KVK: ondernemers kennen Europese AI-wetgeving niet, miljoenenboetes dreigen

Amsterdam - Slechts 7 procent van de Nederlandse ondernemers is goed op de hoogte van de AI Act, de Europese wet over kunstmatige intelligentie. De wet, die sinds 2024 geldt en vanaf 2026 écht wordt gehandhaafd, moet ervoor zorgen dat AI veilig en eerlijk wordt gebruikt. Verkeerd gebruik kan leiden tot miljoenenboetes.

Slechts een paar procent van de Nederlandse ondernemers heeft daadwerkelijk maatregelen genomen om hun bedrijfsvoering in lijn te brengen met de wetgeving, blijkt uit onderzoek van de Kamer van Koophandel (KVK). Maar liefst de helft van de Nederlandse ondernemers geeft aan de wet helemaal niet te kennen.

KVK-adviseur Robert Bakker wijst op de risico’s die de onbekendheid met de AI-regels met zich meebrengt, ook voor kleine bedrijven: „Steeds meer ondernemers gebruiken AI-tools, vaak zonder goed te weten wat de mogelijkheden en beperkingen zijn. Resultaten kunnen verouderd, onjuist of zelfs discriminerend zijn. Onveilig gebruik kan leiden tot juridische problemen, boetes of reputatieschade.”

Vooral middelgrote mkb-bedrijven beseffen dat de AI Act gevolgen zal hebben: 44 procent verwacht impact, tegenover 22 procent bij kleinere mkb’ers. Toch neemt ook in deze groep vrijwel niemand al maatregelen. In totaal is slechts 2 tot 3 procent actief bezig met voorbereidingen. Ruim de helft van alle ondernemers zegt geen plannen te hebben.

Risiconiveaus

De AI Act deelt toepassingen in vier risiconiveaus: minimaal, beperkt, hoog en onaanvaardbaar. Hoe hoger het risico, hoe strenger de eisen. Bij hoog-risico toepassingen (zoals in zorg, onderwijs, financiën of veiligheid) gelden strikte regels rond transparantie, datakwaliteit, documentatie en menselijk toezicht. Zo zijn manipulatieve toepassingen en sociale kredietscores straks verboden, terwijl zwaardere regels gelden voor AI die bijvoorbeeld sollicitanten selecteert, leningen beoordeelt of gezichtsherkenning inzet op straat.

Voor zzp’ers en mkb’ers die generatieve AI gebruiken, zoals ChatGPT of Copilot, geldt meestal een beperkt risico. Dat betekent lichte verplichtingen, vooral rond transparantie. Maar bij alles blijft de ondernemer eindverantwoordelijk en kan de toezichthouder ingrijpen bij verkeerd of onveilig gebruik.