Stormen maken Zuidelijke Oceaan krachtiger bondgenoot tegen opwarming

Heftigere stormen in de Zuidelijke Oceaan zorgen ervoor dat het zeeoppervlak kouder blijft en meer warmte uit de atmosfeer opneemt. Onderzoek van de Universiteit van Göteborg laat zien dat deze processen cruciaal zijn voor het klimaat en in modellen tot nu toe zijn onderschat.

De Zuidelijke Oceaan ligt rondom Antarctica en is een belangrijke klimaatregulator. De stromen in die oceaan circuleren warmte, koolstof en nutriënten naar andere zeeën. Bovendien neemt deze oceaan zo’n driekwart van de door mensen veroorzaakte warmte op. Hoe meer van die warmte die oceaan opneemt hoe minder extreem weer en hoe meer ijskappen er overblijven. Hoe goed oceanen warmte opnemen hangt af van hoe makkelijk het water warmte uit de atmosfeer absorbeert. Dat gaat makkelijker als zeewater koud is.

Onderzoekers van de Universiteit van Göteborg ontdekten dat stormen op zee de warmteopnamecapaciteit van zeewater beïnvloeden. Als sterke wind zeewater roert wordt koud water omhooggetrokken en warm water naar onder geduwd. Daardoor blijft het wateroppervlak koud waardoor het meer warmte uit de atmosfeer kan opnemen.

Stormachtige oceaan neemt meer warmte op

“Ons onderzoek toont aan dat zomers met hevigere stormactiviteit leiden tot lagere oppervlaktetemperaturen in de Zuidelijke Oceaan. Een stormachtige oceaan kan dus meer warmte uit de atmosfeer opnemen dan bij rustig weer”, zegt Marcel du Plessis, onderzoeker in de oceanografie aan de Universiteit van Göteborg en hoofdauteur van de studie.

Na twintig jaar data verzamelen in de Zuidelijke Oceaan kunnen de onderzoekers klimaatverandering koppelen aan veranderingen in windkracht. Nu blijkt dat stormen in de Zuidelijke Oceaan over het algemeen krachtiger worden door een groter atmosferisch drukverschil tussen de zuidpool en de subtropen (zuidelijk Zuid-Amerika en Afrika).

Die stormkracht wordt in klimaatmodellen – die ook weer beleid bepalen – lager ingeschat dan in werkelijkheid het geval is. De onderzoekers zeggen dan ook dat hun bevindingen klimaatvoorspellingen beter maken. Zoals Du Plessis het zegt: “Daarom zijn onze bevindingen belangrijk, want een betere weergave van stormprocessen is essentieel voor nauwkeurigere klimaatprognoses voor de toekomst.”

Om tot hun bevindingen te komen gebruikten de onderzoekers robots die onder water kunnen en robots die blijven drijven. Deze maten de temperatuur en zoutheid van het water en de atmosferische condities boven de golven. De robotdata combineerden de onderzoekers met satellietdata en gegevens uit weermodellen. Die combinatie gaf meer inzicht in de warmtewisselingsprocessen tussen stormen en oceaan.

Satellietbeeld waarop stormen te zien zijn die over de Zuidelijke Oceaan razen

Betere klimaatvoorspellingen

“Dit is de eerste keer dat we een duidelijk verband kunnen leggen tussen stormen in de Zuidelijke Oceaan en veranderingen in de opwarming van de oceanen en onze klimaatvariabiliteit in de afgelopen 20 jaar. Dankzij deze resultaten kunnen we beter begrijpen hoe de oceanen vandaag de dag opwarmen en daarmee voorspellen hoe het klimaat op aarde in de toekomst kan veranderen”, concludeert Sebastiaan Swart, hoogleraar oceanografie aan de Universiteit van Göteborg.

Schrijf je in voor de nieuwsbrief! Ook elke dag vers het laatste wetenschapsnieuws in je inbox? Of elke week? Schrijf je hier in voor de nieuwsbrief!