De VN moeten militair ingrijpen in Gaza, vinden deze oud-ministers van Buitenlandse Zaken

Nederland moet zich sterk maken voor militair ingrijpen in Gaza door de Verenigde Naties (VN). Dat schrijven tientallen voormalige diplomaten en prominente oud-politici in een brief aan demissionair premier Dick Schoof, die vrijdagmorgen is verstuurd. „Internationale interventie”, zo stellen de briefschrijvers, is „de enige overgebleven manier om de genocide en de humanitaire catastrofe in Gaza effectief een halt toe te roepen.”

De brief is ondertekend door de voormalige ministers van Buitenlandse Zaken Jozias van Aartsen (VVD), Ben Bot (CDA) en Bert Koenders (GroenLinks-PvdA) en door voormalig minister van Defensie Joris Voorhoeve (VVD). Ook PvdA-prominenten Hedy d’Ancona, Job Cohen, Lilianne Ploumen en Jan Pronk tekenden de brief, net als voormalig vice-premier Laurens-Jan Brinkhorst (D66).

In de internationale gemeenschap groeit de roep om ingrijpen door de VN. Vorige maand deed de Franse president Emmanuel Macron een voorstel voor een ‘stabilisatiemacht’ onder VN-mandaat. Ook Ierland en Colombia hebben de VN opgeroepen te interveniëren.

Hoewel de Verenigde Naties tal van resoluties hebben aangenomen over Gaza, zijn concrete maatregelen tot nu toe afgeketst op een veto van de Verenigde Staten in de Veiligheidsraad. De Algemene Vergadering van de VN heeft echter op grond van Resolutie 377 (de ‘Uniting for peace Act’) de bevoegdheid om een spoedsessie bijeen te roepen, waarbij een tweederde meerderheid van de lidstaten de Veiligheidsraad kan ‘overrulen’.

Internationale troepenmacht

Deze meerderheid heeft ook de bevoegdheid om te besluiten tot militaire interventie door de VN, bijvoorbeeld door middel van het sturen van een internationale troepenmacht. Dit gebeurde in 1956, toen Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk (die samen met Israël oorlog voerden tegen Egypte) in de Veiligheidsraad een oplossing van de Suez-crisis blokkeerden.

Volgende week begint de jaarlijkse Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York. Verschillende westerse landen, waaronder Australië, Canada, het Verenigd Koninkrijk en België hebben aangekondigd tijdens de sessie de soevereiniteit van Palestina te erkennen, maar Nederland wil deze stap niet zetten. Inmiddels wordt de Palestijnse Staat door ruim tweederde van de 193 lidstaten erkend.

Palestijnse en internationale maatschappelijke organisaties voeren een lobby om een ‘Emergency Session’ in te roepen onder de ‘Uniting for Peace Act’ om te komen tot ingrijpen van de VN. De Amerikaanse jurist en voormalig VN-diplomaat Craig Mokhiber, die verschillende van deze organisaties adviseert, zegt dat er aan de vooravond van de Algemene Vergadering druk wordt overlegd over het inroepen van resolutie 377 en de maatregelen die moeten worden genomen: „Er zijn concepten die circuleren.” Volgens Mokhiber is het mogelijk om een internationale troepenmacht te stationeren die als voornaamste doel heeft een einde te maken aan de gevechtshandelingen en de Israëlische blokkade van de humanitaire hulp aan Gaza.

Mokhiber denkt niet dat Israël de confrontatie met zo’n VN-troepenmacht zal aangaan: „Dit zouden geen aanvalstroepen zijn, maar een beschermingsmacht.” Hij verwacht ook geen verzet van Hamas: „Hamas heeft een lange geschiedenis van samenwerking met de VN.”

Handelsembargo weggestemd

De oorlog in Gaza leidde twee weken geleden tot een tweede kabinetscrisis en het vertrek van NSC, nadat minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp geen steun kreeg van VVD en BBB voor concrete maatregelen tegen Israël, zoals een wapenembargo en een handelsverbod met de illegale nederzettingen op de bezette Westelijke Jordaanoever. Tijdens een Kamerdebat werden moties om te komen tot een handelsembargo weggestemd. Tijdens een debat van de commissie Buitenlandse Handel deze week over wapenexport naar Israël nam minister van Defensie Ruben Brekelmans (VVD) afstand van de term ‘genocide’ in Gaza – in weerwil van de recente uitspraak van de International Association of Genocide Scholars (IAGS), die stelt dat daar inmiddels sprake van is.

Vorig jaar droeg het Internationaal Gerechtshof in Den Haag Israël op om „onmiddellijke maatregelen” te nemen om genocide op de Palestijnen in Gaza te voorkomen. De Algemene Vergadering van de VN eiste daarop in een resolutie dat Israël binnen een jaar aan die eisen zou voldoen. „We hebben nog twee weken voordat die deadline verloopt”, zegt Mokhiber.

Een woordvoerder van Schoof bevestigt de ontvangst van de brief, maar laat weten dat de premier vanwege de ministerraad op vrijdag nog geen kennis heeft kunnen nemen van de inhoud.