LIVE | De eisen van Poetin uitgelekt: deze voorwaarden stelt hij voor vrede in Oekraïne

Vladimir Poetin eist dat Oekraïne de hele oostelijke Donbas-regio opgeeft, afziet van zijn ambities om toe te treden tot de NAVO, neutraal blijft en westerse troepen buiten het land houdt. Dat hebben bronnen die bekend zijn met het denken op het hoogste niveau in het Kremlin aan Reuters verteld.

In zijn nieuwe voorstel houdt de Russische president vast aan zijn eis dat Oekraïne zich volledig terugtrekt uit de delen van de Donbas die het nog steeds controleert, aldus de drie bronnen. In ruil daarvoor zou Moskou de huidige frontlinies in Zaporizhzhia en Kherson stilzetten, voegden ze eraan toe. Rusland controleert volgens Amerikaanse schattingen ongeveer 88% van de Donbas en 73% van Zaporizhzhia en Kherson.

Het Oekraïense ministerie van Buitenlandse Zaken had geen onmiddellijke reactie op de voorstellen. President Volodimir Zelenski heeft herhaaldelijk het idee verworpen om zich terug te trekken uit internationaal erkend Oekraïens grondgebied als onderdeel van een akkoord, en heeft gezegd dat de industriële regio Donbas dient als een fort dat de Russische opmars in Oekraïne tegenhoudt.

“Als we het hebben over simpelweg terugtrekken uit het oosten, dan kunnen we dat niet doen”, zei hij vorige week tegen verslaggevers. “Het gaat om het voortbestaan van ons land, waarbij de sterkste verdedigingslinies betrokken zijn.”

De legerchefs van de Verenigde Staten en de belangrijkste Europese landen hebben geïnventariseerd hoe ze Oekraïne tegen Rusland kunnen beschermen. Over de uitgewerkte opties kan nu worden overlegd en besloten, meldt het Amerikaanse leger.

Oekraïnes bondgenoten werken met nieuwe haast aan zogenoemde veiligheidsgaranties voor Oekraïne. Die moeten Rusland ervan weerhouden het land opnieuw aan te vallen, mochten Moskou en Kiev het eens worden over het staken van de strijd. Het zou kunnen gaan om het versterken van het Oekraïense leger, het sturen van troepen of beloften om een nieuwe invasie te helpen afslaan.

De Amerikaanse president Donald Trump zegde maandag na overleg met zijn Oekraïense ambtgenoot en meegereisde Europese leiders op het Witte Huis toe dat de VS aan de garanties willen bijdragen. Militaire planners van deze landen gingen daarop in allerijl aan het werk. De mogelijkheden worden nu voorgelegd aan hun nationale veiligheidsadviseurs. 

De Amerikaanse president Donald Trump heeft gezinspeeld op begrip voor of zelfs hulp aan Oekraïne bij het aanvallen van Rusland. Zijn voorganger Joe Biden presteerde het om Oekraïne "niet te laten terugvechten", zei hij. "En hoe heeft dat uitgepakt?"

Trump leek eerder Oekraïne te willen bewegen akkoord te gaan met een vrede op Russische voorwaarden, maar toont zich de laatste weken zo nu en dan ongeduldig over Rusland. De VS verkopen Oekraïne weer meer wapens en dachten ook over de levering van langeafstandsraketten om doelen diep in Rusland te kunnen raken, maar daar kwam Trump later weer op terug.

Oekraïne kan haast niet winnen zonder Rusland aan te vallen, zegt Trump op Truth Social. Dat heeft Biden, die Oekraïne bijvoorbeeld verbood met Amerikaanse wapens in Rusland terug te slaan, volgens hem verkeerd aangepakt. "Het is heel moeilijk, misschien zelfs onmogelijk, een oorlog te winnen zonder het binnenvallende land aan te vallen." Er "komen interessante tijden aan", stelt hij. 

Rusland heeft herhaald dat het een Europese militaire macht in Oekraïne niet zal aanvaarden. Europese mogendheden praten al geruime tijd over een militaire macht die na een vredesregeling zou moeten patrouilleren in Oekraïne om toezicht te houden. Dit is de insteek van de pro-Oekraïense coalitie van de bereidwilligen. Rusland is fel tegenstander van een Europese troepenmacht op Oekraïens grondgebied.

De coalitie is deze week in overleg getreden met de VS om Oekraïne veiligheidsgaranties te bieden voor het geval er een vredesregeling of bestand met Rusland tot stand komt. De buitenlandminister van Rusland Sergej Lavrov ziet daarin pogingen van Europa en Oekraïne het vredesproces van Donald Trump te saboteren.

Over een eventuele top van de Russische en de Oekraïense presidenten zei Lavrov dat president Vladimir Poetin meermaals heeft gezegd dat hij bereid is met Zelenski te onderhandelen. Maar Oekraïne heeft een wet ingevoerd die onderhandelen met Poetin verbiedt. 

Daarnaast trekt Moskou de legitimiteit van Zelenski als president in twijfel, omdat zijn ambtstermijn eigenlijk al een jaar geleden is afgelopen. Vanwege de oorlog zijn er geen nieuwe verkiezingen georganiseerd en binnen Oekraïne zelf bestond er weinig protest tegen het langer aanblijven van Zelenski. Maar Lavrov zei zich zorgen te maken dat Zelenski niet bevoegd is om een deal te sluiten en dat een toekomstige leider die dus weer zou kunnen terugdraaien. 

