‘Ik maak me zorgen over de lieve, vriendelijke Amerikanen’

Wanneer ze voor het eerst een Amerikaan ontmoette? Paleontoloog Melanie During (1989) hoeft er niet lang over na te denken: dat was digitaal, in haar gametijd. „Ik was achttien en zat op de havo in Alkmaar”, vertelt ze in een van de ruime vertrekken van het Natuurmuseum Fryslân, waar haar vriend conservator is. „Ik kreeg een relatie met Marco, een gymnasiast die verslaafd was aan gamen. Ik werd óók verslaafd, en leerde veel Amerikaanse gamers kennen.”

Het viel haar in die tijd op dat Amerikanen „heel lief, heel vriendelijk” zijn, maar ook „onzeker en kwetsbaar”. Omdat gezondheidszorg in de Verenigde Staten duur is, en veel Amerikanen onverzekerd zijn, startten gamers de ene na de andere crowdfundingsactie. Ze waren vaak ten einde raad, zegt During. Omdat ze een operatie niet konden betalen, of een financiële schuld hadden door een moeilijke bevalling.

During stopte met gamen (en met Marco) om zich te kunnen concentreren op wat haar van kinds af aan fascineert: de geschiedenis van de aarde. We kunnen de grond waarop ons huis staat als een gegeven beschouwen, zegt ze, maar zo vanzelfsprekend is die niet. „Alle continenten hebben wel eens ergens anders gelegen, en dat heeft grote gevolgen voor het klimaat en de organismen op die continenten.”

During – vanwege haar roze haar wel ‘de rockster van de paleontologie’ genoemd – ging na het vwo aardwetenschappen studeren aan de Universiteit van Amsterdam. Ze merkte al snel dat Amerika the place to be is voor aardwetenschappers, al is het maar vanwege de vele overblijfselen van dinosaurussen die er zijn aangetroffen. Voor haar promotieonderzoek aan de Universiteit van Uppsala heeft ze in het Amerikaanse North Dakota naar de laatste dinosauriërs gezocht.

Vulkaanuitbarsting

During heeft grote bewondering voor bepaalde Amerikaanse auteurs van de geologieboeken die ze tijdens haar opleiding las. Zoals geoloog Walter Alvarez, zoon van Nobelprijswinnaar Luis Alvarez. Hij werd bekend door de ontdekking van een kleilaag, rijk aan het zeldzame element iridium, dat veel voorkomt in meteorieten. Zijn conclusie: het uitsterven van dinosaurussen is het gevolg van een meteorietinslag, zo’n 65 miljoen jaar geleden, waarbij het inslagmateriaal de atmosfeer in werd geblazen.

In 2012 bezocht During de VS voor het eerst. Ze was 23 en had een essay geschreven voor een keuzevak over de geschiedenis van de big bang. Daarin onderzocht ze de maatschappelijke gevolgen van een vulkaanuitbarsting op IJsland in 1783. „Een gigantische uitbarsting”, zegt ze. „Europa was twee jaar in totale duisternis gehuld, de gevolgen waren véél groter dan bij de vulkaanuitbarsting van 2011 op IJsland, die het vliegverkeer in Europa platlegde. Omdat er niet meer geoogst kon worden, brak hongersnood uit. Dat heeft uiteindelijk geleid tot de Franse Revolutie.”

Haar docent vond het essay zó origineel, dat hij het zonder haar medeweten indiende bij de organisatie van een conferentie over big history in Michigan. Prompt werd During uitgenodigd om een lezing te geven.

Lift naar Grand Rapids

Eén probleem: ze moest de reis naar Michigan zelf bekostigen. In die tijd leefde ze van een Wajong-uitkering, omdat ze als kind aan scoliose en hypermobiliteit leed. „Ik heb bij meerdere mensen geld moeten lenen.”

Om geld te besparen wilde ze naar Toronto vliegen en daar overnachten bij de verloofde van een nicht van haar vader (die ze nog nooit had ontmoet). Daarvandaan met de bus naar de Nederlandse enclave Grand Rapids in Michigan, waar ze, via Airbnb, een betaalbare slaapplaats bij een kunstenares had gevonden. Na de conferentie met de bus weer terug naar Toronto, om daar te overnachten voor de terugreis.

Het liep anders. Bij haar verre familie in Toronto kon ze na de conferentie niet opnieuw terecht, en de kunstenares in Grand Rapids bleek mijlenver van het busstation te wonen. Overkomelijke obstakels, zo zou blijken, dankzij de vriendelijkheid van de Amerikanen die ze als gamer ook al ervaren had.

Bij het busstation bood een Amerikaan haar spontaan een lift naar haar logeeradres aan. „Hij vertelde dat zijn dochter in haar eentje door Europa reisde. Ze was even oud als ik, en hij hoopte dat zij óók een lift zou krijgen als ze in mijn situatie zou belanden.”

En toen bleek dat ze niet meer bij haar familie in Toronto kon overnachten, bood een IT’er die ze op de conferentie had ontmoet aan om samen een roadtrip te maken, en haar op tijd voor haar terugvlucht naar Toronto te brengen. Ze bezochten onder meer het Field Museum in Chicago, waar ’s werelds grootste en meest complete skelet van een T. rex te bewonderen is. De IT’er, Heathe, hielp haar uit groothartigheid, zegt During. „We zijn nog steeds bevriend.”

Op de conferentie had ze ook de door haar bewonderde Walter Alvarez ontmoet. Die stapte na haar lezing op haar af en bedankte haar, omdat ze de relevantie van geologie zo goed duidelijk had weten te maken. Een gave die maar weinig geologen hebben, zei hij.

