De Fed onder vuur, de ECB in onzekerheid: Trump maakt het de centrale banken lastig

De enorme onrust die Donald Trump veroorzaakt, dreunt flink door in de bestuurskamers van de grote centrale banken.

In Washington kwam de positie van Jerome Powell, de voorzitter van de Amerikaanse Federal Reserve, donderdag onder druk te staan: impliciet dreigde Trump op zijn sociale mediakanaal Truth Social met Powells ontslag. De „beëindiging van de termijn van Powell”, schreef Trump, „kan niet snel genoeg komen”. De termijn van Powell loopt tot mei 2026.

Trump verwijt Powell te traag te zijn met renteverlagingen, die de president ziet als goed voor de economie, goed voor de beurs – en goed voor zijn eigen vastgoed- en cryptovermogen. Powell zelf zei de afgelopen weken herhaaldelijk dat het „niet is toegestaan onder de wet” om hem te ontslaan: de Fed heeft een onafhankelijke positie ten opzichte van de regering. Maar de wettelijke bescherming van Powell is niet zonneklaar. Een eventueel ontslag zou waarschijnlijk moeten worden uitgevochten voor het Hooggerechtshof.

Trump verwees naar de Europese Centrale Bank als voorbeeld voor de Fed van Powell. De ECB verlaagde de rente voorbije maanden al enkele malen en kondigde donderdag een nieuwe renteverlaging van een kwart procentpunt aan. Het belangrijkste ECB-rentetarief, de depositorente voor banken, komt op 2,25 procent te liggen, terwijl de Fed-rente blijft steken op een bandbreedte tussen de 4,25 en 4,5 procent.

De reden voor de laatste renteverlaging van de ECB: Donald Trumps handelsoorlog. Door de verwachte klap daarvan voor de Europese economie is nu een lagere rentestand nodig, meent het ECB-bestuur. „De groeivooruitzichten zijn verslechterd als gevolg van oplopende handelsspanningen”, zei ECB-chef Christine Lagarde in een persconferentie.

Effect op de economie

Waar zowel de Fed als de ECB mee worstelt, is het even complexe als lastig te voorspellen effect op de economie van Trumps invoerheffingen. Die heffingen verhogen enerzijds de inflatie, omdat ze producten duurder maken. Tegelijk kunnen ze inflatieverlágend werken omdat ze de economische groei aantasten: ze schaden de handel en het vertrouwen van burgers en bedrijven. Minder bbp-groei werkt als een rem op de prijsstijgingen.

De Fed zit in het lastigste parket. Trumps heffingen, tot wel 145 procent op invoer uit China, lijken grote negatieve effecten te gaan hebben op de Amerikaanse economie. Powell zei woensdag dat hij door Trumps heffingen per saldo hogere inflatie én lagere economische groei verwacht. De Amerikaanse centrale bank streeft een dubbel doel na: prijsstabiliteit (inflatie van 2 procent) en maximale werkgelegenheid.

Het probleem voor de Fed is dat inflatiebestrijding gebaat is bij hogere rentes, maar economische groei – en dus werkgelegenheid – juist bij lagere rentes. Voorlopig lijkt Powell, tot woede van Trump, de rente gelijk te willen houden.

Intussen ondermijnt Trump met zijn aanval op Powell de positie van de Fed verder. Trump nam, als fan van lage rentes, Powell al vaker onder vuur, ook in zijn eerste termijn als president (2017-2021). Maar zijn jongste aanval is bijzonder fel van toon. Door impliciet te dreigen met Powells ontslag, speelt de president met vuur in een tijd van nervositeit op de financiële markten. Beleggers zien de onafhankelijkheid van centrale banken als essentieel voor financiële stabiliteit.

Inflatiepuzzel

De ECB staat minder onder spanning, maar wordt door Trump wel met een inflatiepuzzel opgezadeld. De inflatie in de eurozone (2,2 procent in maart), ligt dichtbij het ECB-doel van 2 procent maar kan te laag of juist te hoog uitkomen door de Trump-schok.

De ECB schat in dat Trumps heffingen in elk geval op de korte termijn inflatieverlagend voor de eurozone zijn. ECB-chef Lagarde sprak van een „negatieve schok” die de export en de investeringen raakt, en zo de economische groei. Andere inflatiedrukkende factoren zijn volgens de ECB de gedaalde olieprijs en de verwachte toestroom in Europa van goedkope Chinese goederen, die door Trumps extreem hoge heffingen tegen China niet meer naar de VS gaan.

Lagarde sprak tegelijkertijd van „uitzonderlijke onzekerheid” – óók over de ontwikkeling van de inflatie. Inflatieverhogend op de wat langere termijn is onder meer het onlangs aangekondigde Duitse pakket aan investeringen in infrastructuur en defensie (deels ook als reactie op Trumps beleid). „Het netto effect op de inflatie zal in de loop der tijd duidelijk worden.” Ze wilde zich, zei ze daarom „niet vastleggen op een bepaald rentepad”.