Consument houdt hand op de knip: inflatievrees en internationale conflicten drukken de kooplust

„De Nederlandse consument heeft zich in de eerste helft van dit jaar bijzonder terughoudend opgesteld. Per saldo kwam de consumptie nauwelijks van zijn plaats”, stellen de economen vrijdag in een rapport. Zij verwachten de consument pas volgend jaar een substantiëlere bijdrage aan de economische groei gaan leveren.

De belangrijkste reden voor de terughoudendheid van consumenten is volgens hen een gebrek aan vertrouwen, dat vooral in het tweede kwartaal flink terugviel. Daarbij signaleren zij bij Nederlanders onzekerheid en inflatieverwachtingen die kooplust in de weg zitten.

Hoge inflatie

Uit wetenschappelijk onderzoek is bekend dat een hoge inflatie het consumentenvertrouwen drukt. Niet alleen het niveau van de totale inflatie is daarbij van belang, maar ook de verwachtingen hoe de geldontwaarding zich gaat ontwikkelen.

„Hoge inflatieverwachtingen kunnen ervoor zorgen dat consumenten zich zorgen maken over de koopkracht van hun inkomen in de toekomst en daarom uit voorzorg wat meer opzij zetten”, aldus de onderzoekers.

Het maakt ook uit voor die inflatieverwachtingen ook uit welke producten sterk in prijs stijgen. Met name prijsstijgingen bij vaak gekochte producten, vooral voeding, kunnen het gemoed van consumenten raken.

Bovendien reageren consumenten op onzekerheidsgevoelens door meer geld opzij te willen zetten en minder makkelijk aankopen doen. Die onzekerheid kan ook komen door wereldwijde ontwikkelingen, stelt ING. „Zoals internationale conflicten, veranderingen in buitenlandse regeringen en handelsbeleid”. Kortom: ook de conflicten in Oekraïne en Gaza en de handelsoorlog van president Trump kunnen die onzekerheid voeden en de koopbereidheid raken.

Goede nieuws

Het goede nieuws is wel dat de onzekerheid onder consumenten voor de derde maand op rij is gedaald. Dit blijkt uit een index die de Europese Commissie bijhoudt.

„Dat betekent dat er dus sprake lijkt van afnemende onzekerheid onder consumenten. De handelsoorlog, die eerder dit jaar stevig zal hebben bijgedragen aan extra onzekerheid, lijkt na de handelsdeal tussen de VS en de EU in wat rustiger vaarwater gekomen”, aldus de ING-economen.  

Zij menen dat de inflatieverwachtingen van consumenten ook over hun recente piek heen lijken te zijn. Alleen is er geen grote omslag. „De energie-inflatie zal waarschijnlijk wel gunstig uitpakken, maar de prijsstijgingen van voedingsmiddelen zullen naar verwachting nog relatief hoog blijven gedurende de rest van dit jaar.”

Ook de onzekerheid houdt volgens ING veel consumenten nog wel even in de greep. „Hoewel die is afgenomen, zijn we niet op het niveaus van voor de energiecrisis en de inval in Oekraïne. De onzekerheid onder consumenten ligt wel nog iets hoger dan vorig jaar zomer, toen het vertrouwen onder consumenten een opleving kende.”

Ondanks dat de consument meer te besteden heeft dit jaar, heeft hij in de eerste helft zijn bestedingen nog niet extra opgeschroefd. Voor rest van dit jaar verwacht dat de consument zijn voorzichtigheid geleidelijk wel iets zal laten varen.