‘200.000 Soedanezen zitten nog vast in door RSF bestuurde Al Fashar, meldingen van massamoord’

Zo’n 200.000 mensen zitten waarschijnlijk nog steeds vast in de Soedanese stad Al Fashar, waar naar verluidt massamoorden plaatsvinden sinds de paramilitaire groep Rapid Support Forces (RSF) vorige week de stad innam. Volgens persbureau Reuters zijn meer dan 60.000 andere mensen ontsnapt uit de stad. In oktober vielen de meeste burgerdoden – meer dan 1.500 – in Soedan sinds het uitbreken van de oorlog in april 2023, zo blijkt uit een analyse van persbureau AFP en data-organisatie ACLED. Vermoedelijk ligt het aantal nog hoger dan 1.500.

Een Soedanese vrouw vertelt aan persbureau Reuters hoe ze met drie weeskinderen, van wie de ouders waren gedood bij een droneaanval, op een kar getrokken door een ezel de stad heeft weten te ontvluchten. Onderweg kwamen ze RSF-soldaten tegen, zegt ze tegen een Reuters-journalist die een kliniek van Artsen Zonder Grenzen bezocht in het dorp Tawila. „Ze dwongen ons op de grond te gaan liggen en ook de baby op de grond te leggen, en namen alles mee wat we hadden.”

In Soedan woedt sinds 2023 een bloedige strijd tussen het staatsleger en de paramilitaire RSF. Al Fashar was het laatste bolwerk van het regeringsleger in de westelijke regio Darfur, maar viel vorige week na achttien maanden van belegering door de RSF. Omdat voedselvoorraden waren afgesneden, moesten bewoners van de stad zien te overleven op veevoer. De situatie in Soedan wordt de grootste humanitaire crisis ooit genoemd. Van de in totaal 51 miljoen inwoners zijn zo’n 12 miljoen ontheemd. Het dodental is lastig te bepalen, maar schattingen variëren van 20.000 tot 150.000 doden.

‘Etnische zuivering’

De berichten die uit Al Fashar komen zijn schaars, onder meer doordat het internet plat ligt, maar voorspellen weinig goeds. RSF-strijders zouden mensen in hun huizen hebben gedood. Patiënten in ziekenhuizen werden „op gruwelijke wijze geëxecuteerd”, zei een lokaal burgercomité eerder tegen NRC. Op satellietbeelden zijn vormen op de grond te zien die lijken op dode lichamen en waarschijnlijk duiden op massamoorden, analyseerden Yale-onderzoekers.

Ook uit de stad Bara, meer dan 600 kilometer verderop in de regio Noord-Kordofan, komen verontrustende berichten. „Tientallen lichamen liggen opgestapeld in huizen, nadat de RSF de families van de slachtoffers heeft verhinderd hen te begraven”, schrijft het Sudan Doctor’s Network op X. „Het aantal vermisten blijft dagelijks stijgen te midden van een volledige communicatiestoring en de totale afwezigheid van effectieve medische of humanitaire hulp in de stad.” De VN maakten woensdag verder melding van 40 doden in de stad El-Obeid, de regionale hoofdstad van Noord-Kordofan.

De RSF ontkent dat het burgers doodt en noemt de berichten overheidspropaganda. Maar mensenrechtenorganisaties beschuldigen de RSF, die voortkomt uit Arabische milities, al langer van etnische zuivering van Afrikaanse stammen. In 2023 werden in de stad El Geneina mensen van onder andere de Afrikaanse Massalitstam afgeslacht en verdreven. Eerder dit jaar vielen RSF-strijders Soedanezen aan van de Zaghawastam in vluchtelingenkamp Zamzam. Volgens de VN hebben zowel de RSF als het staatsleger „het doelbewust gemunt op de burgerbevolking”, waarbij „op grote schaal oorlogsmisdaden” worden begaan. Beide zouden directe aanvallen plegen op burgers en essentiële infrastructuur vernietigen, zoals „medische centra, markten, voedsel- en watersystemen en vluchtelingenkampen”.

Hongersnood

In Al Fashar en in de stad Kadugli, die ook belegerd is door RSF, is nu officieel sprake van hongersnood, zegt VN-voedseltoezichthouder Integrated Food Security Phase Classification (IPC), de autoriteit op dit gebied. Hongersnood is de vijfde en hoogste classificatie van honger. Twintig andere gebieden waar ontheemde mensen naar verwachting naartoe zullen gaan, lopen volgens IPC ook risico op hongersnood.

Volgens IPC zijn hongersnood en het risico daarop „slechts de ernstigste symptomen van een veel bredere en steeds dieper wordende crisis” waar miljoenen Soedanezen onder lijden. „Dit is een door de mens veroorzaakte noodsituatie en de stappen die nodig zijn om verdere catastrofes te voorkomen zijn duidelijk: stop het conflict, bescherm burgers, zorg voor volledige humanitaire en commerciële toegang en versterk de lokale hulpinspanningen.”

De Amerikaanse regering heeft dinsdag gezegd samen met andere landen te werken aan een „vreedzame oplossing” in Soedan. De Soedanese overheid kwam bijeen om te praten over een Amerikaans vredesvoorstel, maar meldde volgens persbureau AFP dat de voorbereidingen voor de strijd tegen paramilitaire milities in volle gang zijn. „We danken de regering-Trump voor haar inspanningen en voorstellen om vrede te bereiken”, maar „onze voorbereidingen op oorlog zijn een legitiem nationaal recht”, zei de defensieminister Hassan Kabroun op televisie.