VVD-leider Dilan Yesilgöz gooit deur dicht voor Geert Wilders

Na de kabinetsval van afgelopen dinsdag had Dilan Yesilgöz (47) een kleine week nodig om na te denken over een eventuele toekomst met de PVV. Ze gebruikte de tijd om met veel VVD’ers te overleggen. „Niemand van hen zei dat Wilders nog een kans verdiende.” De liberale achterban is volgens haar voornamelijk ’teleurgesteld’ en ’echt boos’ dat Wilders de stekker uit het rechtse kabinet heeft getrokken.

„Er was geen verschil van inzicht over de koers”, zegt de VVD-leider over de kabinetsval. „Wilders is voor de tweede keer weggelopen, het was onverantwoordelijk en totaal onbetrouwbaar.”

Ze refereert aan het einde van het kabinet-Rutte I, toen de PVV als gedoogpartij besloot op te stappen. Haar voorganger Mark Rutte verklaarde daarna niet meer met Wilders te willen regeren, terwijl Yesilgöz na haar aantreden de deur daarvoor juist op een kier zette.

Critici, ook in haar eigen partij, zeggen dat de PVV daardoor vleugels kreeg, omdat een stem op de PVV hiermee niet langer weggegooid zou zijn. Ook kon het kiezers motiveren PVV te stemmen om PvdA/GL van de macht weg te houden.

Yesilgöz: ’Ik heb Wilders een tweede kans gegeven’

„Ik heb Wilders een tweede kans gegeven”, zegt Yesilgöz daar nu over. „Dat kunnen mensen me misschien kwalijk nemen. Maar een meerderheid van Nederland wilde een rechts kabinet en zaken aanpakken die eerder al door Bolkestein en Fortuyn werden geconstateerd. We konden nu dingen afspreken die eerder niet konden.”

Toch bleek het met Wilders niet te lukken, zegt ze: „Eigenlijk vanaf dag 1 was hij iemand die het niet kon en niet wilde. Hij stelt het persoonlijke eigen belang boven het landsbelang. Hij gaat nooit verantwoordelijkheid voor het land dragen, het leidt helemaal nergens naartoe.”

Regering met PVV verder uit zicht

Hoewel Wilders de stekker uit het kabinet trok, gingen de ogen sindsdien richting de VVD over wat dit betekent voor eventuele toekomstige samenwerking in een kabinet. Linkse partijen en ook het CDA hebben al aangegeven nooit meer met de PVV in zee te willen.

Nu de VVD de deur ook dichtgooit raakt een regering met de partij van Wilders verder uit zicht. Kijkend naar de huidige peilingen, zijn er voor het vormen van een meerderheidskabinet te weinig partijen beschikbaar die de PVV niet vooraf taboe hebben verklaard.

’Meer keuzes dan kabinet met PVV of met PvdA/GL’

Dat de vlag bij PvdA/GL nu uit kan, zegt Yesilgöz ’verre van zich’ te werpen. „Er zijn meer keuzes dan een kabinet met de PVV of met PvdA/GL.” Ze weigert evenwel partijen te noemen met wie dat zonder deze linkse combinatie zou moeten lukken.

„De inhoudelijke verschillen met PvdA/GL zijn enorm, maar die bestrijd ik op inhoud. Er zit een flinke radicale tak, met name bij GL over bijvoorbeeld de Hamas-aanval op Israël van 7 oktober. Dat ik het fundamenteel oneens ben met een partij is niet de reden om een partij uit te sluiten, want dat is in een enorme stap in een democratie”, aldus de VVD-aanvoerder.

„Maar Wilders is onbetrouwbaar gebleken. Hij heeft de kiezer hard laten vallen. Dat zegt iets over je karakter. Wilders roept alleen maar dingen voor de bühne.”

Messen werden geslepen binnen VVD

Yesilgöz stond onder druk om hom of kuit te geven in aanloop naar het VVD-congres van aanstaande zaterdag. Maar dat heeft ze niet afgewacht.

In haar achterban werden de messen geslepen om desnoods op deze partijvergadering het uitsluiten van de PVV af te dwingen. De VVD’ers die kritiek hadden op de samenwerking met de PVV tijdens het kabinet-Schoof waren weliswaar niet in de meerderheid, onder hen waren vocale en veel door media gevraagde mastodonten die met hun bezwaren veel aandacht wisten te trekken. Nu het avontuur met de PVV op de klippen is gelopen, zien zij hun gelijk bevestigd. De verwachting was dat zij zich op het congres wilden laten gelden.

Yesilgöz: ’Enorm gat met PvdA/GL’

Anderzijds is er binnen de VVD nog steeds een flinke achterban die er niet aan moet denken dat de liberalen straks een premierschap van Frans Timmermans (PvdA/GL) mogelijk maken. Met name de betrokkenheid van GL kunnen VVD’ers missen als kiespijn.

Dat uitgerekend de zich als rechts profilerende Yesilgöz deze optie openlaat, maakt lang niet alle liberalen enthousiast. De voorvrouw zelf ook niet, bezweert ze. „Er is een enorm gat met PvdA/GL. Daarom wil ik de grootste worden. Dit land heeft behoefte aan een gezond rechts-liberaal kabinet, dat levert.”