Sjinkie Knegt bracht Nederlandse shorttrackers het geloof dat ook zij de besten van de wereld konden worden

Sjinkie Knegt had zo graag nog een keer op het hoogste podium in actie willen komen, mét zijn teamgenoten op de aflossing, op de Winterspelen in Milaan-Cortina. Hij zag kansen voor een medaille, liefst een gouden, de enige prijs die nog ontbreekt op zijn erelijst. Om daarmee zijn lange shorttrackcarrière af te sluiten.

Het zal er niet van komen. Zondag maakte Knegt bekend dat hij de Winterspelen niet zal halen vanwege een aanhoudende bilblessure. De 36-jarige shorttracker liet en passant weten na dit seizoen helemaal met topsport te stoppen. „Ik ben nog steeds niet fit en moet ook realistisch zijn”, zei hij in een onder media verspreid persbericht.

Het is een afscheid van een van „de allergrootsten in de Nederlandse topsport”, aldus technisch directeur Remy de Wit van schaatsbond KNSB. Ook zonder olympisch gouden medaille is de rol van Sjinkie Knegt – bijnaam: de schicht uit Bantega – in de ontwikkeling van het shorttrack in Nederland onmiskenbaar groot geweest.

Toen hij in 2009 debuteerde op de EK shorttrack stond de sport in de schaduw van het langebaanschaatsen: geld of faciliteiten waren er nauwelijks, de nationale selectie bestond uit een handjevol liefhebbers onder leiding van toenmalig bondscoach Jeroen Otter, olympische startbewijzen waren een zeldzaamheid.

En zie de Nationale Trainingsselectie Shorttrack (NTS) nu: een volwaardig topsportprogramma met zestien schaatsers, een uitgebreide ondersteuningsstaf en de huidige bondscoach, Niels Kerstholt, die uitspreekt dat hij namens Nederland minimaal vier medailles wil winnen op de Olympische Spelen straks in februari.  

Asfaltweg

„Een topper zoals Sjinkie heeft van een modderpad een asfaltweg gemaakt waarop de jeugd van nu aan het voortdenderen is”, zei Otter in 2022 tegen NRC, doelend op de mogelijkheden die de nieuwe generaties shorttrackers kregen, mede dankzij de prestaties van Knegt.

De in het Friese dorp Bantega geboren Knegt was een natuurtalent op schaatsen, zag het shorttrack „als een spel”, zegt Otter nu over zijn voormalige pupil. Langebaanschaatsen vond Knegt maar saai, inhalen in de kleine, scherpe bochten van de 111 meter lange shorttrackbaan was veel leuker. „Sjinkie was verrassend en creatief, en hoewel hij daarmee niet altijd won, kwamen mensen daarvoor naar het stadion”, zegt Otter.

Sjinkie Knegt met de zilveren olympische medaille die hij won op de 1.500 meter in Pyeongchang.

Foto Koen van Weel/ANP

Onder Otter leerde Knegt winnen en werd hij de beste shorttracker van de wereld. Hij werd in 2015 wereldkampioen in het algemeen klassement, een inmiddels niet meer bestaande categorie, pakte goud op de 500 meter op de WK shorttrack in 2017 en was met de mannenaflossingsploeg driemaal mondiaal de beste (in 2014, 2017 en 2021). Op de Spelen in Sotsji van 2014 won hij brons op de 1.000 meter, de eerste olympische shorttrackmedaille in de Nederlandse sportgeschiedenis. Vier jaar later was het in Pyeongchang zilver op de 1.500 meter.

Met zijn goede prestaties kwam meer (commerciële) aandacht voor de sport en geld vanuit NOS-NSF. Knegt was in 2015 de eerste Nederlandse shorttracker met een persoonlijke sponsor op zijn pak, nu gemeengoed. De faciliteiten, het materiaal en het begeleidingsteam van het NTS zijn tegenwoordig wereldtop.

Opgestoken middelvingers

Maar het waren niet alleen zijn prestaties die van Knegt het uithangbord van de shorttracksport in Nederland maakte. Het was ook zijn bijzondere naam, die hij kreeg naar zijn Chinese overgrootvader, en zijn net zo bijzondere persoonlijkheid en karakteristieke donkere, volle baard die van hem een bekende Nederlander maakte.

„Met zijn capriolen op en naast het ijs heeft hij het shorttrack op de televisie in de huiskamers gebracht”, zegt Otter. Interviews met Knegt waren zoals hij schaatste: onnavolgbaar, nooit saai, altijd zaten er wel prikkelende (en soms ronduit kritische) uitspraken tussen omdat de eigenwijze, nuchtere Fries gewoon zei wat hij dacht. Voor Knegt was dat een manier om niet het achterste van zijn tong te hoeven laten zien.

Soms kon hij zich ook op de ijsbaan niet inhouden: zijn uit frustratie opgestoken middelvingers naar zijn winnende concurrent Victor Ahn uit Rusland op het EK in 2014 gingen de hele wereld over.

Tegelijkertijd had Knegt „een vorm van sport-alzheimer”, aldus Otter, als het aankwam op teleurstellingen. Shorttrack is een sport van verrassingen, in positieve en negatieve zin, en Knegt kon daar als geen ander mee omgaan. Doordat hij succesvol de strijd aan durfde te gaan met de dominante Zuid-Koreanen en andere toppers in het shorttrack, injecteerde Knegt in de Nederlandse shorttrackers het geloof dat ook zij de besten van de wereld konden worden.

Houtkachel

Zijn poster hing boven het bed bij Suzanne Schulting, de vrouw die naast hem (en Jorien ter Mors) zou uitgroeien tot boegbeeld toen ze in 2018 de eerste Nederlandse olympisch kampioen werd in het shorttrack. Schulting noemde Knegt de „grote broer” die ze nooit had gehad. Dat ze samen geen olympisch goud konden winnen op de gemengde aflossing in Beijing in 2022, na een val van Schulting in de halve finale, was een grote teleurstelling voor Knegt.

De laatste jaren speelde Knegt qua resultaten een bijrol. Eind 2018 blesseerde hij zich ernstig bij een ongeluk met een heftruck bij hem thuis. Terwijl hij nog aan het revalideren was, had Knegt een nieuw ongeluk bij het aansteken van een houtkachel, waarbij 30 procent van zijn huid verbrandde. Knegt wist een jaar later terug te keren op het ijs, maar haalde nooit meer zijn oude niveau.

Hoogtepunt was nog de wereldtitel op de mannenaflossing voor eigen publiek in Dordrecht in 2021, al was Knegt daar niet langer de afmaker van het team. Maar Knegt zag toen wel in dat op het teamonderdeel zijn grootste kansen lagen om succes te boeken. En nu hij de komende Spelen niet op het ijs kan staan, zei Knegt zondag, „ga ik met de bondscoach bespreken hoe ik op een andere manier mijn steentje kan bijdragen aan het winnen van een relay-medaille in Milaan.”