Deze nieuwe pillenfabriek in Katwijk moet heel Europa straks voorzien van afslankmedicijnen

Aan de rand van het Leiden Bio Science Park, in de gemeente Katwijk staan nu nog oude kassen, maar vanaf komend jaar wordt op dit terrein van zo’n twintig hectare een pillenfabriek gebouwd. De medicijnen, die daar over een aantal jaar van de band zullen rollen, zijn middelen die nu nog ontwikkeld worden door de farmaceut.

„In eerste instantie zal het vooral gaan om medicatie voor de behandeling van obesitas en diabetes, omdat we daarmee al het verst zijn in de ontwikkeling”, zegt Marco Frenken, general manager van Eli Lilly Nederland. „Maar we zijn ook bezig met orale geneesmiddelen voor hartfalen, oncologie, immunologie en neurologische aandoeningen.”

Het Amerikaanse bedrijf is de maker van het populaire afslankmiddel Mounjaro, dat samen met Ozempic van concurrent Novo Nordisk, steeds meer mensen met ernstig overgewicht helpt om af te vallen. Beide farmaceuten zijn nu bezig om een variant van hun afslankmedicijn te ontwikkelen in pilvorm. In de verwachting dat die pil op korte termijn goedgekeurd wordt voor patiënten, bouwt Eli Lilly nu dus vast een grote fabriek.

Voor heel Europa en verder

Die fabriek in Nederland, waar na de bouw vijfhonderd man aan het werk kan, is de enige buiten de Verenigde Staten die zich richt op de productie van nieuwe pillen. „De middelen uit Nederland zijn bedoeld voor patiënten in Nederland, Europa en de rest van de hele wereld”, zegt Frenken. „Vooral markten buiten de VS.”

Eli Lilly heeft sinds 2020 wereldwijd zo’n 55 miljard dollar geïnvesteerd in de uitbreiding van productiecapaciteit. „We hebben tijdens de coronapandemie geleerd dat het uitbreiden van productie essentieel is om ervoor te zorgen dat patiënten wereldwijd toegang hebben tot onze medicijnen. Daarbij is de vraag naar onze middelen enorm toegenomen”, vertelt Frenken.

Eli Lilly, dat qua beurswaarde de grootste farmaceut ter wereld is, heeft onder meer nieuwe fabrieken gebouwd in Puerto Rico, Texas, Virginia, India, Japan en China waar allerlei geneesmiddelen gemaakt worden. In Europa komen er drie locaties bij. Na aankondigingen voor de bouw van fabrieken in Ierland en Duitsland, komt daar nu de pillenfabriek in Nederland bij.

Kritiek bedrijfsleven

De keuze voor Nederland is opvallend omdat de laatste jaren steeds meer kritiek klinkt vanuit het bedrijfsleven op ons land vanwege politieke instabiliteit, hoge regeldruk, energiekosten en belastingen.

„Wij hebben vooral gekeken of de nieuwe locatie voldoet aan de voorwaarden die wij hebben gesteld. Zo is de aanwezigheid van kennis en expertise in de directe omgeving een belangrijk aspect geweest”, vertelt Frenken.

Daarnaast was goede logistiek essentieel voor de farmaceut. „Omdat de medicijnen geproduceerd worden voor patiënten in heel Europa en ook daarbuiten moest er goede toegang zijn tot logistieke netwerken, dus richting Schiphol en de haven in Rotterdam.”

Wat volgens Frenken vooral heeft overtuigd was de bereidheid van stakeholders, waaronder de gemeente, het ministerie van Economische Zaken en het Leiden Bioscience Park om samen te werken en ’zaken voor elkaar te krijgen’. „Dan moet je denken aan vergunningen, infrastructuur en energievoorzieningen.”

Geschenk

Toch blijft Nederland een opmerkelijke keuze in het licht van de aanzwellende kritiek die farmaceuten hebben op het strenge toelatingsbeleid voor nieuwe medicijnen in Nederland. Volgens de medicijnproducenten is ons land strenger dan andere landen en minder bereid de portemonnee te trekken voor innovatieve geneesmiddelen, waardoor ons land minder aantrekkelijk wordt.

Die zorgen zijn er nog steeds, laat Frenken weten. „We zijn nog steeds kritisch op het politieke landschap, zorgstelsel, toegang tot onze geneesmiddelen.”

Hij hoopt dat Nederland de investering van Lilly aangrijpt om de economische positie van ons land verder te versterken. „Wij zien dit echt wel als een geschenk voor de Nederlandse economie. Het is nu aan Nederland om dat geschenk gewoon aan te pakken, uit te pakken en daar vervolgens werk van te maken.”