Meer dan 1 miljard euro uit Europa voor Nederlands fundamenteel onderzoek

Nieuwsbericht | 14-07-2025 | 06:00

Nederlandse wetenschappers hebben de afgelopen vier jaar voor meer dan 1 miljard euro voor fundamenteel onderzoek binnengehaald via de Europese Onderzoeksraad. Dat blijkt uit nieuwe berekeningen van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO), die vandaag worden gepubliceerd.

Het gaat om onderzoek dat wordt uitgevoerd in het kader van het Horizon Europe-programma van de Europese Unie dat nog loopt tot en met 2027. Door de Europese Onderzoeksraad wordt binnen dit programma groot ingezet op fundamenteel onderzoek en worden baanbrekende onderzoeksprojecten ondersteund. Met dit geld kunnen de Nederlandse wetenschappers projecten uitvoeren, die kunnen leiden tot grote wetenschappelijke doorbraken.

Naar verwachting maakt de Europese Commissie deze week de plannen voor een nieuw Europees programma bekend voor de periode 2028-2034. Minister Bruins pleit namens Nederland voor een goede opvolger van het huidige programma.

Minister Bruins: “Ik ben trots op onze wetenschappers. Het feit dat we al jaren netto-ontvanger zijn als het gaat om de toekenning van Europees geld voor wetenschap laat zien dat onze wetenschap van wereldklasse is. Dat moeten we zo houden. Daarom pleit ik in Europa voor een sterk nieuw Europees onderzoek- en innovatieprogramma. De wereld om ons heen verandert, goede samenwerking tussen wetenschappers en innovatieve ondernemers is cruciaal voor de toekomst van Nederland en Europa.’’

Betere kankerbestrijding en blinden weer laten zien

Onderzoek waar betere manieren om kanker te bestrijden uit voort is gekomen, inzicht in hoe hersenen beslissingen nemen en het monitoren van biodiversiteit vanuit de ruimte: het zijn slechts enkele voorbeelden van Nederlands wetenschappelijk fundamenteel onderzoek dat ons leven blijvend positief verandert. En dat mogelijk wordt met Europees geld.

Zo wordt er op basis van eerder fundamenteel wetenschappelijk onderzoek naar hoe ons brein dingen ziet, gefinancierd vanuit het Horizon programma, momenteel een technologie ontwikkeld om blinde mensen weer te laten zien. Mensen krijgen dan mogelijk hun zicht kunstmatig terug via een hersenimplantaat. Op deze manier ondersteunt het Horizon Europe-programma de hele reis van wild idee naar commerciële toepassing en maatschappelijke impact.

Horizon Europe

Europa heeft in het Horizon Europe-programma 95,5 miljard euro beschikbaar voor onderzoek en innovatie, waar wetenschappers en innovatieve ondernemers met de beste ideeën aanspraak op kunnen maken. Nederland is daar goed in, het Horizon Europe programma is het enige grote Europese programma waar Nederland meer uit ontvangt dan aan betaalt.

Naast de 1 miljard-grens die voor fundamenteel onderzoek is doorbroken, is Europa ook voor ander wetenschappelijk onderzoek en innovatie een belangrijke bron van financiering. Bijvoorbeeld onderzoek waar een concrete innovatie aan vastzit of onderzoek in samenwerking met bedrijven. Alles bij elkaar wisten Nederlandse wetenschappers en innovatieve bedrijven sinds de start van het Horizon Europe-programma in 2021 meer dan 4,5 miljard binnen te halen, vaak in samenwerking met de knapste koppen wereldwijd.

Europese investeringen in wetenschap belangrijk

De Europese investeringen in onderzoek en innovatie zijn belangrijk om goede nieuwe ideeën tot wasdom te laten komen. Maar het Horizon Europe Programma loopt af in 2027. De Europese Commissie presenteert naar verwachting deze week het voorstel voor een opvolger. Geld uit Europa is belangrijk, juist in tijden van nationale bezuinigingen. Het ministerie van OCW geeft in 2025 6 miljard uit aan onderzoek en ontwikkeling, en ook vanuit het ministerie van EZ wordt er geïnvesteerd in onderzoek en innovatie.

Minister Bruins reist komende week af naar de informele raad voor concurrentievermogen onder leiding van EU-voorzitter Denemarken. Op deze raad, die plaatsvindt in Kopenhagen, vergadert hij met mede-ministers uit de Europese Unie en met Eurocommissaris Zaharieva over de toekomst van onderzoek en innovatie.