Staat het erotisch centrum in Amsterdam nu toch weer op losse schroeven?

Met een rood hoofd schenkt een ambtenaar op de gang van het congrescentrum een glas Spa blauw in. Het is eind juni, in het Novotel aan de Amsterdamse Europaboulevard is een informatiebijeenkomst bezig. Het gaat over een onderwerp dat de stad al jaren bezighoudt: de bouw van een erotisch centrum, buiten het centrum. Deze zomer kunnen Amsterdammers op de voorlopige plannen reageren. De ambtenaar, hij staat bij de stand ‘Planning & Procedures’, is hier om vragen te beantwoorden. De meeste bezoekers willen maar één ding van hem weten: tot wanneer kan ik nog bezwaar maken?

In een andere zaal staat een video op repeat. Voormalig Jeugdjournaal-presentator Milouska Meulens legt daarin nog eens uit waarom Amsterdam een deel van het sekswerk wil verplaatsen. De situatie op de Wallen is al jaren onhoudbaar: sekswerkers krijgen niet genoeg bescherming, door drukte en overlast voelen bewoners zich er niet meer thuis en blijven andere Amsterdammers weg. Tientallen maatregelen, zoals een alcohol- en blowverbod en vroegere sluitingstijden voor horecazaken, haalden te weinig uit. Er moest, besloot de gemeenteraad, gekeken worden naar een veilige plek voor sekswerkers, aan de rand van de stad. In 2020 ontstond zo het plan voor een erotisch centrum. In 2023 viel de keuze op een stukje niemandsland naast de Ring A10, in Amsterdam-Zuid.

Lees ook

Stem tegen dit ‘krankzinnige plan’, zeggen de bewoners in koor

Vier maanden later is het nog maar de vraag of het centrum er zal komen. In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2026 brokkelt het politieke draagvlak af. In het concept-verkiezingsprogramma van D66 was vorige week te zien dat de coalitiepartij van koers is veranderd: „In plaats van de toekomst van sekswerk afhankelijk te maken van één groot erotisch centrum”, zo valt te lezen, „kiezen wij voor meerdere kleinschalige locaties, aangevuld met lovehotels, en onderzoeken we de mogelijkheid voor veilige sekswerkplekken aan huis”. Ook de PvdA klinkt plots voorzichtig. De partij blijft voorstander van veilige werkplekken buiten het Wallengebied, máár: „Dit kan in de vorm van een nieuw erotisch centrum of door het realiseren van een aantal kleinschaligere alternatieven.”

Voorstanders van het erotisch centrum hebben de indruk dat D66 in het welvarende stadsdeel Zuid stemmen wil winnen. „De binnenstad wordt over de schutting gegooid”, zegt Bert Nap, die al tientallen jaren op de Wallen woont. „Het zal nog lang rumoerig blijven op en rond de Wallen als het aan die partij ligt.”

Waarom steunt D66 het plan niet meer? Volgens raadslid Elise Moeskops, woordvoerder op dit onderwerp, is dat het gevolg van voortschrijdend inzicht. „Wat ooit voelde als een progressieve droom – een kruising tussen de Roxy en de Moulin Rouge – blijkt in de praktijk geen wondermiddel: het plan is onzeker, duurt lang, en we geloven niet meer dat dit dé oplossing is.” Ook de weerstand onder sekswerkers weegt mee: „Zij weten zelf het beste wat goed voor hen is.” D66 wil de tijd, het geld en de energie die nu in het centrum gaan zitten liever direct in de Wallen investeren. „Bijvoorbeeld door panden op te kopen of woningen beter te isoleren.”

Wallen

Ondernemer en Wallenbewoner keek de afgelopen week nuchter naar alle ontwikkelingen. Hij verzet zich al jaren tegen het erotisch centrum, maar gelooft niet dat de politieke wending een direct gevolg is van het werk of de druk van het zogeheten ‘monsterverbond’  van bedrijven en organisaties waarvan hij woordvoerder is. Uit een enquête van Het Parool, zegt hij, bleek eerder dat 80 procent van de Amsterdammers het plan niet ziet zitten. „En nu krijg je partijprogramma’s. En heb je te maken met ledendemocratie.”

Onderzoek van de gemeente zelf suggereerde dat het weghalen van raamprostitutie en ‘seksentertainment’ de drukte op de Wallen niet zou verminderen.

Zijn betrokkenheid, vertelt Van Boven in de Condomerie, een winkel in voorbehoedsmiddelen die hij in 1987 oprichtte, komt voort uit zorgen. Zorgen over de veiligheid op de Wallen: hij werd door straatdealers met de dood bedreigd en probeerde tevergeefs een plan op te zetten voor samenwerking tussen politie, handhaving en ondernemers. ‘Omarm de drukte, filter de gekte’, noemde hij het. Door het erotisch centrum, ziet hij, is de aandacht voor de Wallen juist verminderd. En na de verkiezingen? Hij haalt zijn schouders op. „Ik hoor nog niet dat er geld wordt uitgetrokken.”

Ook Hetti Willemse, oud-gemeenteraadslid voor de PvdA en woonachtig in Amsterdam-Zuid, is kritisch. Bewoners worden in haar ogen weggezet als nimby’s – mensen die verandering liever niet in hun eigen omgeving zien (‘not in my backyard‘). „Terwijl ze vooral bezwaar maken tegen een plan dat niemand behalve de coalitiepartijen wil en begrijpt.” Besluiten worden zonder enige dialoog en draagvlak genomen, zegt ze. En ze wijst op eigen onderzoek van de gemeente dat suggereerde dat het weghalen van raamprostitutie en ‘seksentertainment’ de drukte op de Wallen niet zou verminderen. Over de koerswijziging van D66 zegt Willemse: „Goed dat de partij nu wel kiest voor kleinschaligheid, zoals in mails aan bewoners al jaren geleden is aangekondigd. En dat ze in de binnenstad willen investeren in druktebeheersing en leefbaarheid.”

Of er wel of geen erotisch centrum komt, zal de toekomst moeten uitwijzen. Burgemeester Femke Halsema laat via haar woordvoerder weten dat ze niet reageert op partijprogramma’s. Vooralsnog blijft ze doen wat de raad heeft opgedragen: het plan uitwerken. De reacties van insprekers worden in december met de raad gedeeld. Volgens Elise Moeskops van D66 zal het in eventuele coalitieonderhandelingen geen breekpunt zijn. „Dat moet je denk ik nooit van tevoren zeggen. De kiezer mag straks in maart bepalen hoe belangrijk ze het vindt.”

Lees ook

‘Europa’s grootste bordeel in Zuid? Dat wordt procederen’