Australië worstelt met ‘haatdragende’ anti-immigratieprotesten met neonazi’s

Australië worstelt met een groeiende dreiging van extreemrechtse ideologieën en vreemdelingenhaat. Na demonstraties tegen ‘massa-immigratie’ in verschillende steden afgelopen weekend zijn meerdere mensen opgepakt voor geweldpleging en vandalisme, onder wie de leider van een beruchte neonazigroep.

Duizenden mensen in steden als Sydney, Melbourne, Perth en Adelaide kwamen naar de zogeheten ‘Mars voor Australië’-demonstraties. Demonstranten hulden zich in Australische vlaggen en scandeerden leuzen als „stuur ze terug” en „stop de invasie”. Ze hielden de vlag ondersteboven, een teken dat het land ‘belaagd’ zou worden. Ook de populistische politici Pauline Hanson (One Nation) en Bob Katter (KAP) waren aanwezig, net als honderden in het zwart-geklede leden van neonazigroepen.

De regering van premier Anthony Albanese heeft de protesten veroordeeld en noemde ze „haatdragend” en „racistisch”. Toch wees premier Anthony Albanese erop dat er „ongetwijfeld ook goede mensen” bij de protesten aanwezig waren met „zorgen over massa-immigratie”. „Er zijn goede mensen bij die opkomen voor hun mening over bepaalde zaken. Maar dit gaf neonazi’s een podium”, zei Albanese tegen de Australische publieke omroep ABC.

Complotdenkers

Maar critici zeggen dat het niet slechts om een paar rotte appels gaat. Hoewel het aanvankelijk vrij onduidelijk was wie er achter de organisatie van de protestmarsen zat, lijkt het er inmiddels op dat ze werden aangestuurd door extreemrechtse en neonazistische groeperingen, een combinatie van complotdenkers uit de coronatijd en mensen uit de soevereinenbeweging. „Ja, we zijn racisten”, zei prominent lid van de NSN-groep Jack Eltis tegen lokale media. „We zijn trots op wie wij zijn als witte mannen. Wij hebben dit land opgebouwd.”

Kopstukken uit neonazigroepen stonden ook prominent als sprekers op het programma. In Sydney sprak de prominente neonazi Joel Davis de demonstranten toe. Hij heeft in het verleden openlijk Adolf Hitler geprezen. Thomas Sewell, de leider van de Australische neonazigroep National Socialist Network (NSN), hield een toespraak op de trappen van het lokale parlement van de deelstaat Victoria in Melbourne. Later werd hij gearresteerd vanwege betrokkenheid bij een aanval op een protestkamp van Aboriginals in Melbourne. Woensdag werd bepaald dat hij in voorlopige hechtenis blijft, omdat hij volgens deskundigen die hem hebben beoordeeld een gevaar is voor de samenleving. Volgens de openbaar aanklager Jonathan McCarthy heeft Sewell „de neiging om gewelddadige misdrijven te plegen” en is hij lid van een „racistisch gemotiveerde organisatie die ideologie misbruikt om misdrijven te plegen”.

Op flyers van de ‘March for Australia’ was te lezen over de noodzaak voor een ‘grote vervanging’, in het bijzonder als het gaat om immigranten uit India. Het is duidelijk dat de organisatie doelt op de omvolkingstheorie, stelt onderzoeker journalistiek Dennis Muller van de universiteit van Melbourne op het academische platform The Conversation. Deze theorie stelt dat migranten op den duur de meerderheid in Australië zullen gaan uitmaken, waardoor witte Australiërs een minderheid worden in eigen land.

Soevereinenbeweging

Dat is ook een overtuiging van sommige leden van de soevereinenbeweging in Australië. Vorige week werden in een dorp in het zuidoosten van het land twee politieagenten doodgeschoten en een ander gewond door de zwaarbewapende Dezi Freeman, die zich een soeverein noemt. De 59-jarige Freeman stelt dat de overheid geen wettelijke macht over hem heeft. Sindsdien is hij voortvluchtig, de politie vermoedt dat hij zit ondergedoken bij andere soevereinen. Tijdens een van protesten in Adelaide hield een van de demonstranten een bord op met Freemans gezicht erop.

Toch wijst de Australische regering erop dat racistische en neonazistische demonstranten in de minderheid waren en dat de meesten zich vooral zorgen maken over de hoge kosten van het levensonderhoud, de huizencrisis en immigratie. Maar sommige deskundigen zeggen dat het een rookgordijn is voor diepgeworteld racisme. „De achterliggende bedoeling van deze protesten is duidelijk”, zei criminoloog Liam Gillespie tegen ABC. De organisatie gebruikt „eufemismen” die feitelijk neerkomen op „Australië is voor de witte Australiërs”, aldus Gillespie.

Het laat zien dat racisme nog diepe wortels heeft in de Australische samenleving. Jarenlang was het officiële ‘White Australia’-beleid van de overheid erop gericht het land een zo wit en westers mogelijke identiteit te geven. Hoewel Australië bijna volledig uit migranten bestaat, kwamen jarenlang bijna uitsluitend witte migranten uit Europa het land binnen. Pas in de jaren zeventig werd het ‘White Australia’-beleid afgeschaft. Dat deze overtuigingen nog springlevend zijn, bleek begin dit jaar al. Toen waarschuwde de binnenlandse veiligheidsdienst ASIO al voor een groeiende dreiging van „nationalistische en racistische gewelddadige extremisten”.

Onmisbaar

Volgens demonstranten neemt de migratie naar Australië extreme vormen aan en vormt deze een bedreiging voor hun welvaart. Maar de cijfers laten een ander beeld zien. Migranten zijn in Australië, een land bijna zo groot als Europa met zo’n 27 miljoen inwoners, juist onmisbaar voor de economie. In 2024 migreerden volgens het Australische bureau voor de statistiek ABS 667.000 mensen naar Australië, een daling van tien procent ten opzichte van het jaar ervoor.

Toch noemen demonstranten veel hogere cijfers. Dat heeft deels te maken met onwaarheden en complottheorieën die via sociale media worden verspreid, stellen verschillende deskundigen. Ze houden geen rekening met toeristen en internationale studenten, die na een periode in het land ook weer vertrekken.

Internationaal prominente extreemrechtse figuren gooien olie op het vuur, zoals Alex Jones, Tommy Robinson, Jack Posobiec en ook X-eigenaar Elon Musk. Zij dragen bij aan de verspreiding van desinformatie die welig tiert op sociale media. Musk retweette een bericht op zijn sociale mediaplatform X waarin ten onrechte wordt beweerd dat er 150.000 mensen aan de demonstraties hebben deelgenomen, volgens Jones waren het er een half miljoen. Terwijl het volgens de Australische politie in werkelijkheid om slechts een paar duizend betogers gaat. Volgens deskundigen wijst deze internationale steun voor de ‘March for Australia’ op de groeiende transnationale banden tussen extreemrechtse bewegingen.