Curiosity ontdekt sporen van koolstofcyclus op Mars: ‘Het lijkt erop dat de planeet ooit leefbaar was’

Een nieuwe doorbraak in het onderzoek naar de rode planeet zet wetenschappers weer een stap dichter bij een antwoord op de eeuwenoude vraag: was er ooit leven op Mars?

De Marsrover Curiosity is zijn gewicht in goud waard. Hij rijdt al sinds 2012 met veel succes rondjes over het oppervlak van de rode planeet en heeft nu alweer een belangrijke ontdekking gedaan. Onderzoekers hebben namelijk sporen van grote koolstofafzettingen gevonden in de Gale-krater. Dit is een belangrijke aanwijzing dat er in een ver verleden op onze buurplaneet een koolstofcyclus was. Het klinkt misschien allemaal wat technisch, maar in feite betekent dit niets anders dan dat er op Mars ooit de juiste omstandigheden waren voor leven.

Sideriet
De Curiosity heeft op drie verschillende boorlocaties binnenin de Gale-krater het mineraal sideriet (ook wel ijzerspaat) ontdekt, een ijzer-carbonaat met de chemische formule FeCO3. Het bijzondere aan deze vondst is dat het mineraal is gevonden in grondlagen die rijk zijn aan sulfaten. Wetenschappers worden enthousiast van deze combinatie omdat het duidt op interactie tussen het gesteente en een atmosferisch CO2-rijk klimaat in lang vervlogen tijden.

Hoofdonderzoeker professor Ben Tutolo van de University of Calgary legt uit dat dit wederom een bevestiging is dat Mars in zijn vroege geschiedenis een veel warmere en nattere plek was dan nu. “Sideriet ontstaat doorgaans alleen als er vloeibaar water en koolstofdioxide aanwezig is”, vertelt hij. “Het feit dat we dit mineraal op verschillende plekken tegenkomen, toont aan dat er vroeger genoeg CO2 in de Mars-atmosfeer zat om vloeibaar water mogelijk te maken.”

Van broeierig warm naar steenkoud
De ontdekking dwingt ons om anders te kijken naar de dramatische klimaatverandering die Mars heeft doorgemaakt. Het was al lange tijd bekend dat de planeet ooit veel vochtiger was. Maar hoe dat precies is omgeslagen naar de droge, ijskoude wereld die we nu kennen, dat was nog onduidelijk. Tutolo en zijn team vermoeden dat een deel van het atmosferische CO2 in de loop der tijd is neergeslagen en vastgelegd in gesteente zoals sideriet. Daardoor verloor Mars langzaam maar zeker zijn broeikaseffect en daalde de temperatuur enorm. “Wat we hier zien, is hoe kwetsbaar de leefbaarheid kan zijn op een planeet”, zegt Tutolo. “Een kleine verandering in de samenstelling van de atmosfeer kan een wereld transformeren van nat en warm naar dor en doods.”

Lessen voor onze eigen planeet
De conclusies van deze studie gaan niet alleen over Mars. Tutolo legt uit dat zijn onderzoek ook iets zegt over ons eigen klimaat en mogelijke toekomstige scenario’s op onze planeet. De Canadees onderzoekt hoe we menselijk geproduceerde CO2 om kunnen zetten naar vaste mineralen op precies dezelfde manier als dat ook op Mars ooit gebeurde, maar dan gecontroleerd en bewust. “Als we begrijpen hoe deze processen op Mars in elkaar staken, dan kunnen we met die kennis hopelijk ook een oplossing voor de klimaatproblemen op Aarde verzinnen”, zegt de geoloog. “Tegelijkertijd drukt deze nieuwe kennis ons met de neus op de feiten: leefbaarheid is niet vanzelfsprekend.”

De ultieme vraag
De ultieme vraag die we al zo lang stellen, blijft tot op heden nog onbeantwoord: was Mars ooit bewoonbaar? Maar volgens Tutolo komen we steeds dichterbij het antwoord. “Onze resultaten liggen in één lijn met modellen die beweren dat Mars ooit leefbaar was. We zijn weer een stapje verder gekomen. We kunnen nu nóg beter inschatten wanneer en waarom Mars zijn leefbaarheid verloor.”

De Curiosity-rover blijft stug doorsnorren. Hij heeft in 13 jaar ‘slechts’ 34 kilometer afgelegd, maar is ondertussen wel laagje voor laagje de geologische geschiedenis van Mars aan het afpellen. En wie weet, misschien ligt het ultieme antwoord op de vraag ‘is er leven op Mars?’ op slechts enkele meters afstand te wachten, bij de volgende boorlocatie.