Dolle Mina’s in 2025: ‘De openbare ruimte moet een woonkamer worden waarin elke vrouw zich veilig voelt’

21 uren geleden 3

Terwijl de Dolle Mina’s aan de ene kant van de fietstunnel koekjes eten en thee drinken met voorbijgangers, roken drie mannen een pijpje crack aan het andere uiteinde van de tunnel.

Juist aan díe kant van de Van Sijpesteijntunnel in Utrecht de Dolle Mina’s – een feministische actiegroep uit de die in 2025 opnieuw aandacht vraagt – van plan om de tunnel als huiskamer in te richten. Met banken, kleedjes en lampjes, als protest tegen onveiligheid in openbare ruimtes. De vrouwen die hier vanavond demonstreren die onveiligheid zelf, die naast de fietstunnel tegen een lantaarnpaal leunde. Door zijn bivakmuts was maar een deel van zijn gezicht te zien. Hij maakte kreten en kwam verward over, zeggen drie Dolle Mina’s. De groep besloot zich toen met alle spullen naar de andere kant van de tunnel te verplaatsen.

Op zondag 21 december, de kortste en donkerste dag van het jaar, organiseerden honderden de landelijke ‘woonkameractie’. In zestien steden richtten ze ‘ op straat in tot . „Waar je ook komt, je moet je net zo veilig voelen als in je eigen woonkamer”, zegt Daphne Lamain (26), een van de organisatoren van de actie in Utrecht.

In Nederland groeit het besef dat veel niet veilig over straat kunnen. Sinds de moord op de zeventienjarige Lisa uit Abcoude is er meer aandacht voor. Zij reed in augustus na het uitgaan op de fiets naar huis toen ze werd aangevallen en gedood. Een 22-jarige man is verdachte in de zaak. Het , gemeenten en burgemeesters zeggen meer te willen investeren in preventie. Er komt onderzoek naar het herontwerpen van de publieke ruimte, naar de inzet van undercover boa’s en het legaliseren van pepperspray voor zelfverdediging.

In de maanden na de moord op Lisa volgden landelijke acties tegen femicide en straatintimidatie. Maar ook tijdens deze protestmarsen werden vrouwen nagefloten en betast.

Omfietsen

In de ’ onder de tunnel in Utrecht zitten zo’n dertig mensen. Normaal gesproken ruikt de tunnel naar urine, nu overheerst de geur van wierook. Er zijn tal van hoekjes om te plassen, nauwelijks beveiligingscamera’s en . Met de actie hopen de Dolle Mina’s dat bij het voortaan wordt nagedacht over de veiligheid van vrouwen.

„Als statement hebben we de kortste dag van het jaar uitgekozen: als wij hier op de donkerste dag zitten, hoeft niemand met een omweg naar huis te fietsen”, zegt Dolle Mina Lamain.

Vanwege een gevoel van onveiligheid kiest bijna de helft van de vrouwen tussen de 15 en 25 jaar namelijk weleens een andere route in hun eigen buurt, blijkt uit onderzoek van statistiekbureau CBS. Onder jonge mannen doet slechts een op de vijf dit.

De politie krijgt ieder jaar meer meldingen van seksuele misdrijven. Het afgelopen jaar waren dit er bijna vijftienduizend, achthonderd meer dan het jaar ervoor, zo blijkt uit recente cijfers van de politie. In juni 2024 trad de Wet seksuele misdrijven in werking. Een van de nieuwe strafbare gedragingen is straatintimidatie. Hiervan werden vorig jaar landelijk 235 meldingen gedaan bij de politie. Vooralsnog zijn er alleen in tien steden speciale meldpunten voor straatintimidatie – in de vorm van apps of websites.

Ook andere gedragingen zijn strafbaar gesteld, zoals indringende seksuele gebaren maken en iemand op een angstaanjagende manier aanraken.

Zelfverdediging

Tieners op fatbikes razen voorbij en naar de actievoerders. praten in de ‘woonkamer’ over hun onveilige gevoelens op straat. Zo vertelt dat ze in de jaren zeventig last had van een terugkerende potloodventer op haar lagere school.

Lara Simons (42) was in haar studententijd in de jaren negentig op haar hoede voor de Utrechtse serieverkrachter. Ze voert actie met haar moeder (77), voormalig Dolle Mina, en haar twaalfjarige dochter. S Ze heeft er zelf eentje gevolgd.

Simons: „Alle deelnemers, vooral meiden van begin twintig, hadden wel iets naars meegemaakt. Die kwamen daar allemaal omdat ze dat niet nog een keer wilden meemaken. Als vrouw merk je tijdens zo’n cursus hoe sterk je eigenlijk .”

Kaart met onveilige locaties

De Dolle Mina’s hebben deze tunnel in Utrecht uitgekozen op basis van een onderzoek van tv-programma Pointer. In de afgelopen drie jaar heeft Pointer informatie van bijna tienduizend vrouwen verzameld, die op een digitale landkaart een onveilige plekaanwijzen. Op de dertienduizend aangestipte locaties is te zien waar en waarom de vrouwen zich onveilig voelen.

Station Utrecht Centraal werd het vaakst aangewezen. Daar leidt een van de uitgangen van het station richting de Van Sijpesteijntunnel. Volgens voorbijgangers, omwonenden en de actievoerders worden vrouwen hier vaak nageroepen. De tunnel is een verzamelplek voor drugsdealers en er lopen mannen rond die onder invloed zijn.

Ik sprong op mijn fiets om weg te gaan. Maar hij rende nog een stuk achter mij aan

„Wil jij nog even lekker in je kont geneukt worden?”, zei een een aantal jaar geleden tegen Sacha Rowling (32). Rowling zit samen met haar moeder in de ‘woonkamer’. „Ik sprong op mijn fiets om weg te gaan. Maar hij rende nog een stuk achter mij aan.” Daarna heeft ze een melding gedaan bij de politie om aan te geven dat de tunnel een onveilige plek is.

Op de avond van de woonkameractie lopen ook twee mannen met een fiets aan de hand door de tunnel. Ze hebben allebei tienerdochters. Jasper van Dijk (54): „Als ik ’s nachts of in de avond toevallig achter een vrouw loop, komt het wel eens voor dat ik een blokje omloop, om te voorkomen dat zij zich onveilig voelt.”