Wetenschappers hacken het oog: vijf proefpersonen zagen een ‘onmogelijke’ kleur

Wat als je opeens een kleur zou kunnen zien die nog nooit iemand eerder heeft waargenomen? Amerikaanse onderzoekers zijn erin geslaagd om proefpersonen precies zo’n ‘onmogelijke’ kleur te laten zien. 

Mensen kunnen miljoenen kleuren waarnemen, allemaal ontstaan uit kleine verschillen in lichtgolflengtes. Onze ogen en hersenen zijn zo afgesteld dat we het kleinste verschil kunnen onderscheiden: slechts 1 nanometer in het blauwgroene en gele spectrum, terwijl dat bij rood en blauw oploopt tot 10 nanometer of meer. Maar recent hebben onderzoekers iets verbazingwekkends ontdekt: vijf proefpersonen zagen een kleur die nog nooit eerder door mensenogen was waargenomen.

‘Olo’
De wetenschappers noemen de niet-zichtbare kleur ‘olo’. Het lijkt een beetje op pauwblauw of groenblauw, maar het niveau van verzadiging is buiten proporties, vertelt computerwetenschapper Ren Ng van de Universiteit van Californië. Onderzoekers hebben lasers en volgtechnologie gebruikt om heel secuur bepaalde cellen in de netvliezen van de proefpersonen te activeren. Dat stelde de proefpersonen in staat om een blauwgroene tint waar te nemen. Deze tint heeft een intensiteit of ‘verzadiging’ die buiten het natuurlijke kleurenspectrum van mensen valt. Het is “technisch verbazingwekkend” en een “buitengewone prestatie”, zegt Kimberly Jameson, een wetenschapper op het gebied van kleurenvisie aan de Universiteit van Californië.

Het is echter niet de eerste keer dat onderzoekers individuele kegelcellen bevorderen – de lichtgevoelige cellen waarmee kleuren worden gezien. Maar deze keer slaagden wetenschappers erin om zoveel cellen tegelijk te beïnvloeden dat dit iemands gezichtsvermogen aanzienlijk veranderde. Het onderzoek is gepubliceerd in het blad Science Advances.

Techniek
De wetenschappers maakten gebruik van een slimme computertechniek genaamd Wizard. Deze techniek stuurt precies de juiste hoeveelheid licht naar je oogcellen om je brein nieuwe kleuren te laten zien of bestaande kleuren anders te laten waarnemen. Het hackt eigenlijk je kleurzicht door de signalen die je ogen doorgeven subtiel te veranderen. “Wat nieuw is aan dit onderzoek, is het bewijs dat zulke nieuwe kleuren daadwerkelijk kunnen worden waargenomen”, zegt Sérgio Nascimento, een natuurkundige gespecialiseerd in het menselijk gezichtsvermogen aan de Universiteit van Minho in Braga, Portugal.

Kleurenblindheid
Volgens Ng heeft de techniek de potentie om mensen met kleurenblindheid in staat te stellen om verschillen in tint waar te nemen die ze anders niet zouden kunnen waarnemen. Bij de meest voorkomende vorm van kleurenblindheid werken slechts twee van de drie kegelsoorten goed. Ng hoopt dat ze in de toekomst een deel van deze kegels kunstmatig kunnen omvormen tot het ontbrekende type. Dit kan mogelijk door met het lasersysteem precies te controleren welk licht de kegels ontvangen.