Op hooi en zeegras bleven de mummies van het Friese Wiuwert goed bewaard

In het Friese Wiuwert, zo’n 20 minuten rijden ten zuidwesten van Leeuwarden, wonen volgens de meest recente cijfers 285 inwoners. Toch is het in de zomermaanden soms dringen in het dorp: tussen april en oktober komen er duizenden bezoekers naar de plaatselijke Nicolaaskerk. En alhoewel ook de uit 1200 daterende kerk zelf aardig is om te zien (met een van de tien best bewaarde originele protestantse kerkinterieurs van Friesland) is het vooral de onder het verhoogde koor gelegen altaar dat de toeristen trekt.

Daar werd in 1609 een grafkelder aangelegd door de rijke familie Van Walta, die te Wiuwert op de Thetingastate woonde. Niets uitzonderlijks, op zichzelf – ware het niet dat er in de kelder vier menselijke mummies liggen.

De ‘mummiekelder’ van Wiuwert kreeg landelijke bekendheid toen – volgens de overlevering – twee timmerlieden in 1765 bij toeval op elf doodskisten stuitten met daarin uitzonderlijk goed gepreserveerde lichamen. Alsof ze gebalsemd waren.

De destijds nog beroemde universiteit van Franeker (die in 1811 door Napoleon werd gesloten) besloot zes van de gemummificeerde lichamen mee te nemen voor nader onderzoek, waarop ze terstond tot stof vergingen. Een zevende mummie werd (vermoedelijk) gestolen.

Maar de laatste vier lichamen, waaronder dat van een Wiuwertse goudsmid, liggen nog altijd achter glas opgebaard in de grafkelder. Hoe het komt dat de lichamen zo uitzonderlijk goed bewaard zijn gebleven weet niemand. Mogelijk speelt mee dat ze eerst in hooi zijn bewaard (waardoor vocht aan de lichamen werd onttrokken) en later op zeegras (waarin looiend zout aanwezig is). Al hebben de vele wichelroedelopers die de kelder ook bezoeken zo hun eigen theorie: aardstralen.

Benen kunstgebit

Boven op het koor is een kleine tentoonstelling ingericht over de mummiekelder door de eeuwen heen. Er zijn oude souvenirs te zien en oude krantenknipsels te lezen. Ook zijn er informatiepanelen aanwezig over de Van Walta’s en over de bekendste inwoners die Wiuwert ooit gekend heeft, de labadisten.

Die religieuze sekte, onder leiding van de Franse predikant Jean de Labadie, streek tijdens de hoogtijdagen met zo’n 400 volgelingen neer op Thetinga State. Onder hen waren onder anderen Anna Maria van Schurman (de eerste vrouwelijke studente van Nederland) en de botanische kunstenares en ecoloog Maria Sibylla Merian. In een van de vitrines van de Nicolaaskerk is zelfs nog een kunstgebit van been te zien dat mogelijk aan Schurman toebehoorde.

Voor wie na de rondleiding (zes dagen per week van 13.30 tot 14.00 uur) tijd overheeft, loont het de moeite door te rijden naar Leeuwarden (waar in Natuurmuseum Fryslân later dit jaar een tentoonstelling over dierenmummies opent) of naar Franeker, naar het onvolprezen Unesco-planetarium van Eise Eisinga.