Met zijn speciale gezant voor Groenland is Trumps dreiging nog serieuzer

„We have to have it…”, stelde de Amerikaanse president Donald Tump maandag, alsof het om een kerstcadeau ging. Op zijn verlanglijst stond opnieuw Groenland, dat hij niet zozeer wil inlijven vanwege de daar aanwezige mineralen, maar omwille van de nationale veiligheid. Om zijn zin te krijgen stelde Trump vlak voor de kerstdagen een speciaal gezant aan, Jeff Landry, de huidige gouverneur van Louisiana. Al vaker maakten de Verenigde Staten aanspraak op Groenland, maar de afvaardiging van een speciaal gezant is nieuw. Landry zei vereerd te zijn mee te werken aan het plan om „Groenland onderdeel van de Verenigde Staten te maken.”

In zijn reactie op sociale media benoemde de Groenlandse premier Jens-Frederik Nielsen de herhaling van zetten van Trump: „We zijn weer wakker geworden met een nieuwe aankondiging van de Amerikaanse president, die een speciale gezant voor Groenland heeft aangesteld. Dat klinkt misschien als een grote stap, maar het verandert niets voor ons thuis. Groenland behoort toe aan de Groenlanders, de territoriale integriteit moet worden gerespecteerd.”

Eerder kreeg Trump al negatieve respons op zijn claims uit zowel Groenland als Europa. Zo werd Trumps zoon begin dit jaar met weinig egards ontvangen in de hoofdstad Nuuk. Vicepresident JD Vance kreeg dit voorjaar een koude douche en beperkte zijn bezoek tot de Amerikaanse militaire basis in Noord-Groenland. Het ‘vakantietripje’ met zijn vrouw en kinderen viel in het water omdat ze niet welkom waren bij de nationale hondenslederace. Het Amerikaanse bezoek dat wel naar Groenland kwam, werd verwelkomd met MAGA-petjes met de tekst: „Make America Go Away”.  

Lees ook

De mythe van de Deen als ‘goede kolonisator’ van Groenland vertoont steeds meer barsten

Toondoof

Het niet-welkom zijn kan Trump noch Landry iets schelen. Een speciaal gezant hoeft niet goedgekeurd te worden door het land waar die terecht komt. De Republikein Landry — die op sociale media eerder dit jaar jubelde: „GREAT for them, GREAT for us! Let’s get it done!” — kan dus gewoon aan de slag. De hernieuwde claim bewijst niet alleen dat Trump toondoof is geweest voor de geluiden uit Groenland en Europa zelf, maar past ook binnen Trumps veiligheidsstrategie: alles wat in het westelijk halfrond ligt behoort Amerika toe De manier waarop Venezuela aangevallen wordt, moet tonen dat het hem menens is wanneer hij zijn zinnen heeft gezet op een gebied.

Nielsen en de Deense premier Mette Frederiksen herhaalden in een gezamenlijke verklaring  dat zij „respect voor onze gemeenschappelijke territoriale integriteit verwachten”. En: „We hebben het eerder al duidelijk gezegd, nu zeggen we het nogmaals: landgrenzen en de soevereiniteit van staten zijn geworteld in het internationaal recht. Dit zijn fundamentele principes. Je kunt geen andere landen annexeren, zelfs niet met een argument over internationale veiligheid.”

We moeten ons voorbereiden te blijven vechten voor het behoud van zelfbeschikking

Toch is ook duidelijk dat het plan niet zomaar overwaait. „Het is een teken van gebrek aan respect voor Groenland en de Groenlandse bevolking” reageerde Aaja Chemnitz op de Groenlandse radiozender Kalaallit Nunaata. Het parlementslid namens regeringspartij Inuit Ataqatigiit, een linkse partij die opkomt voor de belangen van de Inuït, voegde daaraan toe: „Het laat zien dat dit een probleem blijft ​​zolang Trump in het Witte Huis zit. We moeten ons voorbereiden te blijven vechten voor het behoud van zelfbeschikking, waar we al decennia voor strijden en die voor ons ontzettend belangrijk is.”

Ook wil Chemnitz dat de Deens regering, die het afgelopen jaar meer interesse toonde in Groenland, meer initiatieven neemt op het gebied van veiligheid. Groenland heeft een autonome status binnen het Deense rijk, maar Denemarken gaat nog steeds over de veiligheid en het buitenlandbeleid van het grootste eiland ter wereld.

De Europese Unie haalde dit jaar al flink de banden aan met Groenland, en sloot enkele deals over grondstoffen. Behalve Noorwegen en Zweden betuigde ook Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, namens de EU volledige solidariteit aan Denemarken. De Litouwse minister van Buitenlandse Zaken, Kęstutis Budrys, wil met de Noord-Europese landen samenwerken „om de veiligheid in het Arctische gebied te versterken”.