LIVE | ’VS houden met drones toezicht op staakt-het-vuren in Gaza’

Het Amerikaanse leger is begonnen met het inzetten van surveillancedrones boven de Gazastrook, meldt The New York Times (NYT) op basis van militaire functionarissen. De drones moeten bijdragen aan een "bredere inspanning" om ervoor te zorgen dat zowel Israël als Hamas zich houdt aan de eerder deze maand gesloten wapenstilstand, aldus de krant.

De Amerikaanse surveillancemissies worden uitgevoerd ter ondersteuning van een nieuw civiel-militair coördinatiecentrum in Zuid-Israël, dat vorige week werd opgericht door het Amerikaanse leger. Dat centrum houdt zich onder meer bezig met de levering van humanitaire hulp aan de Gazastrook en het monitoren van het staakt-het-vuren.

Het Amerikaanse leger heeft wel vaker drones boven Gaza laten vliegen, bijvoorbeeld om Israël te helpen bij het lokaliseren van gijzelaars. Deze recente verkenningsvluchten suggereren dat de VS onafhankelijk van Israël inzicht willen hebben in wat zich in het Palestijnse gebied afspeelt, aldus de NYT.

Verscheidene VN-medewerkers die werken in de door de Houthi-rebellen bezette Jemenitische hoofdstad Sanaa, zijn gearresteerd op beschuldiging van spionage voor Israël. Dat meldt persbureau AFP op basis van een veiligheidsbron.

"Zeven VN-medewerkers, allemaal Jemenieten, zijn van gisteravond laat tot vanmiddag gearresteerd op beschuldiging van spionage voor Israël", aldus de bron.

De Houthi's hebben tijdens het twee jaar durende Israëlische offensief tegen de Palestijnen in Gaza herhaaldelijk geschoten op schepen in de Rode Zee en op Israëlisch grondgebied, naar eigen zeggen uit solidariteit met de Palestijnen.

Israël heeft talloze vergeldingsaanvallen uitgevoerd, waaronder een grote aanval in augustus waarbij de premier van de Houthi's en bijna de helft van zijn kabinet omkwamen.

Turkije heeft een ambassadeur aangesteld voor Syrië. Hakan Fidan, de Turkse minister van Buitenlandse Zaken, heeft zijn plaatsvervanger Nuh Yilmaz aangewezen als nieuwe ambassadeur voor het land. Turkije heeft sinds de val van het dictatoriale regime van Bashar al-Assad de interimregering van interimpresident Ahmed al-Sharaa gesteund.

De aanstelling van Yilmaz wordt gezien als een belangrijke diplomatieke stap. De Turkse diplomaat heeft in het verleden onder meer verschillende functies gehad in Washington. Ook doceerde hij aan een universiteit in de Amerikaanse staat Virginia en was hij chef buitenland bij de Star Newspaper.

De buurlanden hebben sinds de machtsovername door al-Sharaa in december de onderlinge banden aangehaald, zowel economisch als militair.

De belangrijkste Palestijnse partijen, waaronder Hamas, hebben vrijdag ingestemd met de komst van een tijdelijk comité dat Gaza na de oorlog moet besturen. Dat staat in een gezamenlijke verklaring die de facties opstelden na te zijn samengekomen in Caïro voor overleg. Onder meer de Palestijnse Islamitische Jihad (PIJ), de Fatah-beweging en het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (PFLP) staan achter de verklaring.

Daarin stellen de partijen akkoord te zijn met een "tijdelijk Palestijns comité samengesteld uit onafhankelijke 'technocraten', die de basale zaken voor de Palestijnen zullen regelen, in samenwerking met Arabische broeders en internationale instituties". De groepen zeggen de PLO, waar Hamas geen onderdeel van is, nieuw leven te willen inblazen. De PLO was voorheen de belangrijkste Palestijnse organisatie.

De partijen waren op uitnodiging van Egypte deze week samen in Caïro om daar te spreken over de toekomst van het staakt-het-vuren met Israël. In de verklaring spreken zij het belang van "nationale eenheid" uit om Israël een "daadkrachtig antwoord" te bieden, evenals hun bereidheid alle noodzakelijke stappen te nemen om deze eenheid te bereiken.

Ook spreken de facties hun dank uit aan de Amerikaanse president Donald Trump, vanwege zijn weerstand tegen een symbolische stemming deze week in het Israëlische parlement over annexatie van de Westelijke Jordaanoever.

In december kondigden Hamas en Fatah al aan akkoord te zijn met de komst van een commissie die de Gazastrook zou besturen. Hamas maakte verder eerder bekend dat het geen belang heeft bij het verdere bestuur van Gaza. 

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de huidige ambassadeur in Jemen, Steven Fagin, aangewezen als "burgerleider" van een nieuw "coördinatiecentrum" dat zich inzet voor de implementatie van een Amerikaans plan voor de toekomst van Gaza.

