Dit is waarom vrouwen meer last hebben van botontkalking: ’Je merkt er vaak niks van, totdat je iets breekt’

Osteoporose is een ander woord voor botontkalking. De aandoening tast de botdichtheid aan, waardoor botten kwetsbaarder worden. Osteoporose komt bij zowel mannen als vrouwen voor, maar toch is twee derde van de gediagnosticeerden vrouw. Hoe komt het dat vrouwen hier vaker last van hebben? Wij vroegen het aan de directeur van de Osteoporose Vereniging, Hendrien Witte.

„Tot ongeveer het dertigste levensjaar bouwen mannen en vrouwen piekbotmassa op”, legt Hendrien Witte uit. ,,Dit zorgt voor de sterkte van de botten. Toch hebben vrouwen van nature een lagere botmassa dan mannen. Dat komt doordat mannen over het algemeen zwaarder zijn, waardoor hun botten meer belast worden en sterker worden.”

Hormonen

Bij vrouwen spelen daarnaast hormonen een belangrijke rol. „Tijdens de vruchtbare jaren zorgt het hormoon oestrogeen voor de bescherming en opbouw van botweefsel. Maar zodra de overgang in beeld komt en de oestrogeenproductie daalt, verandert dat evenwicht.” Wanneer een vrouw dus minder oestrogeen aanmaakt, raakt dit proces verstoord. Dat gebeurt niet alleen in de overgang, maar ook bijvoorbeeld bij meisjes en vrouwen met anorexia. Witte: „De hormoonhuishouding bij meisjes en vrouwen met anorexia raakt compleet van slag, de menstruatie blijft op een bepaald moment uit en er wordt ook geen piekbotmassa meer opgebouwd. Dus zij zitten al heel vroeg in dat proces.”

Volgens Witte gaat de botáfbraak dan sneller dan de botópbouw, waardoor het beenderstelsel verzwakt. Toch is osteoporose niet alleen een vrouwenaandoening. „Ook mannen kunnen osteoporose krijgen, maar bij hen gebeurt dat minder vaak, omdat de rol van oestrogeen in hun lichaam kleiner is.”

Onderschat

Naast erfelijkheid en onderliggende ziekten of de behandeling daarvan, spelen volgens Witte dus ook hormonale veranderingen een rol bij het ontstaan van osteoporose. Zo neemt het risico ook toe bij hormoontherapie, die toegepast wordt bij bestrijding van, bijvoorbeeld, borstkanker. Maar ook een zwangerschap kan hiervoor zorgen. „Tijdens de zwangerschap en borstvoeding onttrekt het lichaam extra voedingsstoffen aan de botten, wat de botdichtheid kan beïnvloeden. Er zijn dus veel verschillende factoren die verklaren waarom vooral vrouwen vaker te maken krijgen met osteoporose.”

Niet alleen bij vrouwen, maar ook bij mannen kunnen bepaalde medicijnen invloed hebben op de botdichtheid. Langdurig gebruik van prednison-medicatie kan volgens Witte de kans op osteoporose vergroten.

Preventie

Witte vertelt dat er ook preventieve manieren zijn om je botten te beschermen. „Het begint al met een goede piekbotmassa opbouwen voor je dertigste, door te bewegen. Ook wordt de botvorming gestimuleerd door goede voeding, waarbij je er vooral op moet letten dat je voldoende calcium, vitamine D, magnesium en vitamine K2 binnen krijgt.”

Volgens Witte is krachttraining essentieel voor de ontwikkeling van sterke botten, omdat het zowel de botdichtheid als de spierkracht vergroot. „Als je beweegt, zet je niet alleen je spieren aan het werk, maar ook je beendergestel,” legt ze uit. „Spieren trekken aan de botten en die kracht prikkelt het bot om sterker te worden.” Ze legt uit dat sterke spieren bovendien zorgen voor een betere stabiliteit, wat de kans op vallen en breuken verkleint. „Het heeft dus zeker zin om ook op latere leeftijd nog de sportschool in te gaan en het is zelfs heel belangrijk voor 70- en 80-plussers.”

Osteoporose is volgens Witte een chronische aandoening die je niet volledig kunt genezen, maar met voldoende en goede botbelastende beweging en een gezonde leefstijl kun je veel doen om je botten te verbeteren en verdere afbraak te vertragen.

Hormoonsuppletie

Vrouwen die in de overgang zijn, kunnen hormoonsuppletietherapie krijgen, waarbij de hormonen die het lichaam minder produceert worden aangevuld om klachten te verminderen. „Dit wordt vooral bij vrouwen gedaan die echt last hebben van de overgang, dus niet bij alle vrouwen.” Ze benadrukt dat het geen complete oplossing is. „Het zal het probleem niet helemaal verhelpen, maar zorgt wel dat de hormonale schommelingen en daling van oestrogeen minder groot worden.” Hierdoor kan het risico op botverlies en breuken beperkt worden.

Botbreuken

Volgens Witte vergroot een lager oestrogeengehalte dus ook de kans op bot- en wervelbreuken. „Je merkt er vaak niks van, totdat je ineens iets breekt,” zegt ze. „Bij een wervelbreuk zakt de wervel als het ware in, waardoor je houding verandert. Je rug wordt wat boller, je evenwicht verandert en je verliest lengte.” Dat verlies aan lengte kan druk zetten op spieren en zenuwen en soms zelfs ademen lastig maken.

Wervelbreuken kunnen ook pijnklachten geven. Witte benadrukt dat bij deze klachten in eerste instantie niet aan wervelbreuken gedacht wordt. Wervelbreuken worden in spreekkamer als oorzaak makkelijk over het hoofd worden gezien, terwijl ze een grote impact kunnen hebben op dagelijkse activiteiten en iemands levenskwaliteit.

Op www.osteoporosevereniging.nl staat een zwakke botten-test met acht vragen, waarmee je zelf kunt checken of je een verhoogd risico op osteoporose hebt. „Let wel, als er dus risicofactoren zijn, betekent dit nog niet dat je het ook krijgt, maar het is misschien wel een extra stimulans om preventief met gezonde voeding en botbelastende beweging aan de slag te gaan. Maak je je zorgen ga dan altijd in gesprek met je (huis) arts. Ook kan je de website van de Osteoporose Vereniging raadplegen voor meer informatie.”

Meer VROUW

Wil je niets van VROUW missen? Speciaal voor de trouwste lezeressen versturen we elke dag een mail met al onze dagelijkse hoogtepunten. Abonneer je hier. Verder kun je ons natuurlijk op de voet volgen op TikTok, Facebook en Instagram.

Bron: Vrouw