drie oud-militairen van 85, 91 en 93 jaar elk vijftien jaar per slachtoffer op. In totaal zou dat neerkomen op zestig jaar celstraf per dader, maar toen de moorden werden gepleegd in de jaren tachtig was de maximumstraf dertig jaar.

„Ik ben er wel stil van”, zegt Saskia ter Laag de zus van geluidsman Hans ter Laag, een van de IKON-journalisten vrijdagavond geëmotioneerd tegen NRC. „Het is gewoon heel onwerkelijk, ik word er eigenlijk verdrietig van.” De hoge celstraffen doen haar nog meer beseffen „hoe ernstig” het misdrijf eigenlijk was.

Burgeroorlog

De vier journalisten, Koop Koster, Joop Willemsen, Jan Kuiper en Hans ter Laag reisden in 1982 namens de voormalige omroep IKON naar El Salvador om daar verslag te doen van de toenmalige burgeroorlog. Op 17 maart liepen ze in een hinderlaag van het regeringsleger en werden ze doodgeschoten. Jarenlang maakte een amnestiewet het onmogelijk om de daders van de moorden, die wel al in de jaren negentig waren geïdentificeerd door een VN-waarheidscommissie, te vervolgen. In 2016 werd die wet ingetrokken en konden de nabestaanden een jaar later aangifte doen.

Na 43 jaar is er nu een definitief schriftelijk vonnis. „Ik merk wel dat er een last van mijn schouders is afgevallen”, zegt Saskia ter Laag, die ook een boek over de moorden heeft geschreven. Ondanks een zekere opluchting, betekent dit vonnis voor Ter Laag niet per se een afsluiting. „Wat is afsluiten? Mensen onderschatten dat vaak. De geschiedenis is nog steeds gebeurd. Het blijft wat het is, alleen is er nu wel gerechtigheid”, zegt ze.

De daders kunnen nog tot dinsdag in hoger beroep over de straf, niet over de schuldvraag. Ook kunnen de nabestaanden nog een civiele procedure beginnen. Ter Laag zelf heeft daar echter geen behoefte aan: „Dan ben je weer een paar jaar verder vrees ik”.

Hoop op persoonlijke excuses

Deel van de straf is ook dat de Salvadoraanse staat openlijk excuses aanbiedt aan de nabestaanden. Ter Laag hoopt dat de El Salvadoraanse president Nayib Bukele naar Nederland komt om persoonlijk zijn excuses aan te bieden, alhoewel ze weet dat dit onwaarschijnlijk is. „Ik zou het jammer vinden als hij het uit zou besteden”, zei ze. Ook een videoboodschap zou als „weinig moeite” voelen voor haar, zegt ze.

Het allerliefst komen de excuses voor Ter Laag niet van de president, maar van daders. Voor haar zouden die excuses van „de heren” nog belangrijker zijn dan de opgelegde celstraffen. „Ergens hoop je dat mensen tot inkeer komen, als iemand oprecht zijn excuses aanbiedt en het echt meent, denk ik dat dat veel meer uitwerking heeft voor beide partijen”.