Het vorige week in Zuid-Israël geopende Civiel-Militair Coördinatiecentrum, waar tweehonderd Amerikaanse militairen zijn gestationeerd, heeft in luitenant-generaal Patrick Frank al een militaire leider. Het centrum gaat zich onder meer bezighouden met de levering van humanitaire hulp aan de Gazastrook, aldus het ministerie.

Buitenlandminister Marco Rubio gaf eerder op vrijdag aan dat de VS daarbij geen rol in Gaza zien voor de VN-hulporganisatie UNRWA, omdat die "ondergeschikt aan Hamas" zou zijn. Volgens het Internationaal Gerechtshof (ICJ) is daar geen bewijs voor en mag Israël VN-hulp aan de Palestijnse gebieden niet blokkeren.

De vrouw van de prominente Palestijnse gevangene Marwan Barghouti heeft een beroep gedaan op de Amerikaanse president Donald Trump. Ze wil dat hij helpt om de vrijlating te regelen van de populaire leider uit Israëlische gevangenschap.

Barghouti kan voor Trump een "oprechte partner" zijn en "helpen de droom van een rechtvaardige en blijvende vrede in de regio te verwezenlijken", aldus echtgenote en advocate Fadwa Barghouti. "In het belang van de vrijheid van het Palestijnse volk en de vrede voor alle toekomstige generaties, help Marwan Barghouti vrij te laten."

Trump zei op 15 oktober tegen het Amerikaanse tijdschrift Time dat hij overweegt Israël aan te sporen Barghouti vrij te laten. Dit interview werd donderdag gepubliceerd. Trumps buitenlandminister Marco Rubio kon hier vrijdag "niets nieuws" over vertellen.

De 66-jarige Barghouti is een prominente figuur in de Fatah-beweging van president Mahmoud Abbas, het hoofd van het Palestijnse bestuur op de Westelijke Jordaanoever. Aanhangers van Barghouti zien hem als een van de weinige Palestijnen die door alle politieke fracties als leider geaccepteerd zou kunnen worden.

Een Israëlische rechtbank veroordeelde Barghouti in 2004 meermaals tot levenslang voor het organiseren van dodelijke aanslagen op Israëliërs tijdens de tweede Palestijnse intifada (2000-2005). Palestijnen kwamen in die periode in opstand tegen de Israëlische bezetting van Gaza en de Westelijke Jordaanoever. Barghouti ontkent de beschuldigingen tegen hem.

De Amerikaanse buitenlandminister Marco Rubio stelt dat Gaza zal worden gedemilitariseerd en dat Hamas geen deel zal uitmaken van het toekomstige bestuur van het gebied. Ook ziet hij geen rol in Gaza voor de VN-hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen (UNRWA).

Rubio herhaalde ook het standpunt van Israël dat UNRWA "ondergeschikt is aan Hamas". Het Internationaal Gerechtshof (ICJ) stelt dat deze beschuldiging niet voldoende is onderbouwd en dat Israël VN-hulp aan de Palestijnse gebieden niet mag blokkeren. VN-hulp, inclusief die van UNRWA, moet worden toegestaan en gefaciliteerd, aldus het hof in Den Haag woensdag. Israël heeft het niet-bindende advies verworpen.

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan zegt dat Turkije klaarstaat om “elke vorm van steun” te geven aan Gaza. Dat terwijl er nog wordt onderhandeld over de samenstelling van een internationale missie die volgens de recente wapenstilstand de veiligheid in het gebied moet waarborgen na een eventuele terugtrekking van het Israëlische leger. 

Ankara heeft eerder aangegeven deel te willen nemen aan een “taskforce” die toeziet op de naleving van het akkoord, waarbij Turkse troepen – militair of civiel – kunnen worden ingezet, en een actieve rol te willen spelen in de wederopbouw van de enclave.

De Israëlische premier Benjamin Netanyahu liet woensdag al merken geen rol te zien voor Turkse veiligheidstroepen in Gaza. De onderlinge relaties zijn sterk verslechterd sinds het uitbreken van de oorlog: Erdogan prees Hamas meerdere keren en beschuldigt Israël van “genocide”, wat Israël krachtig ontkent.

De volledige verwijdering van niet-ontplofte mijnen, raketten en bommen in de Gazastrook kan volgens de humanitaire organisatie Humanity & Inclusion twintig tot dertig jaar in beslag nemen. De organisatie noemt Gaza een “gruwelijk, niet in kaart gebracht mijnenveld” en waarschuwt dat het gevaar nog generaties lang zal aanhouden. 

Volgens Humanity & Inclusion is een totale opruiming quasi onmogelijk, omdat een groot deel van de explosieven diep onder de grond ligt. De groep vergelijkt de situatie met Britse steden die na de Tweede Wereldoorlog jarenlang met niet-ontplofte bommen kampten, waar nog steeds munitie uit de Eerste Wereldoorlog wordt gevonden.