De handelsoorlog deze week: handjeklap achter de schermen

De handelsoorlog die president Trump op 2 april ontketende, speelt zich deze week wat meer achter de schermen af dan daarvoor. Het speelveld is verschoven van persconferenties met aangekondigde heffingen of de tijdelijke terugtrekking daarvan naar bilateraal overleg. De president wil met veel landen deals sluiten, en doet intussen verwoede pogingen de koers van de Amerikaanse economie met onorthodoxe middelen de gewenste kant op te duwen.

Een overzicht van de gebeurtenissen van de afgelopen dagen:

• Deze week liet ook de Wereldhandelsorganisatie van zich horen. Deze club, waar zo’n beetje alle landen van de wereld lid van zijn, is opmerkelijk stil terwijl de economische wereldorde die de WTO moet bewaken wordt afgebroken. Woensdag kwam naar buiten dat de WTO zich grote zorgen maakt over de mondiale economische groei. De WTO verwacht dat de wereldhandel niet meer groeit, zoals verwacht, maar krimpt met 0,2 tot 1,5 procent.
• Eerder deze week lekte via de Irish Times uit dat Trump andere landen wil dwingen om afstand te nemen van China. De Ierse vice-premier Simon Harris kreeg deze week in Washington te horen dat de EU de banden met China zou moeten verbreken om kans te maken op een goede handelsovereenkomst met de VS.
• De Italiaanse premier Giorgia Meloni was gisteren de eerste leider van een land van de Europese Unie die een bezoek bracht aan Trump sinds deze op 2 april de wereldwijde importheffingen afkondigde. Zij zit in een riante én ongemakkelijke positie: Trump is fan van haar (ze was bij zijn inauguratie) en kan zo haar nationale belangen goed op tafel krijgen in het Witte Huis. Tegelijkertijd ziet de Europese Commissie in haar een vooruitgeschoven post om de Europese belangen als geheel te behartigen. Meloni kwam met weinig concrete zaken het Witte Huis weer uit, behoudens een afspraak dat Trump binnenkort naar Rome komt. Volgens Trump gaat er “100 procent zeker een handelsdeal met Europa komen”. Hoe die eruit zal zien is ongewis.Een Japanse delegatie ging eerder deze week met lege handen naar huis, hoewel Trump ook daar zei dat hij een deal verwacht te kunnen sluiten.
• Intussen zijn de importheffingen van 10 procent die de VS de rest van de wereld heeft opgelegd wel gewoon in gegaan. Dat leidt tot grote onrust bij veel naar de VS exporterende bedrijven. Zij stellen investeringen uit, omdat ze niet weten waar ze aan toe zijn. Daarbij zijn ook de kosten voor bedrijfsleningen fors opgelopen de afgelopen weken, hetgeen investeren – ook via private equity – sowieso duurder maakt.  
• Nu Trump het wereldnieuws wat minder kan domineren via heffingen-uitspraken, lijkt hij zijn koers te verleggen naar belendende percelen. Gisteren postte hij op zijn social media-platform Truth Social een nieuwe aanval op de voorzitter van het Amerikaanse stelsel van centrale banken, Fed-voorzitter Jerome Powell. Die is weer eens “Te Laat”, volgens Trump, met een door hem gewenste renteverlaging. Die heeft Trump nodig om de economie – die hij zelf heeft aangetast – te stutten. Powell geeft vooralsnog geen krimp, en Trump wil hem het liefst ontslaan, maar dat mag niet van de wet. Powells termijn loopt in mei 2026 af. Powell had deze week de onafhankelijkheid van zijn Fed benadrukt: wij koersen op economische data, niet op politiek, zei hij. Die data maken een renteverlaging  onwaarschijnlijk. De inflatie loopt als gevolg van de heffingen juist op, iets wat de Fed met hoge rentes wil voorkomen. Grote vraag is of de economische groei zo ver inzakt dat de Fed een andere keuze moet maken. Dan valt eerder te denken aan monetaire steun via het opkopen vaan staatsobligaties dan via lagere rentes, overigens.
• Aan onze kant van de Atlantische Oceaan zorgt Trumps beleid juist voor een snelle versoepeling van het monetaire beleid. De inflatie in de eurolanden is dicht bij de 2 procent aanbeland en uit zorg voor de economische ontwikkelingen verlaagde ECB-president Christine Lagarde gisteren de Europese rente met 0,25 procentpunt naar 2,25 procent. Ter vergelijking: in de VS ligt de rente nu tussen de 4,25 en 4,5 procent, het dubbele dus.