Unieke ontdekking, gewoon op balkon in Voorschoten: naaktslak met mini-penis

In Nederland is een nieuwe naaktslak opgedoken. Het gaat om de Ambigolimax parvipenis, wat letterlijk ’kleine penis’ betekent. Bioloog Onno Calf, verbonden aan Naturalis in Leiden, vond het glibberige diertje met de ieniemienie-piemel onlangs op zijn balkon in Voorschoten.

Aanvankelijk werd de slak aangezien voor de Spaanse aardslak, een invasieve soort die zich sinds de jaren 60 over grote delen van ons land heeft verspreid. Pas na dna-onderzoek bleek het te gaan om het nauw verwante, maar genetisch afwijkende ’broertje’. ,,Qua uiterlijk zijn de dieren vrijwel niet van elkaar te onderscheiden. Alleen via inwendig onderzoek of genetische analyse komt het verschil aan het licht en dat zit dus in de anatomie van het mannelijk geslachtsdeel”, aldus de bioloog.

Gevonden naaktslak toont verborgen biodiversiteit

De klein geschapen balkonslak, die zich eveneens ophoudt in Engeland en Noord-Frankrijk, is waarschijnlijk meegelift met een plant uit een moestuin. De soort kan zich – net als zijn Spaanse dubbelganger met een iets flinkere ’jongen’ – potentieel verspreiden via tuinen en kassen. Of deze slak ook daadwerkelijk schade veroorzaakt, is nog de vraag. Calf: ,,Ik verwacht niet dat-ie een groot probleem zal zijn, maar het laat wel zien hoeveel verborgen biodiversiteit er is.”

Volgens de bioloog is het belangrijk om de verschillen tussen soorten goed te kennen. ,,De ene mug verspreidt malaria en de andere niet. Zo is ook de ene slak schadelijker dan de andere. En als je bijvoorbeeld natuurlijke vijanden in wilt zetten tegen slakken in je tuin, is het wel handig om te weten welke slak het is. Je moet niet alle soorten willen bestrijden als het niet nodig is.”

Geofferd voor de wetenschap

Naturalis wil voor het zogeheten ARISE-programma alle ruim 47.000 soorten van Nederland kunnen herkennen, onder meer aan hun dna. ,,Dat betekent we er een barcode van moeten maken. De balkonslak is daarom opgeofferd voor de wetenschap. Maar nu dat is gebeurd, kan hij voortaan ook herkend worden aan uitwerpselen in de bodem.”

De A. parvipenis komt waarschijnlijk veel algemener voor in Nederland dan tot nu toe werd gedacht. Desondanks spreekt Calf van een zeer bijzondere vondst: ,,Zelfs op je eigen balkon zijn er nog soorten te ontdekken.”