Arbeidsinspectie: duizenden migranten misbruiken register voor illegaal werk, wat leidt tot misstanden

Migranten zonder verblijfsvergunning maken op grote schaal misbruik van een registratiesysteem om illegaal aan het werk te gaan in Nederland. Dat concludeert de Nederlandse Arbeidsinspectie in een nieuw rapport. Het misbruik van de ‘Registratie Niet-Ingezetenen’ (RNI) kwam al eerder aan het licht; nu is voor het eerst gekeken naar de omvang van het probleem. De inspectie schrijft dat er duizenden aantoonbare gevallen zijn, maar dat de werkelijke schaal waarschijnlijk nog veel groter is. Het misbruik houdt ook onverminderd aan.

Met een registratie in het RNI kunnen mensen zonder adres in Nederland een burgerservicenummer krijgen. Dat administratieve nummer fungeert in de praktijk als toegangssleutel tot werk, bankrekeningen en zorg. En daarmee ontstaat de schijn van legaliteit – óók voor mensen die geen recht hebben om in Nederland te verblijven of te werken. Volgens de Arbeidsinspectie leidt dit tot illegale arbeid en het risico op uitbuiting en slechte arbeidsomstandigheden.

De inspectie beschrijft uiteenlopende manieren waarop het register wordt misbruikt. Zo schrijven mensen die op een toeristenvisum naar Nederland zijn gekomen zich in bij het register. Ook melden migranten met valse Europese identiteitspapieren zich aan het RNI-loket. Uit een analyse van de inspectie blijkt dat dit veelvuldig voorkomt: van de 27.000 niet-Europese migranten die in het register staan, is een op de vijf onder een andere nationaliteit bekend bij het UWV. Dat wijst er volgens de inspectie op dat zij mogelijk illegaal aan het werk zijn.

In diverse onderzoeken naar uitbuiting komt de Arbeidsinspectie het misbruik tegen. Een onderzoek naar een tussenpersoon die Brazilianen hielp aan een burgerservicenummer, leverde vorig jaar ruim 6.500 verdachte inschrijvingen op. De vrouw nam bussen vol Brazilianen mee naar RNI-loketten voor een registratie. Daarbij hielp ze hen bij het openen van bankrekeningnummers en het registreren van bedrijfjes, waarna de Brazilianen zonder vergunning gingen werken. De vrouw is onlangs veroordeeld tot achttien maanden cel, waarvan negen voorwaardelijk.

In een lopend inspectieonderzoek blijkt een schoonmaakbedrijf op grote schaal gebruik te maken van Georgiërs zonder werkvergunning. Zij werden via Haagse uitzendbureaus ingezet in minstens vijf hotels van landelijke ketens. Uit de in beslag genomen administratie blijkt dat in één jaar tijd honderden Georgiërs zijn ingezet. Hoewel zij in de RNI waren ingeschreven, bleken zij te werken met valse identiteitspapieren.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken ontvangt al jaren signalen over het lek in het RNI-register, maar wilde vooralsnog niet hard ingrijpen. In maart nam de Tweede Kamer een motie aan om meer te doen om het misbruik tegen te gaan. Inmiddels onderzoekt het ministerie of het verstrekken van BSN’s aan migranten zonder verblijfsrecht via het register geheel kan worden stopgezet.