Moederliefde maakt het verschil: hoe warmte in je kindertijd doorwerkt tot in je volwassen leven

Een knuffel, een luisterend oor of een paar bemoedigende woorden van je moeder kunnen veel meer betekenen dan je misschien denkt. Uit een grote Britse tweelingstudie blijkt dat moederlijke warmte in de kindertijd bijdraagt aan een sterkere persoonlijkheid én meer kans op succes in het leven.

De onderzoekers volgden meer dan 2200 identieke tweelingen vanaf hun geboorte tot aan hun achttiende verjaardag. De focus van de wetenschappers lag op de periode tussen 5 en 10 jaar oud, een periode waarin kinderen veel meekrijgen van hoe hun ouders met hen omgaan. Onafhankelijke waarnemers bepaalden de hoeveelheid warmte en genegenheid die de kinderen van hun moeder ontvingen aan de hand van huisbezoeken. Het bijzondere aan dit onderzoek is dat het ging om eeneiige tweelingen. Die hebben precies hetzelfde DNA en groeien op in hetzelfde gezin. Daardoor kun je kleine verschillen tussen broers of zussen goed koppelen aan hoe ze zijn behandeld.

Opener en zorgzamer
Moeders werden gevraagd om over elk kind apart te praten. De onderzoekers luisterden mee en gaven een score aan hoe warm en liefdevol de moeder zich uitdrukte. Die scores vergeleken ze later met persoonlijkheidskenmerken van de jongeren op 18-jarige leeftijd. Wat bleek? Jongeren die tijdens de kindertijd meer moederlijke warmte ontvingen, scoorden hoger op drie van de vijf zogeheten Big Five-persoonlijkheidskenmerken: openheid, vriendelijkheid en consciëntieusheid (zorgvuldigheid). “Uit onze resultaten blijkt dat een positieve opvoeding in de vroege kindertijd een klein maar blijvend effect kan hebben op de ontwikkeling van deze belangrijke persoonlijkheidstrekken”, zegt hoofdonderzoeker Jasmin Wertz, psycholoog aan de Universiteit van Edinburgh.

Succesvoller op school
Waarom zijn die drie eigenschappen zo belangrijk? Volgens Wertz zijn ze sterk verbonden met schoolprestaties, carrièrekansen en zelfs lichamelijke en mentale gezondheid. “Persoonlijkheidstrekken zijn krachtige voorspellers van de levensloop, van opleiding tot welzijn”, legt ze uit. Vooral consciëntieusheid blijkt een doorslaggevende factor te zijn voor succes op school en in het werkende leven. Een kleine verbetering op dat vlak kan al op grote schaal maatschappelijke winst opleveren, stelt het onderzoek.

Opvallend is dat er géén verband werd gevonden tussen moederlijke warmte en de andere twee eigenschappen: extraversie en emotionele stabiliteit. Dat betekent volgens de onderzoekers dat andere factoren, zoals vriendschappen, levenservaringen of genetische aanleg, een grotere rol spelen in hoe mensen zich op die vlakken ontwikkelen. “Dit onderzoek laat zien dat opvoeding ertoe doet, maar het toont ook het belang van nuance. Onze persoonlijkheid wordt gevormd door een samenspel van genen, opvoeding en ervaringen”, aldus Wertz.

Effect werkt generaties lang door
De onderzoekers benadrukken dat zelfs kleine verbeteringen in karaktereigenschappen op grote schaal veel kunnen betekenen. Als consciëntieusheid iets toeneemt in een samenleving, dan leidt dat tot hogere schoolresultaten, betere werkprestaties en een betere volksgezondheid. “De invloed van een warme opvoeding reikt dus verder dan één kind. Het kan generaties lang doorwerken”, zegt Wertz.

De resultaten zijn niet alleen interessant voor psychologen. Ze kunnen ook gebruikt worden door beleidsmakers en mensen die in het onderwijs, de jeugdzorg of de geestelijke gezondheidszorg werken. “Er zijn veel bewezen manieren om ouders te ondersteunen”, zegt Wertz. Denk aan betere financiële omstandigheden, hulp voor ouders met psychische klachten of opvoedprogramma’s die ouders leren hoe ze een sterkere band met hun kind kunnen opbouwen.

Sociale ongelijkheid aanpakken
Volgens Wertz biedt het onderzoek zelfs handvatten om sociale ongelijkheid aan te pakken. “Door in te zetten op liefdevolle opvoedmethodes die positieve eigenschappen bij kinderen stimuleren, zijn we mogelijk in staat om verschillen in levensloop te verkleinen die ontstaan door achtergrond of omgeving.”

Het mooie aan deze studie is dat het laat zien dat iets ogenschijnlijk kleins – een beetje extra aandacht of genegenheid – op de lange termijn een groot verschil kan maken. Voor het kind zelf, maar uiteindelijk ook voor de samenleving als geheel. Of zoals Wertz het zegt: “Dit onderzoek onderstreept hoe waardevol het is om ouders te steunen in het opbouwen van warme relaties met hun kinderen.”