LIVE | Zelenski wil weer wapens gaan exporteren, voornamelijk naar Europa en VS 

De Oekraïense president Volodimir Zelenski meldt dat hij met een strategie komt om "geleide wapens" te gaan exporteren, voornamelijk naar Europese landen en de VS. Hij zei dat een programma voor de uitvoer van wapens Oekraïne meer inkomsten biedt en geld vrijmaakt voor het kopen van de drones die het nodig heeft voor de verdediging van het luchtruim.

Het is onduidelijk wat voor wapens Oekraïne wil gaan uitvoeren, terwijl het land van westerse mogendheden zo veel wapens krijgt. De Oekraïense wapenindustrie is al lange tijd groot en voor de oorlog met Rusland werden de meeste wapens uitgevoerd. Er zijn zowel staatsondernemingen als particuliere bedrijven in de sector. Eerder dit jaar verbood Zelenski's regering de export van wapens omdat de productie onder meer door geldtekort kromp.

De Poolse kustwacht heeft gemeld dat er boven de Oostzee, boven een Pools booreiland, vrijdag twee Russische gevechtsvliegtuigen hebben gevlogen. Die deden dat laag door een 'veiligheidszone' heen die voor het platform van de onderneming Petrobaltic was uitgeroepen.

EU-buitenlandchef Kaja Kallas noemt de Russische schendingen van het Estse luchtruim "een extreem gevaarlijke provocatie". Volgens haar probeert de Russische president Vladimir Poetin het Westen te "testen" met dit soort acties. "We moeten geen zwakte tonen", schrijft ze op X.

"Dit is de derde van dit soort schendingen van het EU-luchtruim in dagen en zorgt voor verdere escalatie in de regio." Kallas, die zelf drie jaar lang premier van Estland was, benadrukt dat de EU solidair is met het Baltische land. Ze zou ook in nauw contact staan met de Estse regering over het incident.

"Europa staat aan de zijde van Estland", schrijft voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie op X. "Wij zullen op elke provocatie met vastberadenheid reageren en tegelijkertijd investeren in een sterkere oostelijke flank."

De EU zal de druk opvoeren naarmate de dreiging door Rusland toeneemt, schrijft ze verder. Ze roept de EU-leiders op het negentiende sanctiepakket "snel goed te keuren". Dat pakket is vrijdag door de Europese Commissie gepresenteerd.

Ook de Nederlandse minister van Buitenlandse Zaken David van Weel veroordeelt de Russische schending van het Estse luchtruim. "We zijn volledig solidair met onze bondgenoot Estland. De NAVO staat verenigd tegenover de provocaties van Rusland."

De Estse regering meldt dat het luchtruim geschonden is door drie Russische MiG-gevechtsvliegtuigen. Die zouden twaalf minuten boven de Finse Golf hebben gevlogen. Estland noemt de schending "ongekend brutaal".

Het is volgens Estland de vierde keer dit jaar dat het luchtruim wordt geschonden door Russische toestellen. Eerder deze maand vloog er ook al een militaire helikopter in de buurt van het eiland Vaindloo, in de Finse Golf.

Estland is een NAVO-lidstaat en deelt circa 300 kilometer grens met Rusland. Het Baltische land werd in 1991 onafhankelijk van de Sovjet-Unie, maar heeft nog steeds een vrij grote Russischtalige minderheid (ongeveer 20 procent van de bevolking). Veel van hen wonen nabij de grens, onder meer in de stad Narva.

De Europese Commissie wil de import van Russisch vloeibaar gemaakt aardgas een jaar eerder stoppen. Aanvankelijk had Brussel 1 januari 2028 als uiterste datum gesteld om te stoppen met de import van al het Russische gas. De Commissie wil die deadline naar voren halen naar 1 januari 2027 voor lng, schrijft buitenlandchef Kaja Kallas op X. De versnelde importstop maakt deel uit van het negentiende sanctiepakket tegen Rusland.

Eerder pleitte EU-kopstuk Ursula von der Leyen al, met hulp van de Amerikaanse president Donald Trump, voor een versneld importverbod op vloeibaar gas.

In Letland is een fragment van een Gerbera-drone aangespoeld nabij het dorp Varve. De Letlandse defensieminister Andris Spruds bevestigde dat het brokstuk geen explosieven bevat.

Ook ontdekte de Poolse militaire politie op 18 september raketfragmenten in het dorp Choiny, op ongeveer 30 kilometer van Lublin. Deze zouden mogelijk afkomstig zijn van een poging om een Russische drone neer te halen.

Het incident volgt op een massale drone-aanval op 10 september, waarbij minstens 21 Russische drones het Poolse luchtruim binnendrongen. President Zelenski stelt dat Rusland bewust NATO-landen onder druk probeert te zetten door herhaaldelijke luchtruimschendingen.

Volgens het Institute for the Study of War is het Kremlin begonnen met een grootschalige lastercampagne richting Helsinki. Zo heeft de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov gesteld dat het 'neutrale vernislaagje' van Finland eraf is gerukt en dat 'revanchisme aan het groeien is in Finland'. Na de Winteroorlog van 1939-40 moest Finland enkele stukken land in het oosten opgeven aan de Sovjet-Unie. Andere kopstukken in het Kremlin stellen dat de banden tussen de twee buurlanden 'niet meer zal verbeteren', vanwege het NAVO-lidmaatschap van Helsinki.

De afgelopen tijd is Finland begonnen met het versterken van de oostgrens, onder meer door het bouwen van grenshekken, camera's en het stationeren van troepen.

Experts zien een vergelijking tussen de huidige retoriek tegen Finland en de eerdere Russische retoriek gericht tegen Oekraïne voor 2022.