IND moet 18.250 asielaanvragen sneller gaan behandelen maar vreest dat het niet lukt

De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) gaat zo’n 18.250 lopende asielverzoeken tóch sneller behandelen dan eerder gezegd. Dat heeft de de Dienst dinsdag bekendgemaakt. De IND draait twee verlengingen van beslistermijnen terug. Dit betekent dat alle aanvragen voor asiel voor bepaalde tijd die na 1 januari 2024 zijn ingediend, sneller behandeld moeten worden.

Deze beslissing volgt ruim een maand na een uitspraak van het Europese Hof over hoe lang EU-landen asielzoekers mogen laten wachten op een asielbesluit. Het Hof oordeelde dat de wachttijd niet meer dan zes maanden mag zijn. De IND schrijft dinsdag dat de gemiddelde wachttijd van een asielverzoek in Nederland nu 17 maanden bedraagt.

Het oordeel van het Hof volgde op vragen van de Nederlandse Raad van State. In september 2022 besloot het toenmalige kabinet de beslistermijn voor alle asielzaken te verlengen van van zes naar vijftien maanden, omdat de IND het hoge aantal asielaanvragen niet aankon. Dat besluit was ingegeven door het oplopende aantal dwangsommen van asielzoekers die langer dan zes maanden moesten wachten.

Er mogen alleen uitzonderingen op de termijn van zes maanden zijn als „een groot aantal” mensen „tegelijk” een asielverzoek indient, oordeelde het Hof. En dat is sinds 2024 niet meer aan de orde, schrijft de IND dinsdag.

‘Dwangsommen contraproductief’

Directeur-generaal van de IND Rhodia Maas schrijft dat de Dienst verwacht dat er weer meer dwangsomprocedures zullen komen. „We wíllen wel tijdig beslissen, maar het lukt ons gewoon niet,” aldus Maas. „Dwangsommen werken juist contraproductief omdat het behandelen van ingebrekestellingen en beroepen niet tijdig beslissen tijd vergt. Die tijd kunnen we veel beter gebruiken voor het behandelen van aanvragen.” 

In 2021 werd een wet ingevoerd die bepaalde dat dwangsommen voor de IND tijdelijk werden opgeschort. Als de beslistermijn van toen nog zes maanden werd overschreden, kreeg de Dienst dus geen boete meer. Zo wilde de regering voorkomen dat er wekelijks zo’n miljoen euro moest worden vergoed door de grote hoeveelheid zaken die bleven liggen.

De Raad van State hield die tijdelijke wet niet in stand: in 2022 oordeelde de hoogste rechter dat een asielzoeker zonder een dwangsom „geen effectief middel heeft om de staatssecretaris ertoe te bewegen op tijd een besluit te nemen”.