Hoe een superstorm in 2012 de hersenen van baby’s voorgoed veranderde

De orkaan die New York in 2012 teisterde, laat twaalf jaar later nog steeds zijn sporen na, niet alleen in de stad, maar ook in de hersenen van kinderen die toen nog niet eens geboren waren.

Wetenschappers van Queens College ontdekten dat kinderen van wie de ouders tijdens de beruchte superstorm Sandy zwanger waren, opvallende verschillen vertonen in de structuur van hun hersenen. De studie roept nieuwe vragen op over de impact van klimaatverandering op het ongeboren kind.

Stormstress en de hersenen van het kind
In het onderzoek werden 34 kinderen van acht jaar oud onderzocht die allemaal in de omgeving van New York wonen. Elf van hen waren prenataal blootgesteld aan Sandy, een van de zwaarste stormen in de Amerikaanse geschiedenis. Hun moeders waren tijdens de storm in het rampgebied terwijl ze zwanger waren. De overige 23 kinderen bevonden zich niet ‘in het oog van de storm’.

De wetenschappers gebruikten MRI-scans om het volume van de basale ganglia – een groep hersengebieden die belangrijk is voor beweging, emoties en gedrag – in kaart te brengen. De resultaten waren opvallend: kinderen met prenatale blootstelling aan Sandy hadden een significant groter hersenvolume in bepaalde delen van de basale ganglia, met name in het putamen (betrokken bij leren en motoriek), het pallidum (nuttig voor gedragsregulatie) en de caudate (speelt een rol bij het doorgeven van sensorische informatie).

De schuld van klimaatverandering
Van superstorm Sandy naar klimaatverandering is slechts een kleine stap voor de wetenschappers. “Hoewel deze kinderen de storm zelf nooit hebben meegemaakt, zien we hoe klimaatverandering mogelijk de hersenontwikkeling van kinderen in de baarmoeder fundamenteel verandert”, zegt onderzoeksleider Donato DeIngeniis.

“Bij de kinderen die tijdens de storm in de baarmoeder zaten, toonden de scans een significant groter hersenvolume in diverse gebieden van de basale ganglia, een hersenregio die cruciaal is voor de regulatie van niet alleen beweging, maar ook emoties en gedrag. De zichtbare toename van hersenvolume bij deze kinderen kan leiden tot toekomstige gedragsstoornissen.”

Hitte als versterker van stormschade
Naast de storm zelf keken de onderzoekers ook naar de rol van extreme hitte tijdens de zwangerschap. Op zichzelf bleek hitte geen effect te hebben op de hersenstructuur. Maar in combinatie met superstorm Sandy traden er wél extra veranderingen op. Kinderen van wie de moeders tijdens de storm ook werden blootgesteld aan extreme hitte, hadden een kleinere nucleus accumbens (aan de linkerkant) en een groter pallidum (ook links).

Professor Yoko Nomura, hoofdonderzoeker van de Stress in Pregnancy (SIP)-studie, licht toe: “De combinatie van stormstress en extreme hitte veroorzaakte diepe verstoringen in de ontwikkeling van de hersenen van deze kinderen. We zagen significante veranderingen in hersenvolume bij kinderen van wie de moeders tijdens de zwangerschap beide klimaatextremen hebben meegemaakt. Terwijl hitte op zichzelf geen duidelijke impact had, versterkte het wel de invloed van superstorm Sandy op de hersenontwikkeling van het kind.”

Beperkte studie, maar belangrijke signalen
Het onderzoek omvatte slechts 34 kinderen en onderzocht niet de gevolgen van de hersenveranderingen. Toch benadrukken de onderzoekers het belang van hun bevindingen. DeIngeniis legt uit: “Voor zover wij weten, heeft eerder onderzoek nooit gekeken naar hoe meerdere klimaatstressoren tijdens de zwangerschap samen de ontwikkeling van het kinderbrein kunnen beïnvloeden. Ons werk vult deze belangrijke kenniskloof.”

Ook medeonderzoeker dr. Ahmed Duke Shereen ziet grote implicaties: “Deze beeldvormingstechnieken laten ons zien hoe milieustress via een zwangere moeder impact kan hebben op het zich ontwikkelende brein van een kind. Onze bevindingen leveren overtuigend bewijs dat de klimaatcrisis niet alleen een milieuprobleem is. Het is mogelijk ook een neurologische crisis met gevolgen voor toekomstige generaties.”

Oproep tot actie
De onderzoekers roepen op tot meer onderzoek naar de effecten van klimaatgerelateerde stress tijdens de zwangerschap en tot meer bewustzijn bij aanstaande ouders. In een tijd waarin extreme weersomstandigheden wereldwijd toenemen, geeft dit onderzoek een ontnuchterende blik op de stille, maar ingrijpende gevolgen die zich kunnen afspelen in de veiligste plek die er zou moeten zijn: de baarmoeder.