Anticlimax van Trumps ‘vredestop’ is vooral winst voor Poetin

7 uren geleden 1

Geen staakt-het-vuren. Geen Russische toezeggingen. Geen nieuwe nucleaire nonproliferatiedeal. Geen handelsafspraken. Geen woord over sancties. Geen hertekening van de landsgrenzen. Geen enkel zicht op vrede in Oekraïne. Helemaal niks in Anchorage.

Na hun ontmoeting op een militaire basis vlak bij de hoofdstad van Alaska vrijdag toonden zowel de Amerikaanse president Donald Trump als de Russische Vladimir Poetin zich in toespraken van enkele minuten positief over hun eerste ontmoeting in Trumps tweede termijn, en tevens de eerste met een Amerikaanse president sinds Rusland Oekraïne in 2022 binnenviel.

Poetin sprak van „een verstandhouding” die de weg naar vrede in Oekraïne moet effenen, zolang „Kyiv en Europese hoofdsteden (…) geen obstakels opwerpen of de beginnende vooruitgang proberen te verstoren met provocaties of intriges achter de schermen”.

Geen enkel concreet succes

Trump voegde toe: „We waren het over heel veel punten eens, de meeste, zou ik zeggen. Op een paar belangrijke punten waar we nog niet helemaal uit zijn, hebben we wel wat vooruitgang geboekt. Er is geen deal totdat er een deal is.” In een gesprek met tv-zender Fox News gaf Trump de bijeenkomst „een tien, we konden het prima met elkaar vinden”, maar hij liet niets los over welke overeenstemming bereikt werd, noch waarom geen enkel concreet succes gepresenteerd kon worden.

Mogelijk dat de komende uren en dagen details uitlekken over wat de presidenten, geflankeerd door hun ministers van Buitenlandse Zaken en voorname onderhandelaars, bijna drie uur lang bespraken. Wellicht dat na ruggespraak met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky een – historische – ontmoeting tussen alle drie de presidenten gepland kan worden, zoals Trump bij Fox suggereerde. Maar op basis van het schouwspel op vrijdag kan Poetin zijn terugkeer op het wereldtoneel vieren en staat Trump als zelfbenoemd „vredestichter en vereniger” met lege handen.

Uit Oekraïne klonk enige opluchting dat Trump de positie van het belaagde land in ieder geval niet verder verzwakt lijkt te hebben door Poetin publiekelijk grondgebied te beloven. Maar het contrast tussen deze top met Poetin in Alaska en Zelensky’s schoffering in het Witte Huis in februari was enorm.

Wedstrijdje beeldvorming

De aanvang van de top was een wedstrijdje beeldvorming, bedoeld voor Amerikaans en Russisch thuispubliek – en het Noors Nobelcomité. Donald Trump (79) kwam als eerste van zijn vliegtuigtrap. Een tikje stram, zich vasthoudend aan de leuning en gefocust op de punten van zijn schoenen. Niet zo gammel als zijn voorganger, Joe Biden, maar zeker niet zo soepel als Vladimir Poetin (72) vervolgens uit zijn vliegtuig snelde.

Trumps lengte, handdruk en de overvliegende Amerikaanse bommenwerpers, hielpen hem voor de camera’s. Maar hij oogde te gretig om de door het Internationaal Strafhof gezochte Russische dictator te ontvangen. Poetin werd met alle egards onthaald op de militaire basis: met een rode loper, een ritje in de presidentiële limousine, ‘Het Beest’, en zelfs kort applaus van Trump toen die op de landingsbaan stond te wachten. „Hallo, mijn buurman”, waren volgens Poetin de woorden waarmee Trump hem ontving.

De Russische president vond eenvoudig de weg naar Trumps hart en ego door de claim van de Republikein te bevestigen dat hij Oekraïne in 2022 nooit zou hebben binnen gevallen als Trump in plaats van Biden destijds president was geweest. Het heeft er alle schijn van dat vleierij het voornaamste is wat Trump bereikte: als hij iets tastbaars met Poetin overeengekomen was, zou hij daar waarschijnlijk over opgeschept hebben. Door een geplande lunch met meer ministers ging een streep.

Voor aanvang van de ontmoeting in Alaska had Trump, voor zijn doen, de lat voor succes bijzonder laag gelegd. Woensdag beloofde Trump „ernstige gevolgen”, zoals economische sancties, als Poetin vrijdag geen stappen staakt-het-vuren zou accepteren. Na de top repte hij daar met geen woord meer over.

In plaats daarvan reageerde Trump niet afwijzend toen Poetin, in het Engels, opperde om de volgende ontmoeting in Moskou te organiseren. „Interessant”, reageerde de Amerikaanse president. „Daar ga ik wat gezeur mee krijgen, maar ik zie het mogelijk wel gebeuren.” Poetin heeft nog geen trek in vrede voor Oekraïne, maar het onderhoud met Trump smaakt hem naar meer.