Russisch zomeroffensief bedreigt twee Oekraïense steden, maar Rusland is ver van een overwinning op het slagveld

Aan de onderhandelingstafel op vrijdag in Alaska zal de Russische president Vladimir Poetin vermoedelijk bij de Amerikaanse president Donald Trump proberen te bereiken wat na elf jaar oorlog nog niet is gelukt: controle krijgen over de Oekraïense provincies Donetsk, Loehansk, Cherson en Zaporizja.

Hoewel het zomeroffensief van Rusland tegen Oekraïne al gekwalificeerd is als ‘het dodelijkste tot nu toe’ en Rusland wekelijks terrein wint, zou het met geweld veroveren van alle vier de beoogde regio’s nog tienduizenden manschappen kosten.

Een blik op de frontlinie

Dankzij één doorbraak tijdens het zomeroffensief hebben de Russische strijdkrachten de aanzet weten te maken voor het omcirkelen van twee Oekraïense steden in de regio Donetsk. Het front vormt nu een onheilspellende kromme ten noordoosten van het industriële stadje Pokrovsk.

Aan de oostzijde van die doorbraak, op zo’n 50 kilometer van Pokrovsk, komt de stad Kostyantinivka ook steeds verder in het nauw. Waar die stad vier maanden geleden nog een uitvalsbasis en logistiek knooppunt voor de Oekraïense troepen was, hebben de frequente drone- en raketaanvallen de geneugten van het dagelijks leven uit de stad verjaagd.

Het speerpunt van het Russische zomeroffensief ligt hier, in de Oekraïense regio Donetsk. Rusland heeft er zijn beste drone-eenheid gestationeerd, Rubicon. Op de kaart van het slagveld is te zien hoe de Russische strijdkrachten langzaam maar zeker terrein winnen in het zuiden en oosten van het front.

De kaart vertelt slechts een deel van het verhaal. Door de massale inzet van allerlei soorten drones lopen militairen nu ver van het front nog risico geraakt te worden. Het resultaat: „een steeds verdere verwatering van het concept ‘frontlinie’”. In plaats daarvan is er een „grijze zone” tussen de twee zijden ontstaan, „die elke maand breder en dodelijker wordt”, zo schrijft The Kyiv Independent, die er deze zomer ter plaatse was.

De drone-inzet heeft de gevechtsdynamiek sterk veranderd, vertelt een bron bij het Oekraïense leger dat in Donetsk vecht aan NRC. De Russen vallen nu in hele kleine groepjes van twee of drie man aan met ondersteuning van drones. Vanwege de zomer kunnen ze zich verschuilen tussen begroeiing.

Zodra de Oekraïners gaan proberen zo’n aanval af te slaan, worden ze ontdekt door de Ruissische drones en komt de Oekraïense positie onder vuur te liggen, aldus de bron. Over het algemeen omschrijven de contacten van NRC de positie aan het front als „erg lastig”.

Het lukt Oekraïne over het algemeen veel beter steden te verdedigen dan platteland

Maar het blijft belangrijk te vermelden dat de Russische terreinwinst vooral wordt geboekt in het niet-verstedelijkte gebied. Na het doorkruisen van de belangrijke snelweg N-23 (of T-0504) tussen Pokrovsk en Kostyantinivka, in mei dit jaar, is de logistiek voor Oekraïne bemoeilijkt. Toch lukt het Oekraïne over het algemeen veel beter steden te verdedigen dan platteland – bebouwing biedt dekking voor de troepen. De slag om Pokrovsk zelf duurt al meer dan een jaar. De burgers werden al vorige zomer geëvacueerd.

Afgelopen weken zou Rusland wel Chasiv Jar veroverd hebben – een stadje met een voororlogse bevolking van zo’n 12.000 waar al sinds de val van Bachmoet in de lente van 2023 de pijlen op gericht zijn. Oekraïne ontkent de val van de gehele stad nog, maar wel duidelijk is dat Rusland zich in de afgelopen achttien maanden van straat tot straat naar voren heeft gevochten.

Het ligt voor de hand dat de Russische leider deze kosten aan de onderhandelingstafel zal proberen te vermijden.

Lees ook

Lees ook: Van dreigen met sancties naar topoverleg: Trumps houding richting Poetin lijkt weer volledig omgeslagen

Voor wat het waard is: The Economist berekende vorige maand dat iedere veroverde 0,038 vierkante kilometer, Rusland één soldatenleven kost. Dat het met deze snelheid nog 89 jaar nodig zou hebben voor het héél Oekraïne militair zou veroveren. Voor de vier provincies die al deels bezet zijn, zou nog tot 2029 nodig zijn. De frontliniebewegingen zijn echter niet lineair – en manschaptekorten zouden Oekraïne op termijn steeds meer parten gaan spelen.

Nadat er afgelopen dagen flarden van mogelijke Russische voorstellen voor de verdeling van Oekraïne voorbijkwamen, kwamen de Europese bondgenoten op zaterdag met een eigen voorstel: éérst een volledig staakt-het-vuren, daarna onderhandelen over de verdeling van gebied. In de gezamenlijke verklaring, die ook door premier Schoof is ondertekend, stond dat „de huidige frontlijn het uitgangspunt moet zijn voor de onderhandelingen”. Daarnaast: „Wij blijven vasthouden aan het principe dat internationale grenzen niet met geweld mogen worden gewijzigd.”