Raad van State: initiatiefwet SGP/JA21 over gebedsoproepen is in strijd met godsdienstvrijheid

7 uren geleden 2

De Raad van State heeft „ernstige bezwaren” bij een initiatiefwetsvoorstel van de SGP en JA21 dat als doel heeft een einde te maken aan gebedsoproepen. In een maandag gepubliceerd advies schrijft de Afdeling advisering, het hoogste adviesorgaan van de regering, dat het voorstel voor een te grote beperking van de godsdienstvrijheid zorgt en in de praktijk discriminerend zou zijn jegens de islam.

Binnen de islam is het gebruikelijk om vanuit moskeeën op te roepen tot een gebed. Hoe vaak dit precies gebeurt is onduidelijk, maar volgens Tweede Kamerlid André Flach van de SGP en JA21-fractievoorzitter Joost Eerdmans is het in ieder geval te vaak. Zij dienden in april een wetsvoorstel in om het aantal gebedsoproepen te beperken. De twee Kamerleden vinden dat de islam door dit gebruik een „dominante plek” in de publieke ruimte opeist.

‘Vreemde in eigen land’

Bij aankondiging van hun voorstel noemden SGP en JA21 de gebedsoproepen „on-Nederlands”. „De meeste Nederlanders” zouden zich een „vreemde in eigen land” voelen, aldus de partijen. Bovendien zouden frases als ‘Allahoe akbar‘ – God is groot – „bijzonder gevoelig” liggen omdat dit teksten zijn die aanslagplegers ook gebruiken.

Om een einde aan te maken aan de islamitische oproep moest het wetsvoorstel van Eerdmans en Flach regelen dat er geen gebruik meer gemaakt mag worden van geluidsversterking, wat de facto een einde van dit religieuze gebruik zou betekenen.

Naast JA21 en de SGP hebben ook de VVD, PVV, BBB en NSC in het regeerprogramma van het kabinet-Schoof opgeroepen tot „betere” regulering van versterkte oproepen tot gebed. De partijen hebben geen bezwaar tegen het luiden van kerkklokken.

‘Geen legitiem doel’

Het verbieden van geluidsversterking is een „niet-proportionele” beperking van de godsdienstvrijheid, schrijft de Raad van State. Godsdienstvrijheid is een grondwet en mag enkel beperkt worden als er een „legitiem doel” en „dringende maatschappelijke behoefte” is.

Daar is hier wat betreft de Raad geen sprake van. Hoe vaak dit soort oproepen plaatsvinden en hoeveel overlast er daadwerkelijk ervaren wordt, is helemaal niet duidelijk: dit wordt momenteel nog onderzocht op initiatief van het demissionaire Kabinet. De uitkomst van dat onderzoek wordt begin 2026 verwacht. Volgens de Raad „ligt het in de rede” om de resultaten van dit onderzoek af te wachten. Ook wijst de Raad erop dat gemeentebesturen op lokaal niveau ‘excessief’ klokkenluiden en ‘excessieve’ gebedsoproepen aan banden kunnen leggen, wanneer dit voor overlast zorgt.

Omdat met het wetsvoorstel van JA21 en de SGP in feite maar één geloof geraakt wordt – namelijk de islam – is het voorstel in strijd met het discriminatieverbod, aldus de Raad. Het orgaan adviseert de Tweede Kamer om het voorstel niet in behandeling te nemen: „Een grondrecht mag niet betekenisloos worden gemaakt.”