Tegen het einde van deze eeuw smelten elk jaar zo’n drieduizend gletsjers

Met het huidige klimaatbeleid zal 79 procent van de gletsjers wereldwijd tegen 2100 verdwijnen. Dat brengt de watervoorziening van 2 miljard mensen in gevaar en laat de zeespiegel sterk stijgen.

Momenteel verdwijnen er elk jaar ongeveer duizend gletsjers. Dat aantal kan rond 2040 oplopen tot drieduizend, zelfs als landen hun doelstellingen om de CO₂-uitstoot te verminderen halen.

In de afgelopen twintig jaar zijn minstens vierduizend gletsjers gesmolten. Glacioloog Lander Van Tricht van ETH Zürich in Zwitserland en zijn collega’s gebruikten klimaatmodellen om te voorspellen wat er deze eeuw gebeurt met de 211.000 gletsjers op aarde onder verschillende scenario’s van opwarming.

LEES OOK

Deze simpele oplossing kan plastic-recycling een boost geven

Uniforme shampoo- en wasmiddelflessen zijn cruciaal voor een circulaire plastic economie, stelt Saabira Chaudhuri.

Veel te verliezen

Met de huidige klimaatdoelen stevent de wereld deze eeuw af op een opwarming van 2,7 graden ten opzichte van het pre-industriële niveau. Dit zou betekenen dat tegen 2100 zo’n 79 procent van alle gletsjers zal verdwijnen.

Lukt het om de opwarming te beperken tot 2 graden, dan gaat nog altijd 63 procent verloren. ‘We zullen veel gletsjers verliezen, maar we kunnen er ook nog veel behouden’, zegt klimaatwetenschapper David Rounce van de Carnegie Mellon-universiteit in Pittsburgh, die meewerkte aan het onderzoek.

Halen landen hun doelen niet en loopt de opwarming op tot 4 graden, dan verdwijnt zelfs 91 procent van alle gletsjers.

Grootschalige gevolgen

Het smelten van gletsjers zal naar verwachting de zeespiegel deze eeuw met 25 centimeter doen stijgen. Het maakt ook een einde aan het zomerse smeltwater waar veel regio’s van afhankelijk zijn voor irrigatie. Twee miljard mensen wonen in stroomgebieden die worden gevoed door ijs uit de bergen. Het grootste deel daarvan leeft rondom rivieren die ontspringen in de gletsjers van de Himalaya.

Het smelten van ijs betekent ook dat er meer overstromingen zullen plaatsvinden als gevolg van een plotselinge uitstroom van water uit een gletsjermeer. Dat gebeurde in 2023 bijvoorbeeld in India. Er kwamen toen 55 mensen om.

Eerder onderzoek schatte dat de helft van alle gletsjers deze eeuw smelten als we de opwarming beperken tot 1,5 °C. Dat is de meest ambitieuze doelstelling van het Akkoord van Parijs. Dit onderzoek stelt die schatting bij en concludeert dat bij deze opwarming 55 procent van de gletsjers verloren gaat.

De Alpen ijsvrij

Het onderzoek voorspelt ook de snelheid van het gletsjerverlies per jaar en per regio. Deze snelheid zal rond het midden van de eeuw een piek bereiken en vervolgens afnemen zodra de kleinere berggletsjers verdwenen zijn en alleen de grotere overblijven, zoals in het Noordpoolgebied en op Antarctica. ‘Bij de grotere gletsjers duurt het gewoon veel langer voordat het ijs smelt, dus zullen ze later verdwijnen’, zegt Van Tricht.

Met de huidige klimaatdoelen verliezen West-Canada en het naburige gebied van de Verenigde Staten tegen 2100 bijna al hun gletsjers. Dat is een klap voor het toerisme. In het Glacier National Park in Montana blijven waarschijnlijk nauwelijks gletsjers over – al kunnen volgens nieuw onderzoek sommige gletsjers als ijsvlakten blijven bestaan. Ook de Alpen raken vrijwel ijsvrij.

Sommige gemeenschappen houden nu al begrafenissen voor hun gletsjers. De website Global Glacier Casualty List verzamelt hun verhalen. Klimaatwetenschapper Matthias Huss van ETH Zürich, die meewerkte aan het onderzoek, beklom in 2019 samen met 250 anderen de resten van de Pizol-gletsjer in het oosten van Zwitserland. Ze namen afscheid, maar wilden ook een boodschap uitdragen, zegt Huss: ‘We zijn verbonden met onze gletsjers. Als ze verdwijnen, raakt ons dat.’