Ansjovisfilter haalt microplastic uit het water

De bek van een ansjovis is een bijna perfect waterfilter. Als filtervoeder komt deze vis aan de kost: hij zwemt met opgesperde bek door de zee waarbij hij plankton uit het water zeeft. Dankzij het ‘design’ van de kieuwbogen die voorzien zijn van ‘kieuwharkjes’ die op hun beurt weer bezet zijn met fijnere tandjes, stroomt het water langs een cascade van steeds fijnere zeefjes. ‘Schoon’ water stroomt aan de achterkant weg uit de kieuwen, terwijl alle microscopisch kleine waterdiertjes uiteindelijk achter in de keel van de vis belanden, waar het verzamelde propje dankbaar wordt doorgeslikt.

Biologen van de Universiteit van Bonn die al langer onderzoek doen naar allerhande filtervoeders, bedachten dat het ansjovisprincipe goed van pas kan komen om microplastic uit het afvalwater van wasmachines te filteren. Wasmachines zijn een significante bron van microplastic­vervuiling in het milieu, goed voor 10 tot 120 gram microplastic per persoon per jaar. Naar schatting 63 tot 90 procent van het microplastic dat achterblijft in rioolslib is terug te voeren op het wassen van kleding.

Microscopisch beeld van de kieuwzeef van een ansjovis.

Foto Leandra Hamann

Samen met wetenschappers van het Fraunhofer Instituut maakten de onderzoekers een fish-inspired filter dat wasmachines schoner moet maken. Hiermee lukte het in een proef om 99,6 procent van de microplasticvezels uit het water te zeven. Door het trechterdesign waar de deeltjes overheen stromen, raakte het filter niet verstopt. Als de verzamelde deeltjes aan het eind van het filter eens in de zoveel tijd tot een pellet worden samengeperst, kan het plastic veilig worden afgevoerd. De onderzoekers hebben octrooi aangevraagd op hun biomimetische vinding.