Torentje lonkt voor Timmermans: PVV daalt in nieuwste peilingen, terwijl Jetten op de hielen zit

Met 23 tot 29 zetels is de PVV in de peilingen van Ipsos I&O en EenVandaag nog altijd de grootste partij, maar Geert Wilders verliest flink in beide prognoses. GL/PvdA blijft met zo’n 24 zetels - ondanks mogelijk zetelverlies - juist stabiel, waardoor Frans Timmermans een grote kans maakt om het voortouw te krijgen in de formatie.

Dat geldt ook voor D66, die in de peiling van EenVandaag zelfs acht zetels winnen en stijgen naar 24 zetels. Henri Bontenbal (CDA) schommelt in de beide peilingen rondom de 20 zetels na zijn uitspraak over de reformatorische scholen. VVD herstelt juist licht ten koste van JA21 dat in de peiling van EenVandaag naar 8 zetels daalt. Bij Ipsos I&O staat de partij van Joost Eerdmans nog op 11 zetels.

Strategische stem geeft doorslag

Volgens Ipsos I&O gaat de strategische stem bepalen wie 29 oktober de grootste partij wordt. De onderzoekers stellen dat dit vooral geldt op progressief-links, waar GL/PvdA en D66 elkaars grootste concurrenten zijn. Vooral op populariteit wint Jetten het op dat vlak van Timmermans, stelt Ipsos I&O. Zo wordt Jetten (5,8) na Bontenbal (6,2) het best gewaardeerd door alle kiezers.

Timmermans moet het volgens het onderzoeksbureau daarom vooral hebben van het leegzuigen van andere linkse partijen als de Dierenpartij, de SP of Volt. D66 kan nog kiezers van GL/PvdA en het CDA winnen. Ook bij de VVD kan D66 nog kleine winst boeken. Met bijna 40 procent overwegen de meeste kiezers een stem op D66, terwijl dit percentage bij het CDA (32%), GL/PvdA (29%), PVV (27%), VVD (27%) en JA21 (21%) lager ligt.

Op rechts signaleren de onderzoekers vooral twijfels over regeringsdeelname. Een deel van de PVV-kiezers kijkt volgens Ipsos I&O naar JA21 omdat die partij mogelijk wél kan meeregeren, al wordt JA21 door dezelfde twijfelaars nog te klein gevonden om daadwerkelijk een kabinet naar rechts te trekken.

VVD krabbelt op

De VVD krabbelt hierdoor enigszins op. De partij wint volgens Ipsos I&O geen grote groepen nieuwe kiezers, maar haalt vooral twijfelaars terug die eerder waren uitgeweken naar rechts. Volgens de onderzoekers gebeurt dat omdat een deel van de PVV- en JA21-achterban meer kansen op regeringsdeelname ziet bij de liberalen. De vrees dat de PVV opnieuw buitenspel wordt gezet in de formatie speelt daarbij nadrukkelijk mee.

Ook leiderschap blijft voor VVD-kiezers een belangrijk stemmotief, schrijft Ipsos. I&O. Hoewel twijfelaars vraagtekens plaatsen bij het profiel van Yesilgöz, zien zij in de VVD nog steeds een partij die kan besturen. Het uitsluiten van de PVV en GL/PvdA kan er volgens de onderzoekers zelfs toe leiden dat de VVD nog mee kan doen om de eerste plekken mits het strategische stemmers van PVV, JA21 en het CDA wint.

Overzicht recente peilingen