Serie De VS & wij

Deze zomer interviewt NRC Nederlanders die een sterke persoonlijke band met de VS hebben. Veranderen hun gevoelens en ideeën over het land, nu dat onder Trump zo verandert?

Lees hier alle afleveringen

Pistool

Na die eerste kennismaking met de VS heeft During het land nog meerdere keren bezocht. Zoals in 2015, toen ze als student vrijwilligerswerk deed bij natuurhistorisch museum Naturalis in Leiden, en met een groep medewerkers deelnam aan de opgraving van een massagraf van vijf dinosaurussen in Wyoming. „Wyoming is veel conservatiever dan Michigan. Ik had toen al roze haar, en merkte dat ik extra vriendelijk moest lachen om vervelende opmerkingen voor te zijn.”

Maar Amerikanen waren ook onder de indruk van haar, merkte During. Zoals de rancher die zijn land (tegen betaling) ter beschikking stelde aan Naturalis. Hij vroeg of ze wel eens met een pistool had geschoten, en was verbaasd toen During al haar mannelijke collega’s het nakijken gaf bij het schieten op een target van stro. „‘Ik heb nog véél meer wapens’, zei hij. ‘Wil je die ook uitproberen?’”

Toen ze in 2017 vanaf het vliegveld door North Dakota reed, op weg naar een opgravingsterrein voor haar masterscriptie over gefossiliseerde zoetwatervissen, merkte ze hoe de sfeer in het land was veranderd sinds de verkiezingszege van Donald Trump in 2016. „Ik reed door kleine dorpjes, waar het volhing met Trump-vlaggen. Een ongezonde vorm van persoonsverheerlijking. Ik voelde aan alles dat ik mijn mening voor me moest houden.”

Foto Jagoda Lasotha

De laatste jaren zijn Amerikanen „sneller getriggerd”, merkt During. Ze gaan „met gestrekt been discussies in”. Vooral mensen in achtergestelde gebieden, waar de armoede groot is. „Ze hebben het gevoel dat ze kunnen zeggen en doen wat ze willen. Ze hoeven hun gelijk niet meer te bewijzen.”

In 2023 werd During in North Dakota „weggejaagd” door een stel landeigenaren. Met collega’s deed ze veldwerk op openbaar terrein; hun auto hadden ze geparkeerd op een plek waar de landeigenaren net wilden gaan maaien. „In plaats van met ons in gesprek te gaan, scholden ze ons de huid vol, driftig heen en weer benend. Hoewel ze geen wapens bij zich leken te dragen, voelde het bedreigend. We zijn direct vertrokken.”

Het weerhield During er niet van de plek een klein jaar later weer te bezoeken. Ze boekte een ander hotel, dekte haar roze haren af om minder op te vallen, en informeerde vooraf bij het Bureau of Land Management waar ze het best de auto kon parkeren. „Niet ver van die plek ben ik over een grote dino gestruikeld.”

Laptop ingenomen

Het plan is om half september terug te keren voor verder onderzoek naar die dinosaurus. Ze heeft al een ticket en de vereiste elektronische reistoestemming (ESTA). Maar anders dan bij al haar voorgaande bezoeken aan de VS, maakt ze zich zorgen dat ze misschien de grens niet overkomt. „Hoe vaak ik wel niet op wetenschapsfora lees dat collega’s op een vliegtuig terug werden gezet. Omdat ze in de privésfeer kritiek op Trump hadden geuit. Omdat ze iets onwelgevalligs op sociale media hadden geschreven. Soms wordt een telefoon of laptop ingenomen. Een enkele keer belandt iemand kort in de cel.”

Van bevriende collega’s in de paleontologie en geologie hoort ze dat onderzoeksbeurzen worden ingetrokken. Voor projecten die van algemeen nut zijn, omdat ze over grondstoffen gaan voor batterijen, zonnecellen en warmtepompen. „Aardwetenschappers worden vaak weggezet als woke klimaatwappies. Mensen beseffen niet dat ze ook zoeken naar grondstoffen voor producten waar niemand zonder kan, zolang er geen duurzame alternatieven zijn.”

Ze sluit niet uit dat de Amerikaanse overheid haar „in de gaten houdt”, en heeft haar sociale media nog eens goed nageplozen op kritische uitspraken. Of ze haar laptop meeneemt, weet ze nog niet. „Ik zou het vervelend vinden als ik die moet inleveren omdat ze alles willen doorzoeken.” Maar één ding weigert ze aan te passen: haar haarkleur. „Dat zou zelfverloochening zijn.”

En die hartelijkheid waar ze als tiener voor viel, komt ze die in Amerika nog tegen? „Oh ja, die is er nog steeds”, zegt During. „Ik ervaar die in winkels, restaurants en bij pompstations. Overal zijn mensen in voor een praatje, benieuwd naar die vreemde. Maar ik maak me wel zorgen over die lieve, vriendelijke mensen. In hoeverre wordt hun hartelijkheid bedreigd?”

Wie zich tot Trump heeft bekeerd, zal moeite hebben om hartelijk te blijven, denkt During. Want het helpen van je medemens wordt in het huidige politieke klimaat niet als iets moois gezien. Of zoals Trumps voormalige rechterhand, Elon Musk, zei: de fundamentele zwakte van de westerse beschaving is empathie. „Toen ik dát las moest ik wel even slikken.”

Foto Jagoda Lasotha