Angst en slapeloosheid lijken belangrijk onderdeel van het immuunsysteem aan te tasten

Wie regelmatig ligt te piekeren of nachtenlang naar het plafond staart, loopt mogelijk extra risico op gezondheidsklachten. Angst en slapeloosheid lijken namelijk gelinkt aan de afbraak van naturalkillercellen, cruciale immuuncellen die ziekteverwekkers en ontspoorde lichaamscellen opruimen voordat ze schade kunnen aanrichten.

Naturalkillercellen, ook wel NK-cellen genoemd, zijn de lijfwachten van ons immuunsysteem. Ze sporen indringers op, schakelen geïnfecteerde cellen uit en voorkomen dat virussen en andere ongewenste gasten zich verspreiden. Ze circuleren in het bloed, maar komen ook in organen en weefsels voor. Een verlaagd aantal NK-cellen verzwakt het immuunsysteem flink.

Angststoornissen en slapeloosheid nemen wereldwijd toe en daarom onderzochten wetenschappers van de Taibah University in Saoedi-Arabië wat voor invloed deze psychische factoren hebben op de NK-celbalans en dan in het bijzonder bij jonge vrouwen.

De resultaten zijn opmerkelijk: “Bij studenten met slapeloosheidsklachten zagen we dat het aantal NK-cellen en hun subtypen afnam, zowel in relatieve als in absolute zin”, zegt onderzoeksleider Renad Alhamawi. “Ook bij studenten met angstklachten telden we een lagere hoeveelheid circulerende NK-cellen vergeleken met studenten zonder symptomen.”

Verdediging aangetast

Aan het onderzoek deden 60 vrouwelijke studenten mee, tussen de 17 en 23 jaar. Ze vulden vragenlijsten in over hun leefomstandigheden, angstklachten en slaapproblemen. De resultaten maakten duidelijk dat meer dan de helft van de vrouwen last had van enige vorm van slapeloosheid, liefst driekwart rapporteerde angstklachten. Meestal ging het om lichte klachten. Bij respectievelijk 17 en 13 procent bleek het om matige tot ernstige klachten te gaan. Na het invullen van de enquête werd bloed afgenomen om de aantallen NK-cellen bij de proefpersonen te bepalen.

De immuuncellen zijn in twee hoofdtypen te verdelen. CD16+CD56dim-cellen: de meest voorkomende en sterk cytotoxische variant die actief besmette cellen opruimt. En CD16+CD56high-cellen: zeldzamer en betrokken bij het afgeven van chemische signaalstoffen en het reguleren van de immuunrespons.

Beide subtypen vallen onder de circulerende NK-cellen. En juist van deze immuuncellen waren er veel minder te vinden bij de studenten met angstklachten. Hoe ernstiger de angst, hoe lager het percentage NK-cellen. Bij milde klachten kwam slechts een lichte, niet-significante afname uit de metingen rollen. Ook valt op dat hogere angstniveaus bij studenten met slapeloosheid gekoppeld zijn aan een lagere totale hoeveelheid perifere NK-cellen.

Wat gebeurt er in een gestrest lichaam?

Minder NK-cellen betekent minder weerstand en dat is slecht nieuws. Het maakt je vatbaarder voor infecties, de afweer tegen kankercellen verslechtert en het zorgt zelfs voor een hoger risico op psychische aandoeningen zoals depressie. “Als we beter begrijpen op wat voor manier psychologische stress de verdeling en activiteit van immuuncellen verandert en dan met name de perifere NK-cellen, dan kunnen we waardevolle inzichten in de mechanismen achter ontstekingen en het ontstaan van tumoren opdoen”, legt Alhamawi uit.

Het onderzoek heeft een aantal beperkingen: er zijn alleen jonge vrouwen onderzocht, een groep waarin angst en slaapproblemen relatief vaak voorkomen. Voor een compleet beeld zijn vervolgstudies nodig onder verschillende leeftijden, mannen en mensen uit andere regio’s.

Wat kun je zelf doen?

Eerder onderzoek wees al uit dat een gezonde leefstijl bestaande uit voldoende beweging, minder stress en een gebalanceerd dieet de NK-celfunctie kan verbeteren. Maar angst en slapeloosheid gooien roet in het eten, waarschuwen de onderzoekers. Ze verstoren lichaamsprocessen en kunnen bijdragen aan de ontwikkeling van chronische ontstekingen en ziekte. “De impact van deze klachten ondermijnt uiteindelijk je gezondheid en je kwaliteit van leven”, waarschuwt Alhamawi. De boodschap is duidelijk: rust in je hoofd is niet alleen belangrijk voor je mentale staat, maar ook voor je immuunsysteem.