‘Wat is dit voor rare groep mensen?’ dacht Fedor Teunisse toen hij bijna dertig jaar geleden bij HIIIT aan de slag ging

“Het voelt niet als dertig jaar”, verzucht Fedor Teunisse, die volgende week afzwaait als artistiek directeur van ensemble HIIIT (voorheen Slagwerk Den Haag). Toch was hij bijna dertig jaar aan het gezelschap verbonden, eerst als speler en sinds 2005 in zijn huidige functie. In die periode zag hij het muzieklandschap ingrijpend veranderen. Teunisse blijft wel aan bij Het Muziek (voorheen Asko|Schönberg), waar hij sinds 2014 ook artistiek directeur is.

“Ik heb altijd gezegd: jongens, als ik over de vijfentwintig jaar ga, moeten jullie ingrijpen”, zegt in een Zoomgesprek. “Ik dacht in 2019 al na over stoppen, maar toen kwam de coronacrisis en besloot ik aan te blijven om de organisatie door een moeilijke tijd te loodsen. Nu is een goed moment. Er staat een stevige organisatie en in 2027 bestaan we vijftig jaar. Ik wil mijn opvolger de tijd geven om voor die tijd een duidelijk”

„Mijn hele leven is verweven met het ensemble. Ik heb mijn vrouw Saskia (destijds danseres) ontmoet tijdens een project dat we deden met het Nationale Ballet. Onze zoon was als kind bij repetities. Maar ik voel vooral berusting. Het was echt een droom om dit te doen, meer dan ik had kunnen bevroeden toen ik begon. ”

Hoe kwam hij in 1997 binnen bij wat toen nog Slagwerkgroep Den Haag heette? Teunisse moet lachen als hij zichzelf als vijfentwintigjarige voor de geest haalt: “Een jongen met veel dromen, die dacht veel te weten. Eigenwijs, ambitieus. Ik had net mijn solistendiploma behaald aan het conservatorium en meende te weten hoe het allemaal zat. Toen ik voor het eerst een schnabbel deed bij het ensemble dacht ik: wat is dit voor een rare groep mensen?”

Fedor Teunisse: “Ik ben van nature een bemoeial en ik wil mijn opvolger niet voor de voeten lopen.”

Foto Merlijn Doomernik

Het was echt een andere tijd, zegt Teunisse: “We waren toen een klassiek slagwerksextet, speelden altijd met dirigent en deden maar vier projecten per jaar. Een programma kon best drie of vier premières bevatten en door lange changementen duurden concerten soms wel tweeënhalf uur. Dat is nu ondenkbaar.” De publieksaantallen lagen eind vorige eeuw rond de 2.000 bezoekers per jaar, inmiddels zijn dat er 40 tot 70 duizend. Het aantal voorstellingen is omhooggegaan naar circa honderd, het aantal spelers is flexibel.

Hoewel er veel veranderd is, kijkt Teunisse met warmte terug op zijn begintijd: “Daar is mijn muzikale opvoeding begonnen. Ik heb zo veel repertoire en mensen leren kennen. En ik heb vreselijk veel geleerd van mijn voorganger Peter Adriaansz [componist en toenmalig artistiek leider], hem ben ik veel dank verschuldigd.”

Omslag en doorstart

De grote omslag zette in rond 2005, aangejaagd door een fikse subsidiekorting. Door opeenvolgende bezuinigingen op cultuur is er tegenwoordig veel minder subsidie beschikbaar voor ensembles als HIIIT, die daardoor meer zijn aangewezen op eigen inkomsten. Het ensemble moest zijn grote studio verlaten en betrok een kleinere behuizing. “Voorheen waren we op de eerste plaats een vehikel voor componisten. Maar achteraf bezien verloren we daardoor het publiek uit het oog. En als speler heb je ook de energie van een volle zaal nodig. Met collega’s Marcel Andriessen en Marcel Ansink maakten we een doorstart, daarna kregen we een boost door de gouden generatie slagwerkers die van het conservatorium kwam, zoals Pepe Garcia, Joey Marijs, Niels Meliefste en Frank Wienk. We gingen veel flexibeler werken en zochten nadrukkelijk de samenwerking met andere disciplines.”

Een voorbeeld daarvan is de lange reeks voorstellingen met dansgezelschap Club Guy & Roni, te beginnen met Pinball & Grace uit 2009. Componist Michael Gordon schreef daarvoor de moderne klassieker Timber, waarmee Teunisse vorig jaar al afscheid nam als speler van HIIIT. Het iconische werk voor zes slagwerkers die een uur lang op houten planken slaan was aanvankelijk elektronisch bedoeld, verklapt Teunisse: “Michael kwam bij ons langs in de studio om geluiden uit te proberen. Toevallig hadden we net een stuk van Xenakis gespeeld op simantra’s [een soorten houten planken die gebruikt worden in de Grieks-orthodoxe kerktraditie]. Ik haalde zo’n plank tevoorschijn en na een halve minuut zei Michael: dit is het.”

De opvallendste verandering onder Teunisses leiding vond twee jaar geleden plaats, toen de nieuwe naam HIIIT werd aangenomen. “‘Slagwerk Den Haag’ dekte de lading niet meer. Toen ik begon waren we nog een klassiek ‘ensemble voor gecomponeerde muziek’, maar ik denk niet dat iemand ons nog zo ziet. We zijn een diverse groep, qua uitvoerders maar ook qua muzikale werelden. We werken met autodidacten uit de pop, met elektronica. Slagwerk is maar één aspect van wat we doen. Wat mij betreft is HIIIT een opwindend collectief dat voorstellingen maakt waarin geluid centraal staat.”

Het is nog niet bekend wie Teunisse gaat opvolgen en hij houdt zich afzijdig van de lopende sollicitatieprocedure. “Ik ben van nature een bemoeial en ik wil mijn opvolger niet voor de voeten lopen. Ik zal straks ook wel een paar projecten overslaan voor ik weer kom kijken.”

En nu? Teunisse blijft vier dagen voor Het Muziek werken. De dag die hij officieel bij HIIIT zat houdt hij voorlopig vrij. “Ik ga wat mijmeren, dingen ontdekken. Ik heb dertig jaar héél veel gespeeld, vaak zeven dagen per week. Ik wil niet zeggen dat mijn gezin eronder geleden heeft, maar er zijn wel offers gebracht. Nu kunnen we eens een keer met z’n drieën naar een voorstelling.”