Tijdens Zelenski's bezoek maandag aan het Witte Huis "vroeg ik president Trump erom dat Boedapest onze toetreding tot de Europese Unie niet zou moeten blokkeren", zei de Oekraïense leider donderdag. "President Trump beloofde dat zijn mensen ermee aan de slag zouden gaan."

Trump belde Orbán meteen na zijn overleg met Zelenski en Europese leiders, meldde persbureau Bloomberg eerder op gezag van ingewijden. Maar de Hongaarse premier herhaalde dinsdag dat hij er niet aan wil. EU-lidmaatschap biedt Oekraïne geen veiligheidsgaranties, stelde hij.

Trump is een bewonderaar van Orbán, die hij ziet als een vroege geestverwant in Europa. Orbán loopt weg met de Amerikaanse president.

Bijna alle EU-landen willen haast maken met de toelating van Oekraïne, die toch al vele jaren gaat duren. Maar Hongarije houdt nieuwe tussenstappen voor de kandidaat-lidstaat tegen.

Oekraïne zoekt naar bescherming tegen Rusland voor als de pendeldiplomatie van Trump zou uitmonden in een einde aan de oorlog. EU-landen kunnen elkaar aanspreken op een afspraak die wat weg heeft van de NAVO-gelofte om elkaar bij een aanval te hulp te komen. Verdere integratie van Oekraïne in het Europees economisch en politiek bestel maakt het ook levensvatbaarder en maakt het onwaarschijnlijker dat Europa het in de steek laat als Rusland toch weer aanvalt.

De Oekraïense president Volodimir Zelenski wil naar eigen zeggen binnen tien dagen veiligheidsgaranties krijgen. Dat moet gebeuren voor een eventueel topoverleg over de beëindiging van de strijd in zijn land.

Zelenski zou daarbij met zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin over vrede gaan spreken. Erna zou een top volgen met zijn drieën, met Poetin en de Amerikaanse president Donald Trump. Zelenski ziet besprekingen graag in Oostenrijk, Turkije of Zwitserland plaatsvinden. De Verenigde Staten zouden aansturen op Hongarije als ontmoetingsplek. 

Poetin opperde om in Moskou af te spreken, maar dat ziet Zelenski niet zitten.

Voor het waarborgen van Oekraïnes veiligheid kan China in ieder geval niet dienen, zei Zelenski. China liet Oekraïne in de steek toen Rusland binnenviel en hielp juist de vijand, stelt hij.

Rusland eiste woensdag opnieuw zeggenschap over veiligheidsgaranties voor zijn buurland. Rusland verwees naar zijn eerdere voorstel om zichzelf, China en andere grootmachten een veto te geven over hulp aan Oekraïne.

De drone ontplofte in een maisveld bij het dorp Osiny, dicht bij de grens met Belarus en Oekraïne. Volgens de autoriteiten zijn er geen slachtoffers gevallen, maar gingen de ramen van nabijgelegen huizen wel kapot.

Minister Radoslaw Sikorski noemde het incident een "nieuwe schending van ons luchtruim vanuit het oosten". Russische drones en raketten zijn sinds de invasie van Oekraïne meerdere keren het luchtruim van NAVO-lidstaten Polen, Letland, Litouwen en Roemenië binnengedrongen.

"Als we daarvoor nodig zijn, zijn we bereid de eerlijke en veilige omstandigheden te regelen voor dergelijke vredesbesprekingen en zo bij te dragen aan het succes van pogingen om vrede te bereiken", aldus de Hongaarse buitenlandminister.

Hongarije heeft, in tegenstelling tot de meeste Europese landen, nog steeds goede banden met Rusland. Boedapest staat kritisch tegenover wapenleveranties aan Oekraïne die de oorlog zouden rekken. Hongarije voert nog steeds veel olie in uit Rusland.

De regering in Washington heeft volgens Amerikaanse media al aangegeven dat ze Hongarije graag als plek voor het beoogde topoverleg ziet. De Oekraïense president Volodimir Zelenski noemde Boedapest donderdag een uitdagend idee. Hij vindt dat het topoverleg over vrede in Oostenrijk, Turkije of Zwitserland zou moeten plaatshebben. In Turkije hebben de strijdende partijen meerdere directe gesprekken gevoerd. 

In het West-Oekraïense Lviv, dat relatief veilig is, kwam een persoon om het leven en raakten twee anderen gewond. De zuidwestelijke stad Moekatsjevo, dicht bij de grens met Slowakije en Hongarije, meldde twaalf gewonden.

Het Russische leger heeft woensdagavond een grootschalige aanval uitgevoerd met gevechtsdrones op doelen in het binnenland van Oekraïne.

De Amerikaanse vicepresident JD Vance vindt dat Europese landen het "leeuwendeel" van de veiligheidsgaranties voor Oekraïne moeten dragen. "Wij hoeven die last niet te trekken. We kunnen helpen om de oorlog en het bloedvergieten te stoppen, maar Europa moet hier de leiding nemen," zei hij woensdag bij Fox News.

"Hoe de afspraken ook worden vormgegeven, de Europeanen zullen het grootste deel van de last moeten dragen", aldus Vance.