Tien podcasts om de zomer mee door te komen

Geschiedenis Roadtrip naar Auschwitz

Antisemitisme Cool Mules | Canadaland Investigates: ⁠⁠The Copernic Affair

In 1980 wordt een Joodse synagoge in Parijs gebombardeerd, met vele gewonden en vier doden tot gevolg. Even is een groep Franse neo-nazi’s verdacht, maar het onderzoek van de politie wijst geen duidelijke dader aan. Tot een gerenommeerde Franse onderzoeksrechter zich, gebrand op terrorismebestrijding, bijna 30 jaar later in de zaak vastbijt. Zo kan het gebeuren dat aan de andere kant van de Atlantische Oceaan, in Ottowa, Canada, een nietsvermoedende sociologieleraar wordt opgepakt. Het is het begin van een jarenlange strijd om de waarheid, met aan de ene kant de vurige hoop op verlossing van het Franse trauma en aan de andere kant het onvermoeibare verweer van de verdachte. Twee onderzoeksjournalisten zochten uit: is de Libanees-Canadese Hassan Diab daadwerkelijk een terrorist, of een zondebok? Een grondige analyse van de systemische krachten die vrijkomen in de strijd tegen antisemitisch geweld.
 

Korte verhalen Ergens

Het korte audioverhaal is terug! Eerder verscheen al de vrolijke podcast met mini non-fictie Via Via, dat nostalgische herinneringen opriep aan geweldige VPRO-tijden, nu is er het wekelijkse Ergens met eenzelfde effect. In Ergens worden korte, eigenzinnige, en soms dromerige audioverhalen aan elkaar gevlochten rond een thema, dat zó breed geïnterpreteerd wordt, dat het constant verrast. Bij het openingsthema ‘nergens’ wordt bijvoorbeeld zelfs de vraag gesteld waar je bent, als je nog niet bént. Het doet denken aan vroegere NPO-podcasts Plots en Toendra, maar heeft een jeugdiger sfeer. En wat een verademing om eens niet te hoeven bingen, maar af en toe een hapje te kunnen nemen van het audioaanbod.
 

True Crime Noble

Wanneer een brandstofleverancier propaangas komt afleveren bij een crematorium in het dorpje Noble in de staat Georgia, ziet hij een lijk liggen. De ontdekking leidt tot een groot onderzoek. In totaal worden op het terrein meer dan driehonderd menselijke lichamen gevonden in allerlei staten van ontbinding. En dus niet gecremeerd. Wat is hier gebeurd? Wat was de impact op nabestaanden die, ervan overtuigd dat hun overleden dierbaren eeuwige rust hadden gevonden, opnieuw in rouw gestort werden? En wat bewoog de eigenaar van het crematorium om dit te doen? Journalist Shaun Raviv sprak met een groot aantal betrokkenen en geeft antwoord op die vragen, zonder ook maar een moment te vervallen in sensatiezucht.
 

Activisme Enkele reis Istanbul

Wat doen twee Nederlandse zussen in een Turkse gevangenis? Zelf zeggen Betül en Bergün Varan dat ze dat niet weten. Ze reisden naar Istanbul om in de Turkse band Grup Yorum te zingen over hun idealen, meer niet. En ze gaan in hongerstaking tot ze worden vrijgelaten. Volgens de Turkse staat zijn de twee gevaarlijk vanwege de vermeende banden die hun band zou hebben met een extreem-linkse terroristische organisatie. Journalisten Emmie Kollau en Catrien Spijkerman volgen de zussen in hun strijd tegen een mogelijk tien jaar lange celstraf. Ze willen weten hoe het komt dat deze zussen zo ver gaan voor hun idealen. Vooral hun moeder fascineert, als zij zegt trots te zijn op de beslissing van haar kinderen om te verhongeren. „Ik vertrouw erop dat zij een weloverwogen keuze maken. En als zij sterven, dan is dat niet voor niets.”
 

