LIVE | Rusland ontkent schending luchtruim Litouwen

Rusland ontkent dat twee gevechtsvliegtuigen het Litouwse luchtruim hebben geschonden, zoals Litouwen eerder donderdag verklaarde. Het Russische ministerie van Defensie stelt dat het ging om trainingsvluchten die "met strikte naleving van de regels" plaatsvonden boven het grondgebied van Rusland. Ze "weken niet af van hun vliegroute en schonden de grenzen van andere landen niet".

BRUSSEL (ANP) - Onder EU-leiders is nog onvoldoende steun voor het plan van de Europese Commissie om de bevroren Russische tegoeden te gebruiken voor een renteloze lening van 141 miljard euro aan Oekraïne. Hiermee is niet gezegd dat dit plan helemaal van tafel is. De regeringsleiders willen verschillende opties zien om Oekraïne financieel te ondersteunen in 2026 en 2027, staat in de slotverklaring van de top van 26 EU-lidstaten.

De Commissie moet zo snel mogelijk met opties komen: het plan van bevroren tegoeden kan als een daarvan worden voorgelegd. De plannen worden op de eerstvolgende EU-top van eind december besproken. Oekraïne heeft het geld hard nodig voor de aankoop van defensiematerieel.

Tot nu toe werd door diverse EU-bronnen gezegd dat er geen alternatief voorhanden is om Oekraïne snel aan veel geld te helpen. De lidstaten kunnen vanuit hun eigen begroting geen extra geld aan Oekraïne geven, omdat verschillende EU-landen zoals België en Frankrijk er financieel slecht voor staan.

De Belgische premier Bart De Wever eist harde garanties dat alle EU-lidstaten de risico's evenredig dragen. Het bevroren tegoed staat bij de in België gevestigde financiële instelling Euroclear en De Wever vreest voor repercussies van de Russen.

In de conceptslotverklaring stond nog dat de Commissie haar plan tot een concreet voorstel mocht uitwerken. Die passage is geschrapt. 

Rusland heeft donderdag duizend lichamen teruggegeven aan Oekraïne. Volgens Moskou gaat het om de stoffelijke overschotten van gesneuvelde soldaten, aldus een Oekraïense overheidsinstantie. Moskou bevestigde de uitwisseling later en zei dat het van Oekraïne 31 lichamen van Russische soldaten heeft ontvangen.

De uitwisseling van krijgsgevangenen en de stoffelijke overschotten van gesneuvelde soldaten is een van de weinige resterende samenwerkingsgebieden tussen Kyiv en Moskou, dat Oekraïne in februari 2022 binnenviel.

Russische vliegtuigen zijn donderdag het luchtruim van Litouwen binnengevlogen. Dat meldt president Gitanas Nausėda op X. Hij spreekt van een "ernstige schending van het internationaal recht en de territoriale integriteit van Litouwen". "Dit laat opnieuw het belang zien van het versterken van de Europese luchtverdediging." Litouwen roept de Russische ambassadeur op ter verantwoording, voegt Nausėda toe.

Het zou volgens persbureau Reuters gaan om een SU-30-gevechtsvliegtuig en een IL-78-tankvliegtuig. Mogelijk waren de toestellen op trainingsmissie toen zij rond 17.00 uur Nederlandse tijd het Litouwse luchtruim betraden vanuit de Russische regio Kaliningrad. De luchtruimschending zou in totaal zo'n 18 seconden hebben geduurd, aldus het persbureau, dat zich baseert op uitspraken van het leger.

Het negentiende EU-sanctiepakket tegen Rusland omvat ook reisbeperkingen voor Russische diplomaten. Ze mogen voortaan alleen zonder toestemming vooraf reizen naar het land waar ze gestationeerd zijn. Als ze naar of door een ander Schengenland willen reizen, moeten ze dat vooraf aan die lidstaat melden. De maatregel gaat gelden voor diplomaten, consulaire ambtenaren en leden van het administratief en technisch personeel van Russische ambassades.

De tot nu toe geldende reismogelijkheden binnen Schengen lieten ruimte voor vijandige inlichtingenactiviteiten door Russische diplomaten "waarmee ook de Russische agressie tegen Oekraïne werd ondersteund", zei een EU-diplomaat.

Het gaat om Ilya Sorokin, die een EU-diplomaat omschreef als "een soort dr. Mengele uit Rusland". De Duitse SS-arts Josef Mengele voerde in het concentratiekamp Auschwitz medische experimenten uit op gevangenen.

Het negentiende pakket treft zowel de energiesector, de financiële sector en de handel, ook van landen die met Rusland zaken blijven doen. Volgens een EU-diplomaat komt het besluit van de EU-leiders op een moment dat de druk op Rusland moet worden opgevoerd om het land aan de onderhandelingstafel te krijgen.

De Russische president Vladimir Poetin dringt aan op een nieuwe persoonlijke ontmoeting met zijn Amerikaanse ambtgenoot Donald Trump. "Een topontmoeting moet worden voorbereid", zei hij onder meer tegen staatspersbureau RIA. "Rusland wil de dialoog voortzetten."

Volgens Poetin bedoelde Trump daarmee dat de ontmoeting is "uitgesteld", aldus RIA. Ook wees Poetin erop dat de ontmoeting met Trump was voorgesteld door de Verenigde Staten.

De Oekraïense president Volodimir Zelenski houdt hoop dat de EU bevroren Russische tegoeden zal gebruiken voor een lening, zei hij na afloop van een bijeenkomst met EU-leiders. De EU-leiders praten later donderdag verder over de lening.

