Kabinet helpt gemeenten en jeugdzorg, maar financieel gat blijft

1 dag geleden 1

Het kabinet trekt extra geld uit voor de gemeenten en de jeugdzorg, maar lang niet zoveel als de gemeenten hadden gevraagd en de commissie-Van Ark voor de jeugdzorg had geadviseerd. Dat blijkt uit de Voorjaarsnota, die vrijdag door het ministerie van Financiën is gepubliceerd.

De gemeenten krijgen vanaf volgend jaar ruim 400 miljoen euro extra geld voor het dempen van wat het ‘ravijnjaar’ is gaan heten, een door gemeenten gevreesde korting op het Gemeentefonds vanaf 2026. Dat is maar een kleine compensatie, want gemeenten krijgen vanaf volgend jaar naar eigen zeggen 2,3 miljard euro minder van het Rijk.

De gemeenten krijgen dus een beetje extra lucht voor de Voorjaarsnota, maar vrezen alsnog financieel in de knel te komen met het op peil houden van voorzieningen.

Jeugdzorg

Een groot probleem voor gemeenten zijn de hoge kosten voor de jeugdzorg, waar Rijk en gemeenten al langer over in de clinch liggen. Een commissie onder leiding van oud-VVD-minister Tamara van Ark adviseerde het kabinet in januari om bezuinigingen uit te stellen en de financiële tekorten bij gemeenten voor de jeugdzorg over de afgelopen twee jaar – bij elkaar zo’n 1,5 miljard – onderling eerlijk te verdelen.

Dat laatste doet het kabinet in de Voorjaarsnota niet, wel draagt het Rijk de komende jaren voor ruim 400 miljoen euro bij aan de tekorten in de jeugdzorg. Hoewel de jeugdzorg de komende jaren dus weer iets meer geld krijgt, blijft het kabinet van plan om op de lange termijn op de jeugdzorg te besparen. Vanaf 2028 staan weer bezuinigingen van een half miljard euro ingeboekt. Het kabinet hoopt dat dit lukt door het uitvoeren van de ingezette Hervormingsagenda, ook wil het kabinet een eigen bijdrage introduceren, een omstreden plan dat eerder sneuvelde.

Inflatie

Uit de vrijdag gepubliceerde Voorjaarsnota blijkt ook waar het kabinet verder wil bezuinigen. Er komt een ‘prijsbijstelling’ voor de groei van uitgaven van ministeries, wat betekent dat het budget van de ministeries de komende jaren niet meestijgt met de inflatie. Ook doet het kabinet ingrepen in de sociale zekerheid. Zo wordt de duur van de Werkloosheidsuitkering (WW) vanaf 2027 ingekort tot anderhalf jaar, een maatregel waarop al was voorgesorteerd in het hoofdlijnenakkoord.

Verder kiest het kabinet voor een bezuiniging op het kindgebonden budget, waarmee het schrappen van de bezuiniging op de kinderopvangtoeslag lijkt te worden gedekt. Het kindgebonden budget wordt volgens het kabinet „sneller afgebouwd voor hogere inkomens”, hoewel de maatregel al geldt voor inkomens vanaf 60.000 euro. De bezuiniging op het kindgebonden budget is opvallend, omdat met ingang van 2025 het kindgebonden budget nog structureel met 300 miljoen werd verhoogd.

Hoewel de jeugdzorg weer iets meer geld krijgt, blijft het kabinet voornemens erop te besparen

In de Voorjaarsnota staan verder veel maatregelen die de afgelopen dagen al door de coalitiepartijen zelf naar buiten werden gebracht. Zo gaan de defensieuitgaven per 2030 structureel met 1,1 miljard euro per jaar omhoog, wordt de huurtoeslag verhoogd en de btw-verhoging op cultuur, media en sport geschrapt.

Ook wordt de energiebelasting verlaagd en gaat er extra budget naar de Nedersaksenlijn, een beoogde spoorverbinding in noordoost-Nederland. Deze investeringen worden deels betaald uit het Klimaatfonds en een pot geld die bedoeld was voor een andere toekomstige spoorlijn, de Lelylijn.

‘Onvoorspelbaarheid’

In het voorwoord van de Voorjaarsnota benadrukt minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) dat het kabinet de begrotingsregels handhaaft, ook met het oog op de internationale ontwikkelingen. De voortdurende oorlog in Oekraïne en de internationale handelsoorlog „leiden tot onvoorspelbaarheid en risico’s voor de Nederlandse economie en overheidsfinanciën”.

Ook kampt Nederland met „hardnekkig hoge inflatie”, volgens Heinen. De minister vindt het daarom van belang om zuinig te blijven, zodat „rekeningen niet doorgeschoven worden”, Nederland „financiële buffers” houdt en voorkomen wordt dat de belastingen in de toekomst moeten stijgen.