Rechter kritisch op Bunq na voorlopig getuigenverhoor ex-werknemers: ‘fishing expedition’

Onlinebank Bunq is afgelopen donderdag op de vingers getikt door de rechtbank Amsterdam, omdat het ex-medewerkers onder ede wilde laten horen die het verdenkt van het lekken van informatie naar NRC.

De rechter wees het verzoek van de bank af tot een ‘voorlopig getuigenverhoor’ van twee oud-werknemers, die zich negatief over de bank uitlieten op sociale media of kennis hadden van kwesties binnen de bank waar NRC over berichtte. Volgens de rechter maakte Bunq zich daarmee schuldig aan een „fishing expedition”.

Een voorlopig getuigenverhoor is een juridische procedure die bedoeld is om bewijs te verzamelen voor een latere rechtszaak, waarbij getuigen onder ede worden gehoord. Bunq wilde onder meer onderzoeken of de twee ex-medewerkers hun geheimhoudingsverklaring hadden geschonden door met de pers te praten. Dat verzoek klonk volgens de rechter te veel als hengelen naar bronnen en daarvoor „is het voorlopige getuigenverhoor niet bedoeld”, aldus de beschikking.

Bunqs advocaat Christiaan Alberdingk Thijm had volgens de rechter de verdenkingen die hij in de voorlopige getuigenverhoren aan de orde wilde stellen niet goed onderbouwd en niet concreet gemaakt. Bunq is veroordeeld tot het betalen van de proceskosten, in totaal zo’n 5.500 euro.

Rekeninggluren

In de zomer van 2024 publiceerde NRC een artikel over misstanden bij de Amsterdamse onlinebank van topman Ali Niknam. NRC sprak met vier (oud-)werknemers die toegaven dat ze zich schuldig hadden gemaakt aan ‘rekeninggluren’, het stiekem bekijken van andermans financiële gegevens. Rekeninggluren is een overtreding van de bankierseed, waarvoor werknemers voor de Tuchtcommissie Banken kunnen worden gedaagd.

Meteen na publicatie van het artikel verzocht Bunq aan NRC om de namen en details te geven van de vier (ex)-medewerkers die ongeoorloofd zouden hebben gespiekt in andermans betaalgegevens. Vanwege bronbescherming wilde de krant die namen niet delen.

In de weken daarna werden twee oud-werknemers benaderd door medewerkers en een advocaat van Bunq, die vermoedden dat zij de bron waren van het bewuste artikel. Daarnaast schakelde Bunq een recherchebureau in om onderzoek te doen naar mogelijke bronnen van NRC en naar de oud-werknemers.

De ex-werknemers werd gevraagd om een verklaring af te leggen bij een notaris. Daarin zouden ze moeten verklaren over hun gedrag en dat van collega’s die in rekeningen zouden hebben gespiekt, maar ook over de vermeende contacten met NRC. Nadat de twee ex-werknemers dit weigerden, vroeg Bunq een voorlopig getuigenverhoor aan.

Lees ook

Reddit-post van kritische ex-werknemer is bunq doorn in het oog

‘Heksenjacht’

In twee opeenvolgende zittingen bij de rechtbank, in oktober, legden de oud-werknemers uit waarom ze niet onderworpen wilden worden aan zo’n verhoor. Het verzoek was een vorm van „bangmakerij” van collega’s en oud-collega’s. Bunq wil „het signaal afgeven dat als je je negatief uitlaat over Bunq, dat gevolgen heeft”. Eén oud-werknemer vertelde hoeveel stress ze had ondervonden door de aanhoudende juridische druk van haar oud-werkgever. „Het is een heksenjacht. Het achtervolgt me, het laat me niet los.”

NRC was als betrokken partij aanwezig bij de zittingen en wees de rechter op de Europese anti-SLAPP-richtlijn die vorig jaar werd aangenomen. Die moet overmatig en agressief procederen van partijen – vooral bedoeld om bronnen en media monddood te maken – tegengaan.

„We zien steeds vaker dat er via juridische stappen zware druk wordt gezet op media en journalisten om de identiteit van hun bronnen vrij te geven”, zegt Jasmijn de Zeeuw van Free Press Unlimited, een organisatie die opkomt voor persvrijheid. „Die druk verlegt zich daarbij ook naar bronnen of geciteerde deskundigen zelf, die geïntimideerd worden met de dreiging van rechtszaken. Bronnen trekken zich vervolgens niet zelden terug. Deze zaak is een mooie bevestiging dat de rechtbank niet bedoeld is voor fishing expeditions en dat het loont om je niet neer te leggen bij pogingen om je het zwijgen op te leggen.”

Bunq laat in een reactie weten dat het een „zerotolerancebeleid hanteert voor (ex-)medewerkers die regels overtreden”. De bank is daar „wettelijk toe verplicht”, mailt een woordvoerder. „Na het ontvangen van signalen van mogelijke schendingen van de bankierseed en de geheimhoudingsplicht, heeft Bunq de rechter gevraagd de overtreders te mogen bevragen. We zijn verrast door deze uitspraak, omdat in eerdere vergelijkbare zaken anders is geoordeeld. We beraden ons dan ook op vervolgstappen.”

Eerder dit jaar werd een ander voorlopig getuigenverhoor wel toegestaan door de rechter. Een cyberexpert – geen medewerker van Bunq – die met zijn naam werd opgevoerd in hetzelfde artikel over rekeninggluren, oordeelde dat Bunq „een groot beveiligingsrisico” liep door al zijn werknemers toegang te geven tot klantdata. Hij moet daar binnenkort in de rechtbank vragen over beantwoorden.