2 dagen geleden
4
In musea staan objecten die vaak honderden of zelfs duizenden jaren oud zijn. Het is niet alleen waardevol om te weten waarvoor zo’n object werd gebruikt, maar ook waaruit de binnenkant bestaat, wie weet zit er wel een geheime boodschap verscholen die ons meer vertelt over de geschiedenis.
Voorheen was het vaak gissen wat er in het object verborgen zit, maar gelukkig bestaat er nu een techniek waarmee je toch in het object kan kijken zonder het te beschadigen: neutronentomografie. Recent onderzoek bij de kernreactor van de TU Delft geeft hierdoor nieuwe bevindingen over historische objecten.
Kernsplijting
Als je het Reactor Instituut TU Delft betreedt, valt meteen op dat er twee posters hangen van een bronzen zwaard en een beeldje. Dat is iets wat in groot contrast staat met alle apparatuur en het gigantische waterbassin waarin kernsplijting plaatsvindt. Toch is het helemaal niet zo vreemd dat die poster er hangt, want aan de TU Delft doen ze onderzoek naar historische objecten aan de hand van neutronentomografie. Dat is revolutionair, alleen op deze manier wordt de binnenkant van het object volledig doorgrond.
Afgelopen maand werd een nieuw onderzoek van PhD-student Yueer Li gepubliceerd. Zij deed onderzoek naar het beeldje van Kuvera, de hindoeïstische god van de welvaart. Het bronzen beeldje komt uit Indonesië en is in bezit van het Rijksmuseum in Amsterdam. Ze zagen een stukje goudfolie dat uit de bodem stak en wilden graag weten of er nog meer in het beeldje zat. Daar bood neutronenonderzoek een uitstekende oplossing voor.
Het onderzoek werd gedaan met neutronentomografie, een methode waarmee je met straling door het hele object heen kunt kijken. Dat is handig bij oude voorwerpen, zoals bronzen beelden of zwaarden. Als neutronen het materiaal raken, worden de metalen in het object tijdelijk radioactief. Met gammaspectoscropie kun je vervolgens onderzoeken welke en hoeveel metalen aanwezig zijn. Zo weet je gedetailleerde informatie van het object zonder het object te beschadigen. Voorheen konden objecten alleen gemeten worden met röntgenstraling. Deze straling komt alleen bijna niet door metalen objecten heen, terwijl neutronen wel het hele object analyseren.
Uit het onderzoek bleek dat er verschillende metalen aanwezig zijn in het beeldje. Dat kon voor het eerst zo nauwkeurig gemeten worden. Ook werd een stukje gouden folie ontdekt: dit folie werd vaak in beeldjes gestopt voor bescherming en goddelijke kracht. Na onderzoek bleek dat er inderdaad een stukje folie in het object lag, al bestond dit maar voor dertig procent uit goud.
Nieuwe inzichten
Zo kreeg het Rijksmuseum niet alleen nieuwe inzichten over de verschillende materialen van het object, maar ook over culturele gebruiken. Lang werd gedacht dat het stoppen van kleine voorwerpen in beeldjes alleen gebruikelijk was in de Himalaya, maar door dit onderzoek weten we dat dit ook in Indonesië voorkwam. Ook heeft het Rijksmuseum nu veel meer kennis over de staat van het object, waardoor het object op tijd gerestaureerd kan worden. Het gebruik van neutronentomografie is dus zowel toepasbaar voor archeologisch als restauratief onderzoek.
Schrijf je in voor de nieuwsbrief! Ook elke dag vers het laatste wetenschapsnieuws in je inbox? Of elke week? Schrijf je hier in voor de nieuwsbrief!
English (US) ·