Tijdens ADE is de nachtclub soms letterlijk een kerk – met een wat slechte akoestiek voor een dancefeest

3 uren geleden 1

Dwars door storm Benjamin lopen we vanaf het metrostation door een guur Amsterdam Noord. Dat gaat tegen het binnenblijf-advies van het KNMI in, maar onze Amsterdam Dance Event-planning is ambitieus. Ach, we waren toch al zeiknat geregend bij een stampvol Bar Théo op de Rozengracht, waar het Rotterdamse label Clone zijn jaarlijkse ADE-pop-up vierde. Die werd uitgebreid met een feest in club RAUM, in Noord. Serge Verschuur draaide er alsof hij geen dag ouder is dan toen hij Clone oprichtte in 1992. Het Benjamin Button-effect van ADE: je wordt er steeds jonger van.

Zijn set, back-to-back met de Duitse Mell G, is punchy, bouncy, strak. No-nonsense techno zonder edits, met nummers als ‘Antifascist State’ van CEM3340. In de zaal erboven staat PLO Man, het Canadese enigma dat met een soundscape-achtige harmonie zijn vinylset begint. Het publiek staat badend in rook en flikkerend wit licht om hem heen, als geesten die rondom een spreekgestoelte tot de orde worden geroepen. Die orde is rave.

Bij club RAUM niets van de grote commercie die ook bij ADE hoort. Met meer dan drieduizend feesten en ruim een half miljoen bezoekers dijt het festival nog altijd uit. Er is een congreskant, en er zijn grote Arena-shows zoals Amsterdam Music Festival in de Johan Cruyff ArenA (met onder anderen Ki/Ki en Armin van Buuren) of festival Awakenings op een nieuwe locatie in Halfweg. Maar er is ook de tegencultuur: in RAUM worden de telefooncamera’s afgeplakt, is er geen merch te koop, is er geen geel lichtbakkenlogo. Aan de deur het verzoek om de dure Pro Pass in je zak te laten. RAUM is van en voor de underground, van de queer scene.

Diezelfde verzetsenergie was er eerder ook in de Benelux Bar, eveneens in Amsterdam Noord. In de oude havenloods gierde storm Benjamin over het dak, terwijl producer Cheb Runner als in trance om zijn modulaire synth heen beweegt. Hij draait aan knoppen, trekt draden los en steekt nieuwe in. Uit het systeem komt meer adem dan beat, daarbij dreunt dichter Khadija El Kharraz Alami de namen op van vermoorde Palestijnse journalisten, en draagt zij het gedicht ‘If I Must Die’ voor, van de Palestijnse dichter Refaat Alareer. De klanken zwellen steeds intenser aan, woede klinkt door in gebroken beats, Marokkaanse percussie en regelrechte hardcore, in saamhorigheid.

‘Refugees Welcome’

Een dag eerder was in het SkateCafé de undergroundscene samengekomen voor een fundraiser voor Refugees Welcome. Overdag panelgesprekken, ’s avonds grote dj’s die zonder fee komen draaien. Op de muur posters met ‘Your actions matter’. Moody Mehran draait er back-to-back met Westfa, opgetogen house van Kerri Chandler. Helaas de zaal nog halfvol, maar de sfeer wel geborgen en zorgzaam.

Dat was op het begin van deze openingsavond anders. In de Melkweg zette de Zuid-Afrikaanse dj DBN Gogo met het Metropole Orkest een canoniek moment neer. In rode galajurk en blonde pruik, omschreef DBN Gogo het zelf als „het erkennen van Afrikaanse elektronische muziek.” De spanning van het Zuid-Afrikaanse genre amapiano zit niet in de drop of in de opbouw, maar in een soort dreigende dromerigheid. Alsof de wolk waarop we zweven ieder moment kan breken. Bijzonder hoe het Metropole ondertussen ieder breukje opmerkt, lijmt, dicht en daarbij volume brengt, lucht, blazers. Een saxofoonsolo ontlokt kreten van verbazing in het publiek, iedere hit wordt meegezongen, elke drum wordt met de handen in de lucht nagetekend. Trots galmt door de zaal, de vreugde spat van de zaal af. „DJ, we wanna party!”

Vanuit die energie trekken we door naar Parallel, waar het duo Chamos speelt. Via Instagram hadden ze het publiek gevraagd Koerdische vlaggen mee te nemen, en zodra een edit van ‘Explosion’ van Kalwi & Remi klinkt, schieten die vlaggen massaal de lucht in. Twee vingers omhoog, lachen, roepen. De dj’s staan door uitzinnig publiek omringd als in een boksring. Er ontstaan spontane Koerdische lijndansjes: naar voren, naar achteren, been omhoog, been naar links, schouder aan schouders. Ook hier waren de telefoons afgeplakt, maar trots wint het van discipline. Iedereen wil dit vastleggen.

Afzeggingen

Dat vastleggen van een feestje was een paar maanden eerder ook gebeurd. In The Loft, hoog in de A’DAM Toren om de hoek bij Parallel, tijdens het Joodse dancefeest We will dance again. Video’s van dat feest waarop gezwaaid werd met Israëlische vlaggen, gingen viraal. Drie artiesten annuleerden daarop hun ADE-optredens in The Loft, waarna de zaal besloot dat We will dance again er niet langer welkom is. Ook dat is ADE, en rave in het algemeen: botsingen, spanningen, politiek.

Op een heel andere manier botste het vrijdag in de Nieuwe Kerk op de Dam. Onder de adembenemend hoge plafonds ademde het publiek elkaar in de nek, zo vol was het. Organisator Audio Obscura weet steeds weer bizarre locaties te regelen voor hun shows (zoals eerder in de fietstunnel van het Rijksmuseum, of op de snelweg tijdens het Festival op de Ring).

Honey Dijon en het ZO! Gospel Choir in de beroemdste kerk van Nederland, dat belooft wat. Als de eerste klanken uit het orgel komen, roept Dijon: „We are taking your asses to Church. Black queer church. This church is about joy, celebration, community and love.” Helaas is de akoestiek slecht, klinken de versterkte stemmen van het koor schel en spat het licht Gods uiteen in honderden flitsende telefooncamera’s. Maar het idee is duidelijk: nodige erkenning voor innige verwevenheid van zwarte orgelmuziek en gospel met house.

Al voelt deze show wat als een ‘gimmick’, de nachtclub als kerk van liefde en gemeenschap loopt (soms als realiteit, soms als verlangen) als een rode draad door dit ADE – dat nog lang niet is afgelopen: zaterdag geeft Dekmantel in de Klaproos een feest met een nog geheime line-up, op zondag viert het Oegandese label Nyege Nyege haar tienjarig jubileum in de Melkweg, en op maandagochtend sluit het Utrechtse SlapFunk traditiegetrouw ADE af met een 24-uurs rave in de Bret. Storm Benjamin is inmiddels gaan liggen, ADE woedt door.