Boven Curaçao botsten een militair en een civiel vliegtuig bijna. Hoe vaak komt zoiets voor?

De piloot van JetBlue’s vlucht B6-1112 van Curaçao naar New York klinkt nog redelijk koel op de boordradio. De vlieger van de Amerikaanse budgetmaatschappij – met naar schatting 150 passagiers aan boord – meldt vrijdagmiddag lokale tijd dat hij moest uitwijken voor een militair vliegtuig. Dan volgt toch enige emotie: „Het is schandalig!”

Een dag later is er opnieuw een incident. De piloot van een privéjet meldt aan de luchtverkeersleiding op Curaçao dat ook hij van koers moest veranderen om een ongeluk te voorkomen met, vermoedelijk, een Amerikaanse tankvliegtuig.

De VS hebben hun militaire aanwezigheid in het zuiden van de Cariben, bij Venezuela, de afgelopen weken sterk opgevoerd. En dat merkt de luchtvaart in de regio. KLM en andere Nederlandse luchtvaartmaatschappijen zijn alert, maar blijven voorlopig wel vliegen op Curaçao.

1Wat gebeurde er precies op vrijdag en zaterdag?

Niet boven het eiland zelf dus, maar in het luchtruim beheerd door de luchtverkeersleiding op Curaçao.

Vlucht B6-1112 van JetBlue – naar New York JFK – meldde dat het toestel zijn opstijgen moest onderbreken omdat een ander vliegtuig zich op de geplande route bevond. (8 km), aldus de piloot, „of misschien wel op 2 of 3 mijl”.

„We moesten onze klim afbreken”, aldus de piloot via de radio. „Ze hadden geen painting [militaire of bedrijfskleuren op de buitenkant]. Ze hebben [ook] hun transponder niet aan staan!”

Met een transponder maakt een vliegtuig zich bekend aan zijn omgeving. Militaire vliegtuigen mogen die apparatuur uitzetten als ze een (geheime) missie uitvoeren, of trainen in afgebakend gebied. Maar ze moeten dat dan wel melden aan de betreffende luchtverkeersleiding. Dat lijkt nu niet gebeurd. Volgens de JetBlue-piloot vervolgde het militaire toestel zijn weg richting Venezuela.

Zaterdag vond een soortgelijk incident plaats, meldde de NOS maandag als eerste. Nu moest een privéjet uitwijken voor een ‘groot vliegtuig’. Het zou gaan om een tankvliegtuig, mogelijk een Boeing KC-46. Dat toestel stelt straaljagers in staat in de lucht bij te tanken.

2Gebeuren dergelijke incidenten vaker?

Overal ter wereld vliegen militaire toestellen onder de radar, zeggen vliegers. En zeker op dit moment, nu de spanningen op sommige plekken in de wereld oplopen. Maar ernstige bijna-botsingen zijn zeldzaam. Hoe vaak die voorkomen in Caribisch Nederland is niet bekend. In Nederland waren de afgelopen jaren geen bijna-botsingen in de lucht met commerciële passagiersvliegtuigen, aldus Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL).

Wel vond in januari 2022 een ernstige bijna-botsing plaats op Schiphol, een runway incursion. Volgens de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), die toezicht houdt op de luchtvaart, vinden elk jaar tientallen minder ernstige runway incursions plaats op vliegvelden in Nederland.

Een ongeluk met een militair toestel in de lucht werd in november 2023 nog net afgewend. Ten noorden van Elburg kwam een trainingsvliegtuigje bijna in botsing met een F-16. Die was onderweg van De Vliehors (Vlieland) naar vliegbasis Volkel in Noord-Brabant. Een luchtverkeersleider wist een botsing net te voorkomen, aldus de Onderzoekraad voor Veiligheid (OVV) in een recent rapport (30 oktober 2025). De bemanning van het trainingsvliegtuig zag de F-16 pas toen die de uitwijkmanoeuvre op korte afstand van het vliegtuigje had uitgevoerd.

3Kwamen de twee incidenten bij Curaçao onverwacht?

Voor de betrokken vliegers natuurlijk wel, maar Caribische luchtvaartautoriteiten waarschuwen al langer voor onbekend vliegverkeer in de regio. De VS zijn zoals gezegd bezig hun militaire aanwezigheid bij Venezuela te vergroten. In de regio vaart onder meer een Amerikaans vliegdekschip.

In november meldde de Curaçaose luchtvaartautoriteit CCAA dat piloten onbekende vliegtuigen hadden gezien in het naderingsgebied van Aruba, Bonaire en Curaçao. De CCAA vroeg daarop om „uiterste voorzichtigheid” bij nadering en vertrek. Bemanningen werd verzocht elke ongebruikelijke of verdachte activiteit direct te melden.

Ook de Amerikaanse luchtvaarttoezichthouder FAA riep vliegers al eerder op voorzichtig te zijn in de buurt van Venezuela. Veel maatschappijen, inclusief KLM, doorkruisen het Venezolaans luchtruim niet langer.

4Wat gebeurt er nu verder met de twee incidenten?

De Curaçaose luchtvaartautoriteit doet onderzoek naar de voorvallen, meldt het Nederlandse ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. „Op basis van dat onderzoek zullen we mogelijke vervolgstappen bespreken”, aldus een woordvoerder. „De veiligheid van de luchtvaart staat voorop.”

Nederland zal voorlopig geen eisen stellen aan de Amerikaanse luchtmacht, zegt een woordvoerder van Buitenlandse Zaken. Bijvoorbeeld dat straaljagers altijd hun transponders moeten aanzetten in Caribisch-Nederlands luchtruim. „Als er aanleiding voor bilateraal contact is, dan zullen we dat doen”, zegt een woordvoerder.

In de Amerikaanse pers meldt JetBlue dat de maatschappij het incident van vrijdag heeft gemeld aan de FAA. „Wij zullen meewerken aan een onderzoek”, aldus JetBlue. De Amerikaanse luchtmacht zegt in de media dat het voorval momenteel wordt onderzocht.

5Overwegen Nederlandse maatschappijen nu vluchten naar de Nederlandse Antillen te annuleren?

Nee. Woordvoerders van KLM en Corendon noemen de situatie niet onveilig. KLM vliegt circa negen keer per week van Amsterdam naar Curaçao, Corendon gewoonlijk drie keer per week, en TUI Fly vrijwel dagelijks.

„We monitoren de situatie van het luchtruim bij Curaçao nauwgezet en staan in contact met alle relevante autoriteiten”, aldus een KLM-woordvoerder. „KLM gebruikt een security-managementsysteem om risico’s te analyseren en zo veilige vliegroutes te bepalen.”

De Nederlandse luchtvaartmaatschappijen werken samen met de relevante autoriteiten in een ‘expertgroep’. Ze delen informatie om te bepalen of het veilig is naar een specifieke bestemming te vliegen of om een bepaald luchtruim te vermijden. „Op basis daarvan is er op dit moment geen aanleiding het Curaçaose luchtruim te mijden”, aldus KLM.

„Wij hebben nog geen vragen gehad van verontruste klanten”, aldus een woordvoerder van Corendon.