"Ik hoop dat ze op de een of andere manier een politieke beslissing zullen nemen, een positieve beslissing om Oekraïne met geld te helpen", zei de Oekraïense president. Voorzitter van de EU-leiders António Costa heeft eerder toegezegd dat het land zal worden voorzien in de financiële behoeften in 2026 en 2027.

Of dat gebeurt via de bevroren Russische tegoeden, is nog maar de vraag. België, waar de tegoeden vaststaan, verzet zich fel. Desondanks hebben meerdere EU-bronnen laten weten dat de lidstaten geen plan B zien als het aankomt op het financieren van Oekraïne.

De EU-regeringsleiders willen dat de bedreigingen aan de oostflank van de EU als eerste worden aangepakt. Het verlenen van concrete steun aan de lidstaten die het dichtst bij Rusland liggen moet ook met prioriteit worden aangepakt, stellen zij donderdag in een gezamenlijke verklaring.

De EU-leiders veroordelen de schending van het luchtruim waarmee diverse lidstaten recent te maken hebben gehad. Het gaat onder meer om Polen, Roemenië, Denemarken en Duitsland. Ze benadrukken het belang van de verdediging van alle land-, lucht- en zeegrenzen van de EU.

De schendingen van het luchtruim en de steeds intensievere hybride aanvallen door Rusland en Belarus laten zien dat onderlinge samenwerking van groot belang is, stellen ze verder. De defensie- en veiligheidscapaciteit van de EU moet worden versterkt.

De politie in Londen heeft drie mannen gearresteerd op verdenking van spionage voor Rusland. Dat meldt de dienst in een persbericht. De locaties in het westen en centrum van Londen waar de drie veertigers werden aangehouden, worden doorzocht. Ook op een ander adres in West-Londen wordt een huiszoeking gedaan.

Volgens het hoofd van de Londense antiterrorismebrigade, Dominic Murphy, gaat het om "proxies", mensen die door buitenlandse veiligheidsdiensten worden gerekruteerd om bijvoorbeeld aan informatie te komen. Waar de drie concreet van worden verdacht, meldt de politie niet. Murphy voegt eraan toe dat dergelijke criminele praktijken strak worden gemonitord en dat wie zich op deze wijze inlaat met buitenlandse veiligheidsdiensten "zeer serieuze consequenties" wacht.

Bij een Russische droneaanval zijn donderdag zijn twee Oekraïense journalisten gedood in het oosten van Oekraïne. Dat verneemt het Franse persagentschap AFP bij hun werkgever.

Bij een Russische droneaanval zijn donderdag zijn twee Oekraïense journalisten gedood in het oosten van Oekraïne. Dat verneemt het Franse persagentschap AFP bij hun werkgever.

Het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de Amerikaanse sancties tegen de oliebedrijven Lukoil en Rosneft donderdag veroordeeld. Tegelijkertijd houdt het ministerie vol dat de aangekondigde maatregelen geen effect zullen hebben.

Voorzitter van de EU-leiders António Costa heeft Oekraïne toegezegd het land te voorzien in zijn financiële behoeften voor 2026 en 2027. "Daarover nemen we vandaag een politieke beslissing", zei Costa voor het begin van de EU-top, terwijl de Oekraïense president Volodimir Zelenski naast hem stond. Het is echter nog onduidelijk waar dat geld vandaan moet komen.

Op tafel ligt het plan van de Europese Commissie om de bevroren Russische tegoeden te gebruiken voor een renteloze lening van 141 miljard euro aan Oekraïne. Dat geld staat bij de in België gevestigde financiële instelling Euroclear. België is daar fel op tegen en eist harde garanties. Diverse EU-bronnen hebben de afgelopen dagen gezegd dat er geen plan B is. De lidstaten kunnen vanuit hun eigen begroting geen extra geld aan Oekraïne geven, dat het geld wel hard nodig heeft.

Oekraïne moet volgens Costa de financiële capaciteit hebben "om hun strijd voor een rechtvaardige en duurzame vrede voort te zetten".

Het politieke besluit dat later donderdag wordt genomen, houdt in dat de Europese Commissie wordt gevraagd met een concreet voorstel te komen dat "in overeenstemming is met het EU-recht en het internationaal recht", staat in het conceptbesluit. In dat voorstel moet ook worden vastgelegd dat de risico's evenredig door alle EU-lidstaten worden gedragen, iets wat Nederland heel belangrijk vindt.

Rusland waarschuwt voor de gevolgen van confiscatie van zijn bevroren tegoeden in België. Dat zal leiden tot een "pijnlijke reactie" van Rusland, aldus woordvoerster Maria Zakharova van het ministerie van Buitenlandse Zaken donderdag, meldt Reuters. Rusland spreekt over 'diefstal'.

De druk op de Russische president Vladimir Poetin moet verder worden opgevoerd omdat Rusland niet bereid is tot gesprekken over een staakt-het-vuren, zei Zelenski. Hij pleit voor meer sancties, maar ook voor hulp aan Oekraïne in de vorm van langeafstandsluchtverdediging en geld.

Zelenski is en blijft bereid om te onderhandelen over een staakt-het-vuren, maar territoriale concessies zijn onbespreekbaar.

Er waren drie kabels buiten gebruik. Twee daarvan werden op 7 mei uitgeschakeld, de derde en zwaarste op 23 september. Sindsdien zat de centrale zonder stroom van buitenaf. Die zwaarste hoogspanningskabel is nu hersteld, meldt IAEA. Aan de andere twee wordt nog gewerkt.

Voor de werkzaamheden was een lokaal staakt-het-vuren nodig en moesten mijnen worden verwijderd.