Door tegenstem Denk lijkt pensioenvoorstel NSC nipt te sneuvelen, tenzij er een wonder gebeurt

Het voorstel van NSC, BBB, PVV en SP om werknemers en gepensioneerden inspraak te geven bij de pensioenhervorming zal deze dinsdagmiddag waarschijnlijk één stem tekort komen voor een Tweede Kamermeerderheid.

Cruciaal is de stem van Denk (3 zetels), die dinsdag bekendmaakte tegen te zullen stemmen. Volgens de partij laten de waarschuwingen van onder meer de Raad van State en pensioentoezichthouders zien dat dit voorstel „inhoudelijk ondoordacht” is en „qua uitvoerbaarheid vrijwel onmogelijk”. Ook stemt de partij graag tegen de „populistische torpedopolitiek” van de PVV.

Voor een meerderheid moest zowel Denk als de Partij voor de Dieren (ook 3 zetels) voor stemmen. Die laatste partij is wel voor, liet Tweede Kamerlid Ines Kostic maandag weten. De partij hoopt dat werknemers en gepensioneerden door dit voorstel ook meer inspraak krijgen in duurzame en diervriendelijke beleggingskeuzes van hun pensioenfonds. Dat argument heeft volgens Kostic „de doorslag gegeven”. Dat is opmerkelijk, want in het NSC-voorstel staat hier niets over.

Daarmee lijkt nu precies de helft van de Tweede Kamer dit voorstel te steunen. Als het inderdaad uitloopt op een gelijkspel (‘staken der stemmen’), wordt er mogelijk volgende week opnieuw over gestemd. Meestal is de uitslag bij zo’n tweede stemming hetzelfde: in dat geval is het voorstel verworpen.

Alleen een wonder lijkt het NSC-voorstel nog te kunnen redden. Bijvoorbeeld als een tegenstander onverwacht afwezig is bij de stemming of zich vergist.

Het NSC-voorstel regelt dat pensioenfondsen hun deelnemers de mogelijkheid van individueel bezwaar moeten aanbieden tegen het verhuizen van hun toe nu toe opgebouwde pensioengeld naar het nieuwe stelsel. Ze mogen ook een referendum organiseren waarvan de uitslag bepaalt of ál het ‘oude’ pensioengeld in dat fonds meeverhuist. Anders gelden de nieuwe regels alleen voor nieuw op te bouwen pensioenpremies.

Minister Eddy van Hijum (Sociale Zaken, NSC) was hier uiterst kritisch over. Eerder hadden ook kabinetsadviseur Raad van State en pensioentoezichthouders De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten zich er tegen gekeerd. NSC-initiatiefnemer Agnes Joseph noemde dat in het debat „een stortbui van onbewezen stellingen”. Zij vond dat de minister en instituten te weinig oog hadden voor haar principiële motief: dat mensen inspraak moeten hebben als er iets verandert aan hun reeds opgebouwde pensioen.

Pensioenfondsen zullen opgelucht zijn als de Tweede Kamer het voorstel volgende week definitief verwerpt. Zij bereiden zich al jaren voor op de nieuwe pensioenregels en waarschuwden de afgelopen maanden voor chaos, hoge kosten en jarenlange vertraging als dit plan doorgang vindt.

Deadline

Als de Tweede Kamer toch voor stemt, dan stelt dat Van Hijum voor een dilemma. Hij weet hoe graag zijn eigen partij dit wil. Maar hij heeft principiële bezwaren én praktische. Het zou de schatkist miljarden euro’s kunnen kosten in de komende jaren. Volgens de minister duurt het ook zo’n twee jaar om dit voorstel uitvoerbaar te maken, áls dat al mogelijk is.

En tegen die tijd zijn de meeste pensioenfondsen al overgestapt. De eerste drie zitten nu al in het nieuwe stelsel en de meeste willen uiterlijk 1 januari 2027 overstappen: de huidige deadline. Dus, zei Van Hijum in het debat, als dit instemmingsrecht er al komt, kan het „slechts van toepassing zijn op een beperkt aantal fondsen”.

Van Hijum wil de deadline oprekken naar 2028, maar bij precies dat wetsvoorstel is dit NSC-plan een wijzigingsvoorstel (‘amendement’). Ook dat zou dus twee jaar vertraging kunnen oplopen, en niet meer op tijd komen voor de enkele pensioenfondsen die 2027 niet denken te halen.

Joseph botste in de twee debatten met de vicepremier van haar eigen partij. Volgens haar kan Van Hijum best „snel werken, als hij dat écht wil”. Ook zei ze dat Van Hijum met zijn bezwaren „de bevolking voor de gek” houdt.

Het instemmingsrecht is een langgekoesterde wens van NSC-oprichter Pieter Omtzigt. Bij de debatten over de nieuwe pensioenwet in 2022, kwam hij al met een voorstel voor referenda bij pensioenfondsen. Dat haalde toen geen Tweede Kamermeerderheid. Wel waren JA21 en Denk toen voor, en nu tegen.

Ook JA21 veranderde van mening door de kritiek van de minister, Raad van State en pensioentoezichthouders.

Mocht de Tweede Kamer toch onverwacht voor stemmen, dan is de kans klein dat het voorstel ook in de Eerste Kamer een meerderheid haalt. De partijen die nu voor willen stemmen, hebben daar lang geen meerderheid.