LIVE | Trump wil dat Europa economische druk zet op Rusland en China

Donald Trump heeft in een telefoongesprek met Europese leiders benadrukt dat Europa moet stoppen met het kopen van Russische olie, meldt een functionaris van het Witte Huis. Ook wil de Amerikaanse president dat de Europeanen economische druk zetten op China omdat dat land "de Russische oorlogsvoering financiert".

Zo'n dertig Europese leiders overlegden donderdag over veiligheidsgaranties voor Oekraïne. Na afloop belde een select gezelschap met Trump om verder te praten over de toekomst van dat land na de oorlog.

Veel Europese landen zijn na de Russische invasie in Oekraïne al gestopt met het kopen van Russische olie en gas. Maar vooral Hongarije en Slowakije willen nog niet zonder die energiebronnen. De premiers van die landen, Viktor Orbán en Robert Fico, zijn beiden fan van Trump, maar hebben ook goede banden met Rusland. 

De Europese Commissie presenteerde in mei een plan om de import van Russische energie volledig te stoppen. Voor het einde van dit jaar worden geen nieuwe Russische gasdeals meer gesloten en eind 2027 moet alle import van Russisch gas zijn stopgezet, staat in het plan. De Commissie wil het importverbod stapsgewijs invoeren om te voorkomen dat energieprijzen te veel omhoogschieten.

Voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie en António Costa van de EU-regeringsleiders wezen Modi op "de belangrijke rol die India moet spelen om Rusland zijn agressieoorlog te doen staken". Ze waarschuwden hem dat de oorlog gevolgen heeft voor de wereldwijde veiligheid en welvaart. "Dus het is een gevaar voor de hele wereld." 

De Nederlandse F-35's die sinds kort het NAVO-luchtruim beveiligen in Oost-Europa zijn in de nacht van dinsdag op woensdag gealarmeerd omdat door Rusland afgevuurde Shahed-drones een dreiging vormden, meldt het ministerie van Defensie. De gevechtsvliegtuigen zijn meteen opgestegen. Maar uiteindelijk bleek wapeninzet "niet noodzakelijk" volgens het ministerie.

Als de Russische drones het NAVO-grondgebied waren binnengedrongen, hadden de F-35's deze moeten vernietigen.

De verstoringen zijn volgens het agentschap terug te leiden naar Russisch grondgebied. Het gaat om zowel het blokkeren of ontregelen van het signaal als 'spoofing'. In dat laatste geval worden valse locaties gesuggereerd.

Hoewel de incidenten zich aanvankelijk met name voordeden in het oosten van Zweden en boven internationale wateren, spreidden deze zich recentelijk uit over ook andere delen van Zweden, aldus het agentschap.

Rusland gaat er niet over of Oekraïnes bondgenoten troepen in het land stationeren, benadrukt NAVO-topman Mark Rutte. "We moeten stoppen Poetin te machtig te maken", aldus de secretaris-generaal van het bondgenootschap. "Hij is de gouverneur van Texas, niet meer", zei hij met een verwijzing naar de Russische economie, die veel kleiner is dan die van de Verenigde Staten en Europa.

Oekraïnes bondgenoten werken aan veiligheidsgaranties om dat land na een eventueel bestand met Rusland te beschermen, onder meer met een internationale troepenmacht. Maar Rusland is daar fel tegen.

"Als Oekraïne dat wil, is dat aan hen", onderstreepte Rutte nog maar eens op een defensieconferentie in Praag. "Waarom zijn we geïnteresseerd in wat Rusland ervan vindt? Ik ben echt verbijsterd. Oekraïne is een soeverein land."

De veiligheidswaarborgen die Oekraïne zoekt zijn "een gevaar voor het Europese continent". Dat zei woordvoerder Maria Zakharova van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken donderdag, in aanloop naar de top in Parijs waar president Volodimir Zelenski met Europese leiders spreekt over garanties voor de naoorlogse veiligheid van Oekraïne.

Volgens Zakharova zijn de voorstellen van Kiev en zijn Europese bondgenoten "volstrekt onaanvaardbaar" en zouden ze dienen als "springplank voor terreur en provocaties tegen ons land".

De Russische woordvoerster benadrukte bovendien dat Moskou onder geen beding zal praten over de inzet van buitenlandse troepen in Oekraïne. "In welke vorm dan ook is dat fundamenteel onacceptabel", zei ze tijdens een economisch forum.

