Er is ruimte genoeg voor zonne- en windenergie op zee

Het is een bekend obstakel in de opmars van hernieuwbare energie: een gebrek aan ruimte. Op veel plekken strijden uitgestrekte zonnevelden en windparken met natuur, woningbouw en industrie om schaarse grond.

Maar op zee is nog ruim voldoende plek voor de bouw van zonne- en windenergie, blijkt uit een vrijdag verschenen studie in Science Advances. De onderzoekers brachten alle geschikte plekken ter wereld in kaart en berekenden de mogelijke opbrengst per locatie. Daaruit blijkt dat maar 1 procent van de geschikte zee-oppervlakte nodig zou zijn om in 30 procent van de toekomstige elektriciteitsbehoefte te voorzien.

De onderzoekers gebruikten vastgestelde criteria om te bepalen welke plekken op zee geschikt zijn. Zo’n gebied is niet beschermd, ligt minder dan tweehonderd meter van bewoond gebied, het water is niet dieper dan driehonderd meter en is maximaal de helft van het jaar bedekt met ijs. Ook moet er natuurlijk voldoende zonlicht of wind zijn om energie op te wekken.

Relatief kleine aandelen

Ongeveer 3 procent van het wereldwijde zee-oppervlak komt volgens de voorwaarden in aanmerking voor windmolens, 1,3 procent is geschikt voor zonnepanelen op zee. Dat zijn relatief kleine aandelen, maar ze tellen samen wel op tot ongeveer vijftien miljoen vierkante kilometer zee.

De resultaten kunnen overheden helpen om hun offshorestrategie te bepalen, schrijven de auteurs. „Zo is het zuiden van Zuid-Amerika bijvoorbeeld geschikter voor de ontwikkeling van offshore windenergie, terwijl tropische landen zoals Indonesië prioriteit moeten geven aan offshore zonne-energie.”

Twee kaarten in het vrijdag verschenen rapport tonen de verwachte jaarlijkse elektriciteitsopbrengst per locatie van windenergie (A) en zonne-energie (B).

Wen et al., Sci. Adv. 11, eadx5580

Sara Golroodbari, universitair docent zonne-energie aan de Universiteit Utrecht, is niet verbaasd dat de zee voldoende ruimte biedt voor het opwekken van zonne- en windenergie. Bij het vrijdag verschenen onderzoek was zij niet betrokken.

„Wij hebben eerder wel gekeken naar de reeds geplande windprojecten op de Noordzee”, zegt Golroodbari. „Als je daar zonnepanelen aan zou toevoegen, zou dat meer dan genoeg elektriciteit leveren om in de totale behoefte van Nederland te voorzien.”

Meer zonlicht

Behalve ruimte biedt de zee nog meer voordelen. De wind bereikt aanzienlijk hogere snelheden dan op land, waardoor windmolens meer energie kunnen opwekken. „Ook is er op zee over het algemeen meer zonlicht”, zegt Golroodbari. „Daar profiteren de drijvende zonnepanelen van.”

Het koele zeewater zorgt er bovendien voor dat zonnepanelen niet te heet worden, waardoor ze efficiënter werken. Vijf jaar geleden bleek uit een studie van Golroodbari dat zonnepanelen op de Noordzee bijna 13 procent meer energie opwekken dan dezelfde panelen op land.

Er zijn tegelijkertijd nog voldoende uitdagingen, erkent Golroodbari. „Zonnepanelen op zee moeten bestand zijn tegen een storm zoals gisteravond over de Noordzee trok. Daardoor kunnen ze niet altijd onder de optimale hoek staan.” Niettemin was een eerste pilot succesvol: sinds vorig jaar drijft Merganser, vernoemd naar een type zee-eend, voor de Nederlandse kust.