Raad van State negatief over verbod op etnisch profileren

De Raad van State (RvS) heeft maandag negatief geadviseerd over een initiatiefwetsvoorstel dat etnisch profileren expliciet wettelijk wil verbieden. Volgens het hoogste adviesorgaan van de regering heeft het voorstel niet voldoende „toegevoegde waarde” ten opzichte van bestaande discriminatieverboden. Etnisch profileren is al verboden en het wetsvoorstel zou niet „niet verduidelijken, maar compliceren”, schrijft de RvS.

Het wetsvoorstel werd ingediend door Tweede Kamerlid en mensenrechtenjurist Mpanzu Bamenga (D66) en voormalig Kamerlid en strafrechtadvocaat Willem Koops (NSC). De inzet was etnisch profileren – het zonder objectieve rechtvaardiging gebruiken van kenmerken als ras, afkomst of huidskleur bij handhaving door de overheid – expliciet verbieden in de Algemene wet bestuursrecht en de Politiewet.

Lees ook

Wetsvoorstel moet ervoor zorgen dat etnisch profileren écht niet meer gebeurt

Zaak tegen Marechaussee

De initiatiefwet was mede ingegeven door een persoonlijke ervaring van Bamenga. In april 2018 werd hij op Eindhoven Airport door de Koninklijke Marechaussee (KMar) uit de rij gehaald voor een extra controle. Behalve Bamenga werden alleen een andere zwarte man en een zwarte vrouw met twee kinderen gecontroleerd, andere reizigers mochten doorlopen.

Later bleek dat de marechaussee op zoek was naar een Nigeriaanse geldsmokkelaar. Bamenga stelde dat zijn huidskleur doorslaggevend was bij de selectie. Hij spande een rechtszaak aan tegen de staat en kreeg in hoger beroep gelijk. Het gerechtshof oordeelde dat de marechaussee bij selectiebeslissingen geen onderscheid mag maken op grond van ras, omdat dit in strijd is met artikel 1 van de Grondwet.

Bamenga wilde met die uitspraak in de hand verder gaan en het verbod niet beperken tot de marechaussee, maar laten gelden voor álle overheidsinstanties.

De Raad van State wijst dat voorstel nu van de hand. In zijn advies stelt de RvS dat het „niet aannemelijk dat het voorstel daadwerkelijk kan bijdragen aan een effectievere aanpak van etnisch profileren”. Ook stelt de Raad dat het wetsvoorstel bestaande verboden niet verduidelijkt, maar juist compliceert. Het zou bijvoorbeeld niet duidelijk zijn hoe het voorgestelde verbod op etnisch profileren zich verhoudt tot het verbod op vooringenomenheid. 

Lees ook

Mensenrechtenjurist Mpanzu Bamenga: ‘Laat de ander niet bepalen wie jij bent’