Tijdens de herdenkingen in Peking voor het einde van de Tweede Wereldoorlog verklaarde de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-Un dat zijn land “volledige steun” zal geven aan het Russische leger als een “broederplicht”. President Vladimir Poetin noemde de banden met Noord-Korea “speciaal” en prees Noord-Koreaanse troepen die meevechten in Oekraïne. Volgens Zuid-Koreaanse inlichtingendiensten zijn al 2.000 Noord-Koreaanse soldaten gesneuveld en worden nog duizenden extra troepen ingezet. Kim en Poetin bevestigden dat hun landen hun defensiepact van vorig jaar verder willen uitbreiden. . 

Het militaire plan voor een troepenmacht die de veiligheid van Oekraïne moet garanderen is klaar, bevestigt demissionair minister Ruben Brekelmans (Defensie, VVD). Maar er zijn ook nog "openstaande vraagstukken". Hij wijst erop dat de politieke besluitvorming nog niet is afgerond en dat het ook nog uitonderhandeld moet worden met Rusland, dat "geen enkele bereidheid" toont tot concessies.

"Er ligt een goed plan", aldus de bewindsman. "Het is een plan op totaalniveau." Over de Nederlandse bijdrage wil hij nog geen uitspraak doen. Ook niet over welke krijgsmachtonderdelen zijn aangeboden. "We hebben aangegeven wat we kunnen doen." Nederland is volgens hem in staat om zowel in de lucht, op het water als op het land te helpen.

De ministers van defensie van de 'coalition of the willing' voerden woensdag digitaal overleg over de veiligheidsmacht. Meer dan dertig landen namen deel. Er is onder meer gesproken over de samenstelling van de multinationale troepenmacht, liet de Britse minister John Healey na afloop weten.

De Franse president Emmanuel Macron zei later in gezelschap van president Volodimir Zelenski van Oekraïne dat de veiligheidsgaranties gereed zijn. In Parijs komen donderdag regeringsleiders onder wie premier Dick Schoof samen om te overleggen over de maatregelen die Oekraïne moeten beschermen na een bestand of vrede met Rusland.

Heet hangijzer was lang een Amerikaanse bijdrage. President Donald Trump heeft recent aangegeven een rol te willen spelen in de bescherming. Europese landen zijn afhankelijk van de Verenigde Staten als het onder meer gaat om luchtverdediging en inlichtingen. Ook wordt het dan veel moeilijker voor Moskou om de zaak te saboteren, is de gedachte. 

De veiligheidsgaranties voor Oekraïne liggen "klaar", zegt de Franse president Emmanuel Macron aan de vooravond van een top waar Oekraïnes bondgenoten erover zouden moeten besluiten. Het voorwerk is volgens Macron af.

De defensieministers hebben de voorbereidingen voor de top van de zogeheten coalitie van bereidwillige landen woensdagmiddag afgerond, zei Macron. Ongeveer dertig vooral Europese landen werkten met nieuwe voortvarendheid aan de veiligheidsgaranties sinds de Amerikaanse president Donald Trump vorige maand het vredesproces probeerde aan te zwengelen. De leiders moeten ze donderdag alleen nog "politiek aannemen".

De plannen om naoorlogs Oekraïne tegen Rusland te beschermen zijn "extreem vertrouwelijk", zei Macron. Maar Europa staat klaar ze te tekenen "op de dag dat een vrede wordt getekend". Gewapend met de veiligheidsgaranties kan Zelenski vredesoverleg aanknopen met Poetin, is het idee, zoals Trump wil. Maar Poetin stelt zich vooralsnog afhoudend op. Ook al hebben minstens zeven landen zich volgens de Oekraïense buitenlandminister inmiddels bereid verklaard de twee leiders te ontvangen.

De defensieministers van de 'Coalition of the Willing', onder wie ook Ruben Brekelmans, bereidden de top woensdagmiddag voor. Ze "hebben de militaire bijdragen aan een multinationale troepenmacht in Oekraïne in het geval van een vredesakkoord verder vastgelegd", zei zijn Britse collega, de voorzitter. Niet alleen de samenstelling is besproken, maar ook hoe de strijdmacht kan worden ondersteund vanuit de lucht, vanaf zee en vanaf het land.

"De bijdragen die vanmiddag op het niveau van defensieministers zijn voorbereid, op papier gezet, bevestigd, stellen me in staat om te zeggen: voilà, het voorbereidingswerk is afgerond", zei Macron.