Medewerkers van gereformeerde zorggroep deelden ‘respectloze en vernederende’ beelden van verstandelijk gehandicapten op Snapchat

Medewerkers van een instelling voor verstandelijk gehandicapten in het Zuid-Hollande dorp Bodegraven, van de gereformeerde zorggroep Sirjon, hebben „respectloos en vernederend” beeldmateriaal gemaakt van cliënten en dat gedeeld in een besloten Snapchat-groep. Dat heeft bestuursvoorzitter Jan van Ginkel dinsdag bekendgemaakt. Zes medewerkers zijn geschorst. De beelden zouden niet van seksuele aard aard zijn.

„Op 14 mei werd ik op de hoogte gebracht van een ernstige schending van de privacy van een groep cliënten met een beperking op één van onze […] locaties in Bodegraven”, zei Van Ginkel. „Het betreft hier – zoals nu blijkt – één cliëntgroep met één groep medewerkers die daar werkzaam is.” De bestuurder heeft de beelden zaterdagavond met eigen ogen bekeken, vertelde hij, en is „geschokt, verdrietig en beschaamd” over wat hij heeft gezien. Details wilde hij verder niet vrijgeven, om zo het lopende onderzoek niet in de weg te zitten. Het is ook niet bekend hoeveel cliënten getroffen zijn.

Zorggroep Sirjon heeft twintig instellingen in de gehandicaptenzorg en doet in Rijssen en Barneveld ook ouderenzorg. Ruim 1.300 medewerkers begeleiden en verzorgen zo’n 600 cliënten en 180 ouderen.

Reformatorische grondslag

De organisatie heeft een uitgesproken reformatorische visie: ze wil „mensen die kwetsbaar zijn dienen en daarmee doen wat God van ons vraagt”. De organisatie is ruim veertig jaar geleden geboren uit de behoefte aan zorg met een reformatorische twist. Sindsdien is de organisatie bij de eigen achterban onverminderd populair, met volle wachtlijsten en eens in de zoveel tijd een nieuwe locatie, inmiddels verspreid over heel Nederland. Tegen het AD zei een zorgmanager in 2019: „De Bijbel is ons richtsnoer. Het zingen van psalmen, lezen uit de Bijbel en bidden net zoals dat thuis wordt gedaan, geeft cliënten bovendien rust en herkenning.”

De geschorste medewerkers hebben de kernwaarden van Sirjon – volgens een persbericht: gelijkwaardigheid, liefde, toewijding en verantwoordelijkheid – geschonden, zei Van Ginkel tijdens het persmoment. Hij omschreef de hen als „goed opgeleid en ervaren, daarom zijn we des te meer verrast en raakt het ons des te meer”. Wie bij Sirjon wil solliciteren, wordt geacht „een christelijke identiteit” te hebben en lid te zijn bij een reformatorische kerk.

Juist omwille van die christelijke identiteit vindt Sirjon het belangrijk om transparant te zijn over wat er fout allemaal is gegaan, zei Van Ginkel: „Ons kompas vraagt ons nu om openheid, om te laten zien dat wij onze waarden wel degelijk hoog in het vaandel hebben staan.” De bestuurder benadrukte dat de overige medewerkers in Bodegraven, die niet zijn geschorst, „gewoon volwaardig onderdeel van onze organisatie blijven”, omdat er geen signalen zijn dat zij bij het maken en delen van de expliciete beelden betrokken zijn.

Extern onderzoek

De oudste beelden die Van Ginkel heeft gezien waren negen maanden oud. Een extern onderzoek moet onder meer uitwijzen of de beelden ook op andere plekken dan alleen de besloten groep op Snapchat zijn beland, en of dit, naast in Bodegraven, ook op andere plekken speelde. Sirjon heeft de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd en de Autoriteit Persoonsgegevens ingelicht over de kwestie, maar ziet vooralsnog „geen grond” voor aangifte.

„In deze moeilijke omstandigheden wensen we in het bijzonder onze cliënten en hun families Gods nabijheid toe”, schrijft Sirjon in een persbericht. „Deze gebeurtenis vraagt ook om bezinning hoe we als organisatie onze waarden werkelijk in de praktijk brengen. Het is van groot belang dat wij de situatie grondig onderzoeken om lering te trekken en hiermee te werken aan herstel van vertrouwen.”