Golf, ijsbrekers en Rusland: hoe de Finse president Stubb een Trumpfluisteraar werd

Zijn vader had het voorspeld. Ook als hij geen professional zou worden, zou het golfen hem nog van pas gaan komen in het leven. Alexander Stubb werd inderdaad geen professioneel golfer, al deed hij het niet onverdienstelijk voor het Finse nationale team op internationale toernooien. Zijn belangrijkste wedstrijd volgde pas dit voorjaar. Toen trad hij, inmiddels president van Finland, aan op de golfbaan van Mar-a-Lago.

Het is de vraag of Stubb zonder dat potje golf op het resort van Donald Trump in Florida op de gastenlijst was gekomen van het topoverleg tussen de VS, Oekraïne en Europa dat maandag plaatsvindt in het Witte Huis. Volodymyr Zelensky, de Oekraïense president, spreekt daar eerst met Trump alleen. In een tweede gesprek krijgt hij gezelschap van een Europese delegatie van formaat. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen en NAVO-chef Mark Rutte zijn erbij, net als leiders uit Duitsland, het VK, Frankrijk en Italië – en dus Finland.

Op het eerste oog lijkt de 57-jarige Stubb de benjamin van het stel. Finland telt 5,5 miljoen inwoners en werd pas twee jaar geleden lid van de NAVO. Maar Stubb moet het niet hebben van de grootte van zijn land. Hij geldt als iemand naar wie Trump bereid is te luisteren, een uiterst zeldzame eigenschap in het diplomatieke kamp van Oekraïne en zijn Europese bondgenoten.

En vervolgens kan ik tegen Zelensky zeggen: ik denk dat Trump dit zal gaan zeggen

In februari ontplofte Trump tijdens een bezoek van Zelensky aan het Witte Huis. Stubb, die wekelijks telefoneert met Trump en daarna Kyiv en de andere Europese hoofdsteden bijpraat, kan in Florida voorkomen dat de vlam in de pan slaat. „Het is nuttig om tegen Trump te kunnen zeggen: dit kunnen we vermoedelijk van Zelensky verwachten”, vertelde hij vorige week aan de Wall Street Journal. „En vervolgens kan ik tegen Zelensky zeggen: ik denk dat Trump dit zal gaan zeggen.”

Die rol zou wel eens het verschil kunnen maken, zo hopen de Europeanen, nu Trump bereid lijkt te zijn om de verregaande eisen van Vladimir Poetin te omarmen, in zijn missie de oorlog zo snel mogelijk te beëindigen. Trump overtuigen is diplomatieke topsport.

IJsbrekers

Dat Trump Stubb hoog heeft zitten, bleek wel tijdens de NAVO-top in Den Haag in juni. „Hij zat op een goede universiteit in het zuiden [van de VS], zoals jullie vast weten, en hij was een goede golfer. We hebben het leuk gehad, ik denk dat we een uitstekende band hebben”, vertelde de Amerikaanse president aan de Finse pers. Trump zou Trump niet zijn als hij niet ook een deal in gedachten had. „Ik wil ijsbrekers kopen en dat is jullie specialiteit, dus ik heb meteen een bod uitgebracht.”

De warme band tussen de twee kwam niet toevallig tot stand. Direct na Trumps verkiezingswinst schakelde Stubb vorig jaar de hulp in van Lindsey Graham om met Trump in contact te komen. Graham is niet alleen senator voor South Carolina, de staat waar een jonge Stubb ooit studeerde, maar ook een van de weinige Republikeinen die geldt als een Trump-aanhanger én als een bondgenoot van Kyiv.

Dankzij Graham stonden Stubb en Trump een klein half jaar later urenlang op de golfbaan. De centrumrechtse Fin had genoeg om te bespreken. Hij kon pronken met de Finse dominantie op de markt voor ijsbrekers, waarvan Trump er tientallen denkt nodig te hebben om de macht van de Verenigde Staten in het poolgebied te vergroten. Maar Stubb wilde ook praten over Oekraïne.

Zijn persoonlijke levensverhaal en de geschiedenis van zijn land komen daarbij van pas. Stubbs vader, de man die hem aanraadde te blijven golfen, werd geboren in een deel van Finland dat in 1939 door Rusland werd ingenomen. Een totale Russische overname werd voorkomen en Finland behield zijn onafhankelijkheid, maar die onafhankelijkheid was niet gratis: het land bleef onder druk van Moskou decennialang neutraal in de Koude Oorlog.

Opvallend nuchter

Stubb wil dat Oekraïne over zijn eigen toekomst mag beslissen, wat Finland voorheen niet kon. Poetin vormt in zijn ogen een bedreiging voor heel Europa. In interviews wijst hij erop dat het leger van Finland tot de grootste van Europa behoort, „en niet omdat we bang zijn voor Stockholm”. Maar anders dan veel van zijn collega’s klinkt de Fin opvallend nuchter als een mogelijk einde aan de oorlog aan bod komt.

Lees ook

Water, contant geld en een radio op batterijen: elke Fin kan 72 uur overleven in een crisissituatie

Grondgebied, soevereiniteit en onafhankelijkheid zijn de drie basisingrediënten van elke natie, vertelde Stubb in april aan de New York Times. Finland had in het verleden zowel land als soevereiniteit moeten opgeven, vervolgde hij. „Als we Oekraïne twee van de drie kunnen bezorgen, is dat een uitstekend resultaat.” Daarmee erkende hij wat weinig anderen vooralsnog publiekelijk uitspreken: dat Oekraïne vrijwel zeker grondgebied aan Rusland kwijt zal raken.

Dat wil nog niet zeggen dat Stubb zulke gebieden ook juridisch als Russisch zou erkennen, laat staan dat hij de eisen accepteert die Poetin vorige week in Alaska volgens internationale media tegenover Trump formuleerde. De Russische president wil de wapens niet neerleggen voordat hij de hele Donbas in Oost-Oekraïne in handen heeft, ook gebieden die nu nog in Oekraïense handen zijn. Trump, die boven alles gebrand is op een snelle deal, heeft Poetins eisen niet publiekelijk afgewezen.

De inzet van Zelensky en zijn bondgenoten in het Witte Huis is dan ook hoog. Ze willen dat Trump een hardere streep trekt tegen Poetin dan hij tot dusver heeft gedaan én ze hebben de Verenigde Staten nodig om een toekomstige vrede in Oekraïne en Europa te bewaken. Als iemand de boodschap kan overbrengen dat Poetin niet te vertrouwen is, zonder Trump tot woede te drijven, zo is de hoop, is het zijn golfmaatje.

Had Stubb Trump trouwens verslagen op de golfbaan? Nee, verduidelijkte Trump na afloop. En andersom evenmin. Samen hadden ze hun tegenstanders verslagen. Ze vormden een team.