Complotten Embedded: Alternate realities

Journalist Zach Mack probeert zijn familie te redden. Zijn vader gelooft in complottheorieën, wat het gezin steeds verder uit elkaar drijft. Mack sluit een weddenschap met hem over tien politieke – en voor de gemiddelde luisteraar nogal apocalyptische – voorspellingen, hopend dat de uitkomst daarvan zijn vader van gedachten zal doen veranderen. Maar hoewel Mack wint, valt zijn familie definitief uiteen. Zijn moeder verlaat haar man en zijn lesbische zus verbreekt alle contact met vader die haar seksualiteit niet accepteert. Ironisch genoeg brengt het project vader en zoon juist dichter bij elkaar.
 

Psychiatrie Niemandsland

De onderzoeksrapporten over gewelddadige incidenten door verwarde personen stapelen zich op. Vaak waren zij al bij instanties bekend, en zelfs aangemerkt als gevaarlijk. Hoe kan het dan toch zo ver komen? In de slotaflevering van deze podcast beschrijft journalist Elsbeth Stoker het ‘Niemandsland’, de plek waar veel verwarde personen uiteindelijk stranden, als „een niet altijd even logisch bouwwerk, dichtgeplamuurd met regels en wetten”. Na zes afleveringen, allemaal ingestoken vanuit empathie en zonder een schuldige te willen aanwijzen, begrijp je precies wat ze bedoelt.
 

Oorlog Personally: Toy Soldier

Af en toe slaat een verhaal van een Holocaust-overlevende in als een bom. Nog harder is de klap als juist zo’n verhaal verzonnen blijkt. De bekendste ‘Holocaust hoax’ is wellicht die van Misha Defonseca, de auteur die beweerde dat ze, al zwervend door Centraal-Europa, de oorlog overleefde dankzij een roedel wolven. Australië was al eerder in de ban van het bijna even ongelofelijke verhaal van Alex Kurzem. Hij ontsnapte als Joods jongetje aan de massamoord in zijn ouderlijk dorp in Wit-Rusland, waarna soldaten hem meenamen als mascotte, in een eenheid die partizanen en Joden liquideerde. Na een populair boek en film, ontstonden al snel twijfels over zijn verhaal. In Toy Soldier probeert Dan Goldberg de waarheid te achterhalen. Hij wordt beloond voor zijn geduld en, wel zo prettig in een vijfdelige, verhalende podcast: hij krijgt een definitief antwoord. 

Onderzoeksjournalistiek Argos Series: Bouta’s laatste zet

“Een van de belangrijkste journalistieke vragen luidt nu: waar is Bouterse? Jullie moeten dat gaan uitzoeken.” Dat was de immense opdracht waarmee Investico-journalisten Linda van der Pol en Sylvana van den Braak vorig jaar maart op pad werden gestuurd door hun oud-hoofdredacteur Jeroen Trommelen. Ze spraken met nabestaanden en andere betrokkenen in een poging de puzzel te leggen van de oud-president, die was verdwenen na zijn definitieve veroordeling voor zijn rol in de Decembermoorden. Het is een zoektocht waarbij regelmatig je mond openvalt van verbazing.

Oplichting Intrigue: Word of God

Het tiende seizoen van BBC’s Intrigue onderzoekt de verkoop, op enorme schaal, van illegaal opgegraven en vervalste oudheden. De kopers zijn de broers Green, evangelische christenen die miljarden hebben verdiend met Hobby Lobby, een Amerikaanse keten van knutselwinkels vol pluche beesten en gedecoreerde kussens. In drie jaar tijd kochten ze meer dan 40.000 objecten. Om dat alles te tonen kwam er een gigantisch museum in Washington DC dat “de kracht van de bijbel” wil vertellen. Intrigue volgt het verhaal van een Italiaanse wetenschapper die de strijd aangaat met het evangelische imperium. Als dank krijgt de wetenschapper doodsbedreigingen en meer. Journalist Ben Lewis legt een ranzige wereld bloot, bewoond door mensen die zichzelf graag identificeren met Indiana Jones (met bijpassende ringtone), maar tegelijk landen als Irak en Egypte ontdoen van hun cultureel erfgoed. Eén van de daders is zelfs een vermaarde hoogleraar in Oxford. Aanrader.